Decreet lokaal bestuur

In elke regio overleggen burgemeesters regelmatig met elkaar. Ze wisselen ervaringen uit, maken afspraken en zoeken samen naar gedeelde standpunten. Steeds vaker groeit dit burgemeestersoverleg, onder impuls van de regiovorming, uit tot een strategisch platform. Werk je mee aan zo’n overleg – als voorzitter, deelnemer of ondersteuner? Dan weet je hoe belangrijk een goede aanpak is. Wat maakt het overleg waardevol? En hoe versterk je het? De VVSG helpt je op weg.

Als lokaal mandataris ben je het gezicht van je bestuur. Wat je doet en zegt, bepaalt mee het vertrouwen van inwoners in de lokale overheid. Dat vertrouwen is kwetsbaar – en bouwen eraan vraagt meer dan enkel de regels volgen. Als je als mandataris deontologisch en integer handelt, dan doe je eerlijk en correct je werk, volgens de regels en in het belang van iedereen.

We verduidelijken het Vlaamse inburgeringsbeleid en de rol van de lokale besturen. Het Vlaams inburgeringsbeleid bereikt niet alle nieuwkomers, waardoor lokale besturen moeten inzetten op een sterk onthaalbeleid. Zo organiseren ze onthaaldagen, onthaalgesprekken om nieuwkomers wegwijs te maken en hen te betrekken bij de gemeenschap. Daarnaast maken ze gebruik van digitale tools en voeren ze monitoring uit om hun beleid voortdurend te verbeteren en af te stemmen op de noden van nieuwkomers.

Elke gemeente en elk OCMW moet vanaf 2 maart 2023 een deontologische commissie hebben. Deze commissie ziet er op toe dat de deontologische code nageleefd wordt door de lokale mandatarissen. Lokale besturen die al eerder een deontologische commissie of een bureau voor integriteit hadden, moeten deze omvormen zodat deze voldoen aan de bepalingen daarover in het Decreet Lokaal Bestuur.

In het regeerakkoord 2019-2024 toont de Vlaamse Regering de ambitie om het Right to Challenge, het recht om uit te dagen, op lokaal bestuursniveau in te voeren. Dat initiatief, geïnspireerd door Engeland (2011) en Nederland (2015), biedt inwoners, burgerverenigingen en andere maatschappelijke organisaties de mogelijkheid om een lokale overheid uit te dagen en een taak over te nemen die normaal door deze overheid of haar professionele dienstverleners wordt uitgevoerd.

E-democracy is een zeer brede term die een rijk scala aan e-participatieprojecten omvat. Hierbij kan het gaan van e-voting projecten tot zeer intensieve en sterk begeleide e-participatieprojecten. Wanneer besturen de keuze maken om te experimenteren met e-democracy initiatieven, is het belangrijk dat deze projecten niet zomaar een digitale vertaling zijn van reeds bestaande projecten.

Adviesraden zijn een traditionele vorm van burgerparticipatie: geëngageerde burgers en het middenveld stellen er hun expertise ter beschikking van lokale besturen. Veel lokale besturen stellen de toekomst van deze participatievorm in vraag, anderen slaagden erin ze te hervormen. Hier lees je meer over welke toekomst er nog is weggelegd voor de adviesraden.

Bij een burgerbegroting beslissen burgers zelf hoe een (deel van een) overheidsbudget wordt besteed. Belangrijke budgettaire prioriteiten over publieke middelen worden vastgelegd of besproken. Met een burgerbudget wil een lokaal bestuur in de eerste plaats de sociale cohesie en leefbaarheid in de wijk versterken. Inwoners denken projecten uit en slaan de handen in elkaar, ondersteund met een wijkbudget.

Lokale besturen experimenteren met deliberatieve burgerpanels, -raden, kabinetten en -jury's met als bedoeling de betrokkenheid van inwoners bij het lokale beleid te verhogen. Een steekproef van de bevolking wordt intensief betrokken bij de beleidsbepaling, -beslissing en/of evaluatie. Wat kan je leren uit deze experimenten?

Ontdek hoe burgers bijdragen aan wetenschappelijk onderzoek, hoe je als lokaal bestuur burgerbetrokkenheid vergroot en welke stappen je neemt om met burgerwetenschap aan te starten. Laat je inspireren door tips, richtlijnen en succesverhalen.

Elke zes jaar worden de gemeenteraden en alle afgeleide politieke organen (zoals een college van burgemeester en schepenen en het bijzonder comité voor de sociale dienst) vernieuwd. Dit gebeurt tijdens de gemeenteraadsverkiezingen. Wat moet je weten als kandidaat en wat moet je weten als inwoner?

Welke zaken neem je allemaal op in de omgevingsanalyse? Hoe ziet de omgevingsanalyse er best uit? Hoe pak je zo'n omgevingsanalyse aan? Dat zijn allemaal zaken die een bestuur zelf kan bepalen. De enige verplichting is dat de omgevingsanalyse een onderdeel moet zijn van de documentatie bij het meerjarenplan 2026-2031. De VVSG wil lokale besturen helpen bij de opmaak van hun omgevingsanalyse. Daarom vind je hier tips en methoden, alsook een overzicht van maatschappelijke trends en 27 fiches.