Zorgzame samenleving

• Ontwikkel een globaal plan voor de zorgsector om zowel korte- als langetermijnuitdagingen aan te pakken. Zet in op geïntegreerde zorg en een beleid dat gezondheid in alle beleidsdomeinen integreert.
   
• Creëer een duidelijke afbakening tussen de Vlaamse en federale bevoegdheden in de zorgsector en stem de regelgeving op elkaar af. Werk samen met de lokale besturen aan een consistente organisatie van zorg en welzijn binnen het lokale beleid, de eerstelijnszone, de referentieregio en de andere gebieds- en bevoegdheidsafbakeningen op het Vlaamse en het federale niveau. (Technische fiche: Eerstelijnszorg en regie)
   
• Stem brede veranderingsprocessen binnen de sectoren van zorg, welzijn en gezondheid op elkaar af. Zorg voor een transversale reflex binnen de Vlaamse administratie, vermijd profilering tussen beleidsdomeinen en bundel maximaal de krachten.
   
• Werk samen met de lokale besturen aan plekken in de gemeente die kinderen, jongeren en gezinnen doen groeien en laten ontwikkelen en die gemeenten vorm geven via hun lokaal gezinsbeleid, met het Huis van het Kind als spil. Financier de Huizen van het Kind zodat zede opgelegde doelstellingen kunnen realiseren. Maak werk van een eenduidig beleid en een geïntegreerde opdracht voor de verschillende actoren die betrokken zijn bij het gezinsbeleid en het thema opgroeien. Blaas het decreet over de organisatie van een geïntegreerd gezins- en jeugdhulpbeleid nieuw leven in, in overleg met de sector en voorzie in voldoende middelen om de doelstellingen te realiseren, zodat het aanbod niet langer lijdt onder het gebrek aan financiering. (Technische fiche: Huizen van het Kind)
   
• Zorg voor een globale regelgeving voor de zorgsector, zonder sectorale detailregels. Zie registratie niet als een doel op zich en geef vertrouwen aan zorgvoorzieningen. (Technische fiche: Minder administratieve lasten in de zorg)
   
• Stel registratie, digitalisering en gegevensdeling ten dienste van een kwalitatieve zorgverlening. (Technische fiche: Gegevensdeling in de zorg)
   
• Stimuleer en faciliteer innovatie in de zorg, i.p.v. die via strikte regelgeving te fnuiken.
   
• Ondersteun zorgorganisaties in hun toekomstbestendigheid op het vlak van ICT, en voorzie in een algemeen kader voor het gebruik van artificiële intelligentie. (Technische fiche: Artificiële intelligentie)
   
• Vereenvoudig verregaand de berekening van het bedrag voor kinderopvang, sport- en jeugdactiviteiten dat recht geeft op een belastingvermindering. Zorg voor een automatische en correcte vermelding van het bedrag op de vereenvoudigde belastingaangifte. (Technische fiche: Fiscale aftrek kinderopvang)

Het zorglandschap wordt voor een groot stuk gefinancierd door de Vlaamse overheid. Lokale besturen (en hun welzijnsverenigingen) organiseren ook zelf veel zorgaanbod. Door de toenemende vraag volstaan de middelen niet meer. Er moet een hervorming komen van de financiering van de zorg die inspeelt op de flexibiliteit op het vlak van personeelsinzet en zorgverlening. 

• Voorzie in voldoende financiering zodat zorg- en welzijnsinitiatieven kwalitatieve zorg kunnen verlenen die aansluit bij de (toenemende) noden maar ook de betaalbaarheid voor de burger garandeert. Ent het beleid op het concept van buurtgerichte zorg en zorgzame buurten. (Technische fiche: Zorgzame buurten) (Technische fiche: Financiering ouderen- en thuiszorg)
   
• Zorg voor een betere structurele en overzichtelijke financiering voor zorg en gezondheid en bundel die maximaal over de diverse bevoegdheidsdomeinen heen. Wees kritisch voor projectfinanciering. (Technische fiche: Projectsubsidies)
   
• Investeer meer in structurele middelen voor gezondheidspreventie.
   
• Maak werk van een Vlaams (investerings-)plan voor de kinderopvang met (1) bijkomende middelen voor uitbreiding van het aanbod aan inkomensgerelateerde kinderopvang, (2) een subsidiëringssysteem dat de financiële leefbaarheid van organisatoren kinderopvang garandeert en (3) een focus op duurzaamheid, veiligheid, kwaliteit en toegankelijkheid voor alle gezinnen en betere arbeidsvoorwaarden en werkomstandigheden van de medewerkers. (Technsiche fiche: Toegankelijke kinderopvang) (Technische fiche: Investeringsplan kinderopvang)
   
• Trek de nodige middelen uit voor het beloofde noodzakelijke budgettaire groeipad in uitvoering van het decreet buitenschoolse opvang en activiteiten, zodat lokale besturen een voldoende en kwalitatief hoogstaand aanbod kunnen realiseren nu ze vanaf 1 januari 2026 verantwoordelijk zijn voor de organisatie en de financiering van de buitenschoolse opvang en de afstemming van buitenschoolse activiteiten. Met de huidige financiële middelen kunnen de ambities uit het decreet en de noden bij de gezinnen naar opvang en activiteiten onmogelijk gerealiseerd worden. (Technische fiche: Groeipad decreet buitenschoolse opvang en activiteiten)

Gemeenten en OCMW’s organiseren ook zelf (of via hun welzijnsvereniging) zorg en stuiten hierbij net als alle anders actoren op de gevolgen van de krapte op de arbeidsmarkt.

• Maak bestaande maatregelen om bijkomende handen op de werkvloer te creëren, ook toegankelijk voor de kinderopvang en de zorg, zoals flexijobs (Technische fiche: Flexi-jobs), verenigingswerk, combinatiefuncties in bijvoorbeeld kinderopvang en onderwijs, ouderen- en thuiszorg, enz. (Technische fiche: Personeel ouderen- en thuiszorg) (Technische fiche: Personeel kinderopvang)
   
• Zorg ervoor dat mensen slim kunnen worden ingezet in de zorg- en welzijnssector om zo het hoofd te bieden aan de aanhoudende personeelstekorten en herbekijk de personeelsnormen in de woonzorgcentra. (Technische fiche: Personeel ouderen- en thuis zorg)
   
• Verzeker een haalbare werkdruk en een volwaardig statuut met voldoende sociale bescherming voor het personeel en maak werk van een gedifferentieerd beroepenveld in de kinderopvang. (Technische fiche: Personeel kinderopvang)

Gegevensdeling helpt de kwaliteit van de zorg voor cliënt te waarborgen. Zorgverleners zijn daardoor in staat om nauwkeurige en actuele informatie te delen, waardoor ze de zorg efficiënter kunnen coördineren en afstemmen op de specifieke behoeften van elke cliënt. Dit bevordert het welzijn van de cliënten en verbetert de effectiviteit van de diensten als geheel, alles met respect voor de regels rond privacy.

• Maak werk van een GDPR-bestendig systeem waarmee zorgverleners, de persoon met een zorgnood en de mantelzorgers gegevens op een vlotte manier met elkaar kunnen uitwisselen en zorg ervoor dat lokale besturen de geaggregeerde gegevens uit dit systeem kunnen verzamelen om beleid te voeren. (Technische fiche: Gegevensdeling in de zorg)
   
• Zorg ervoor dat de GDPR-regelgeving geen rem vormt voor kwalitatieve dienstverlening.

Lokale regie en samenwerking vormen de ruggengraat van een effectief en cliëntgericht zorgsysteem. De toenemende vergrijzing maakt de uitdagingen in de zorg complex en gevarieerd. Het is essentieel dat lokale besturen zorgaanbieders en -voorzieningen kunnen aansturen en voor afstemming kunnen zorgen. Dat bevordert de toegankelijkheid tot zorg en de coördinatie en samenwerking tussen zorgverleners.

• Geef lokale besturen een bepalende stem in de aansturing van de eerstelijnszones.
   
• Wanneer een woonzorgvoorziening in moeilijkheden komt of dreigt te moeten sluiten, verwittig dan op tijd het lokale bestuur.  Als lokale besturen het vangnet moeten blijven voor voorzieningen met problemen of andere redenen van sluiting, dan moeten ze snel kunnen reageren. (Technische fiche: Eerstelijnszorg en regie)
   
• Voorzie in de nodige middelen, ondersteuning en vorming zodat de lokale besturen hun regie- en coördinatierol op het vlak van kinderopvang kwaliteitsvol kunnen opnemen. (Technische fiche: Groeipad decreet buitenschoolse opvang en activiteiten) (Technische fiche: Regie kinderopvang) (Technische fiche: Lokale regie)
   
•  Kies ondubbelzinnig voor een leidende rol van lokale besturen in het lokale gezinsbeleid, geef hun de regisseursrol van het lokale aanbod in de Huizen van het Kind. Moedig sectoren en organisaties betrokken bij het ruime gezinsbeleid aan om via de Huizen van het Kind samen te werken in functie van het lokale gezinsbeleid en geef lokale besturen voldoende middelen om die Huizen van het Kind kwalitatief uit te bouwen. Maak van een engagement tot samenwerken van lokale actoren in het Huis van het Kind een subsidie-, erkennings-, vergunnings- of werkingsvoorwaarde. Maak lokale samenwerking mogelijk door de regelgeving tussen verschillende sectoren op elkaar af te stemmen en door een juridisch kader te creëren om informatie te delen. (Technische fiche: Huizen van het Kind)
   
• Vereenvoudig en verhelder het landschap van gezondheidspreventie door duidelijke structuren te creëren, zodat elk bestuursniveau en elke betrokken partij weet wat er verwacht wordt. Erken de autonomie van de lokale besturen en vertrouw erop dat ze de juiste prioritaire keuzes op vlak van preventie en toegang tot zorg en gezondheid maken. (Technische fiche: Eerstelijnszorg en regie)

Meer lezen? Download het volledige Memorandum.