Als raadslid is het voor je raadswerk vooral van belang een beroep te doen op je rechten als raadslid, die een stuk ruimer zijn dan die van burgers. Maar ook burgers hebben rechten, zoals het recht op inzage in bestuursdocumenten. Ook hebben burgers net als de raadsleden een recht op afschrift. Dit recht wordt ook wel de passieve openbaarheid van bestuur genoemd omdat het initiatief tot inzage hier ligt bij de burger. Waar bij raadsleden dit recht redelijk absoluut is, bestaan er voor de burger toch uitzonderingen op deze openbaarheid. Voorbeelden hiervan zijn persoonsgevoelige zaken zoals personeelsdossiers, die burgers uiteraard niet kunnen inkijken.
De Vlaamse overheid heeft een webstek met een handleiding voor de burgers hoe ze informatie kunnen opvragen.
Wanneer het lokaal bestuur zelf het initiatief neemt tot communiceren dan spreken we van actieve openbaarheid van bestuur. De laatste decennia zijn er grote stappen gezet bij om die actieve openbaarheid te garanderen. Zo zijn steeds meer lokale documenten gewoon voor iedereen en altijd beschikbaar via de gemeentelijke webstek.
Vele besturen hebben ondertussen uitgebreide professionele communicatiediensten die zorgen dat de burgers geïnformeerd zijn over de regelgeving en alles wat het bestuur doet en aanbiedt. Door de grote verscheidenheid In de maatschappij is inclusieve communicatie belangrijker dan ooit. Lokale besturen zetten daar dan ook massaal op in door informatie op maat te voorzien van hun doelgroepen. Actieve communicatie gebeurt systematisch, correct, evenwichtig, tijdig en op een verstaanbare manier.
