Lokale voedselstrategie Antwerpen

Hoe en wanneer is de lokale voedselstrategie ontstaan? 

Ten opzichte van de andere steden hinkte Antwerpen wat achterop qua voedselstrategie. Er is amper landbouw op het grondgebied van Antwerpen. Er was lang geen trekker die het belangrijk genoeg vond om er een strategie te maken. Ook in het bestuursakkoord stond er bijna niets over voeding. 

Bij de opmaak van het Klimaatplan heeft Antwerpen ingezien hoe belangrijk voedsel is. Daarom werd in dit plan opgenomen om een voedselstrategie op te maken. Dit Klimaatplan werd half december goedgekeurd.  

Begin januari 2021 zijn ze gestart met een voedselstrategie. Eind december hebben ze een overheidsopdracht voor consultancy rondgestuurd (twv 35 000 euro).

Kan je kort jullie voedselproject toelichten?

Antwerpen wilde in de opmaak van de strategie zoveel mogelijk spelers betrekken. Omdat ze later zijn begonnen met de opmaak, zijn er al veel organisaties die zich hebben verenigd in de voedselraad, die bottom-up is gegroeid. Hierbij is de stad nauwelijks betrokken, buiten enkele uitnodigingen voor ambtenaren. Deze voedselraad is op eigen houtje al begonnen aan de opmaak van een voedselstrategie.  

Omdat er al heel wat leeft extern, heeft de stad Antwerpen in eerste instantie besloten om intern te starten met te kijken wat er leeft, welke plannen er zijn, wie er betrokken wil worden.

In maart en april werden externe stakeholders benaderd via clusterworkshops. Deze bestond vooral uit horeca, scholen, ruimtespelers en burgerinitiatieven.  

Vanuit het beleid hebben ze de opdracht gekregen om te werken aan een innovatieve, circulaire, inclusieve en culinaire hub met aandacht voor armoede en economische haalbaarheid. Dit wordt meegenomen in alle overlegmomenten. Ook wordt ingezet op hefboomprojecten.  

De strategische doelstellingen zijn nog niet bepaald. Ze werken sowieso rond ruimte voor voeding, korte keten, het verbindende van voeding, inclusiviteit, het circulaire verhaal.  

Welke rol heeft de gemeente hierin gespeeld? 

Er was veel enthousiasme en de geïnteresseerde diensten zijn samengebracht in een stuurgroep. Deze groep is nagegaan waar ze als stad Antwerpen willen landen met de  strategie.  Er is ook een projectgroep met de trekkers die de stuurgroep voorbereid.  

Volgende stappen: 

• Participatiemoment in juni 2021

• Politiek afstemmen 

• Voedselstrategie schrijven tegen eind augustus 2021

• Participatiemoment in september 2021, bepalen wie wat gaat doen, startschot voor implementatie 

• Moet dan nog worden goedgekeurd in oktober 

Vanuit stadslab2050 (innovatielab van Stad antwerpen) is er budget vrijgemaakt voor begeleiding  

Er zijn al veel budgetten toegewezen voor de specifieke acties. Dit overzicht moet wel nog gemaakt worden. Pas vanaf volgend jaar bij de nieuwe begroting wordt dit vastgesteld. 

Met welke diensten werken jullie samen ? 

Intern begonnen 

Klimaat en leefmilieu zijn de trekers

Stuurgroep van:  

• Onderwijsbeleid (smakelijke scholen) 

• Horeca (opmaak horeca beleidsplan)  

• Ruimte  

• Openbaar domein (plukgroen, …) 

• Samenleven (samentuin) 

• Dienst gezondheid (gezonde duurzame voeding) 

• Dienst armoede (opslag en distributiecentrum, voedseloverschotten die verdeeld worden door sociale organisaties) 

• Innovatiepoot van dienst business en innovatie 

• Autonoom gemeentebedrijf vastgoed en stadsontwikkelingsprojecten (extern) 

• Kinderopvang  

Welke externe financiering en partners hebben jullie ingezet ?

Externe partners:

Begeleiding: Consortium van Levuur, Rikolto en Letus doen de begeleiding. Commonslab voorziet participatie met de focus op Antwerpse verankering. 

Via clusterworkshops andere externe stakeholders bereikt.  

• Voor scholen: scholen, EVA vzw, ngo’s, stadsdiensten 

• Voor horeca: horeca, hier waren vooral veel korte keten spelers, spelers die verspilling tegengaan 

• Voor ruimte: veel ambtenaren, projectontwikkelaars (zorgbedrijf, …) 

• Burgerinitiatieven: Voedselraad, burgerinitiatieven, de provincie, buurtwerking, samenlevingsopbouw, innovatiesteunpunt, veel commonsgerichte initiatieven, samentuinen, kleinere ondernemingen, ... 

Subsidies: /

Wat zijn de successen en de uitdagingen ?

Successen: 

• Opportuniteit: heel veel enthousiasme rond het thema voeding, iedereen vindt het belangrijk, eet graag en ziet dat er sommige dingen niet kloppen in het huidige voedselsysteem. 

Uitdagingen: 

• Uitdaging gaat zijn om het enthousiasme juist te richten. 

• Ook een uitdaging om een goede trekker te hebben. Er komt initiatief vanuit verschillende diensten. Het moet ook worden uitgevoerd in een volgende fase, het mag niet bij de opmaak van de strategie blijven.