Burgerparticipatie

We verduidelijken het Vlaamse inburgeringsbeleid en de rol van de lokale besturen. Het Vlaams inburgeringsbeleid bereikt niet alle nieuwkomers, waardoor lokale besturen moeten inzetten op een sterk onthaalbeleid. Zo organiseren ze onthaaldagen, onthaalgesprekken om nieuwkomers wegwijs te maken en hen te betrekken bij de gemeenschap. Daarnaast maken ze gebruik van digitale tools en voeren ze monitoring uit om hun beleid voortdurend te verbeteren en af te stemmen op de noden van nieuwkomers.

Op deze pagina vind je publicaties en visueel materiaal terug die de VVSG ter beschikking stelt. De VVSG leent dit materiaal niet uit (met uitzondering van de SDG-expo). De formats zijn wel beschikbaar zodat je gemakkelijk zelf het materiaal kan aanmaken. Publicaties kunnen we in sommige gevallen opsturen, als het om kleine oplagen gaat en we voldoende op voorraad hebben.

Gebruik de duurzame ontwikkelingsdoelstellingen of Sustainable Development Goals (SDG’s) als nuttige leidraad om lokaal beleid te verduurzamen. Ontdek tools en methodieken voor elke stap in het beleidsproces. Verken goede praktijken met de SDG’s als uitgangspunt of als inspirerend kader om doelstellingen en prioriteiten te bepalen, projecten te verduurzamen of de resultaten van je lokaal beleid te monitoren. Interesse in een infosessie of workshop op maat? Wij komen graag bij je langs.

De sustainable development goals of kortweg SDG’s. Dat zijn 17 internationale doelstellingen die van onze wereld een meer duurzame plek moeten maken tegen 2030, waarin we beter zorgen voor mensen, milieu, welvaart en democratie. Lokale besturen spelen een cruciale rol in de realisatie van de duurzame ontwikkelingsdoelstellingen. Ontdek wat de 17 SDG’s inhouden.

Elke gemeente en elk OCMW moet vanaf 2 maart 2023 een deontologische commissie hebben. Deze commissie ziet er op toe dat de deontologische code nageleefd wordt door de lokale mandatarissen. Lokale besturen die al eerder een deontologische commissie of een bureau voor integriteit hadden, moeten deze omvormen zodat deze voldoen aan de bepalingen daarover in het Decreet Lokaal Bestuur.

Het decreet lokaal bestuur bepaalt sinds 2019 de regels voor de organisatie en de werking van de Vlaamse gemeenten, OCMW’s, intergemeentelijke samenwerkingsverbanden en OCMW-verenigingen en -vennootschappen. Het gaat om de politieke en ambtelijke organisatie, de beleids- en beheerscyclus van de gemeente en het OCMW, de werking van het lokaal bestuur, burgerparticipatie, bestuurlijk toezicht, fusies, interlokale samenwerking en deelname in rechtspersonen.

In een tijdperk van voortdurende verandering staan Vlaamse lokale besturen voor een reeks complexe uitdagingen die de kern van hun gemeenschappen raken. Dit overzicht biedt een diepgaande blik op maatschappelijke uitdagingen die de toekomst van onze samenleving vormgeven en dient ook als een waardevolle inspiratiebron voor lokale besturen die hun omgevingsanalyse willen versterken.

In het regeerakkoord 2019-2024 toont de Vlaamse Regering de ambitie om het Right to Challenge, het recht om uit te dagen, op lokaal bestuursniveau in te voeren. Dat initiatief, geïnspireerd door Engeland (2011) en Nederland (2015), biedt inwoners, burgerverenigingen en andere maatschappelijke organisaties de mogelijkheid om een lokale overheid uit te dagen en een taak over te nemen die normaal door deze overheid of haar professionele dienstverleners wordt uitgevoerd.

Adviesraden zijn een traditionele vorm van burgerparticipatie: geëngageerde burgers en het middenveld stellen er hun expertise ter beschikking van lokale besturen. Veel lokale besturen stellen de toekomst van deze participatievorm in vraag, anderen slaagden erin ze te hervormen. Hier lees je meer over welke toekomst er nog is weggelegd voor de adviesraden.

Bij een burgerbegroting beslissen burgers zelf hoe een (deel van een) overheidsbudget wordt besteed. Belangrijke budgettaire prioriteiten over publieke middelen worden vastgelegd of besproken. Met een burgerbudget wil een lokaal bestuur in de eerste plaats de sociale cohesie en leefbaarheid in de wijk versterken. Inwoners denken projecten uit en slaan de handen in elkaar, ondersteund met een wijkbudget.

Lokale besturen experimenteren met deliberatieve burgerpanels, -raden, kabinetten en -jury's met als bedoeling de betrokkenheid van inwoners bij het lokale beleid te verhogen. Een steekproef van de bevolking wordt intensief betrokken bij de beleidsbepaling, -beslissing en/of evaluatie. Wat kan je leren uit deze experimenten?

Ontdek hoe burgers bijdragen aan wetenschappelijk onderzoek, hoe je als lokaal bestuur burgerbetrokkenheid vergroot en welke stappen je neemt om met burgerwetenschap aan te starten. Laat je inspireren door tips, richtlijnen en succesverhalen.