Hervestiging is een programma onder leiding van het Hoog Commissariaat voor de Vluchtelingen van de Verenigde Naties (HCR). Het heeft betrekking op mensen die hun land ontvlucht zijn en die worden overgeplaatst van een land waar ze internationale bescherming hebben gevraagd (asielland) naar een derde land (hervestigingsland) dat er op voorhand mee ingestemd heeft hen duurzaam verblijfsrecht toe te kennen. Het hervestigingsprogramma in België krijgt Europese steun via het Asiel-, Migratie- en Integratiefonds (AMIF). De vluchtelingen komen in aanmerking voor hervestiging, wanneer ze specifieke kwetsbaarheden vertonen in het eerste opvangland en niet naar hun herkomstland kunnen terugkeren.
Een structureel programma
België beschikt sinds 2013 over een structureel hervestigingsprogramma. Elk jaar verbindt de Belgische regering zich ertoe een quotum aan vluchtelingen met specifieke behoeften op te vangen, rekening houdend met de Europese prioriteiten (gebaseerd op de geostrategische belangen) en de nationale prioriteiten (afgestemd op het Belgisch buitenlands beleid) op basis van de aanbevelingen van het HCR. Sindsdien werden 4447 vluchtelingen hervestigd in België, voornamelijk Syrische (3989) en Congolese (315). Ze kwamen uit Egypte, Jordanië, Libanon, Niger, Rwanda, Tanzania, Burundi en Turkije.
In 2022 is het de bedoeling om 1250 personen te hervestigen, voornamelijk Syriërs vanuit Turkije, Libanon, Jordanië, Egypte maar ook Congolezen en personen uit Sub-Saharisch Afrika vanuit Rwanda en Niger. Om dit doel te behalen wenst Fedasil de diversificatie van de opvangtrajecten buiten het eigen interne netwerk te ontwikkelen en te promoten. Hoewel het onmogelijk is om de evolutie van de situatie in Oekraïne en de opvangbehoeften voor deze groep in de komende weken en maanden te voorspellen, zal de situatie zeker een weerslag hebben op het hervestigingsprogramma, maar hoe die er concreet uit zal zien valt nog niet te voorspellen.
De verschillende opvangtrajecten
Zodra ze in België aankomen, bestaan er verschillende opvangmodellen voor de hervestigde vluchtelingen. De klassieke weg bestaat uit een opvangfase van zes à acht weken weken in een gespecialiseerd collectief centrum beheerd door Fedasil (Sint-Truiden, Kapellen, Florennes, Pondrôme en Morlanwelz), gevolgd door een verblijf van zes maanden in een LOI (individuele woning, beheerd door een OCMW) of een TVU (woning voor kwetsbare profielen, beheerd door Caritas International). Na deze fases verhuizen de hervestigde personen naar een privéwoning of sociale woning, die ze moeten zoeken tijdens hun verblijf in het LOI/TVU, wat hun trouwens veel tijd en moeite kost, en vaak een ervaring is met veel vallen en opstaan.
De hervestigde personen kunnen ook onmiddellijk opgevangen worden in een woning buiten het opvangnetwerk van Fedasil, bijvoorbeeld in plaatsen voorgesteld door een OCMW of een groep van community sponsorship. Zo’n community is een groep vrijwilligers die zich kandidaat stelt om een hervestigde persoon of een familie op te vangen en gedurende een jaar te begeleiden. Ze werken onder de vleugels van een bemiddelingsorganisatie. Zo werden er in 2021 dankzij community sponsorship vijftien vluchtelingen opgevangen in lokale structuren in België. Ondanks de crisissituatie kon Fedasil dus bepaalde transfers laten doorgaan via bepaalde parcoursen buiten haar klassieke netwerk.
Zin om deel te nemen?
Fedasil wil de lokale verankering nu graag uitbreiden zodat de hervestigde personen sneller hun nieuwe leven in België kunnen beginnen. Het nodigt de OCMW’s daarom uit mee te werken aan de opening van nieuwe opvangplaatsen.
Wil je bijdragen door nieuwe opvangplaatsen te openen buiten het netwerk van Fedasil? Ook dat kan, bijvoorbeeld door het project community sponsorship bij de lokale verenigingen toe te lichten, door een groep van vrijwilligers op te stellen die de familie een jaar lang zal begeleiden, of nog door een woning aan te bieden voor een familie. —
Louise Deblieck is communicatieverantwoordelijke Hervestiging bij Fedasil
Voor Lokaal 06 | 2022
Meer weten over de verschillende opvangtrajecten? Kijk op fedasil.be/nl/hervestiging/opvangmodellen.
Vragen over de mogelijkheden om nieuwe opvangplaatsen te openen of op een andere manier te helpen? Neem dan contact op met Blijke Eeckhaut, experte hervestiging regio Noord bij Fedasil, blijke.eeckhaut@fedasil.be of 0476 86 83 54
Ervaringen van community sponsorship
‘Om te starten moet je de steun hebben van een grote groep die verschillende expertises bij elkaar brengt, en het werk moet verdeeld worden, want je moet met enorm veel dingen rekening houden. Probeer ook goede samenwerking te regelen met de officiële diensten: OCMW’s, gemeente enzovoort,’ vertellen deelnemers aan een community. Op de vraag of ze deze ervaring zouden aanraden, zijn ze unaniem: ‘Het is maar een druppel in de oceaan, maar het is toch dat. We worden emotioneel geraakt, het vergt veel tijd. Maar het schenkt toch zo veel voldoening.’
Herman, voormalig voorzitter van het OCMW van Oostkamp, Irene, Bart en Martine hebben geantwoord op de oproep van de deken van de parochie om community sponsorship te starten. Met enkele begeleiders en de steun van bemiddelingsorganisatie Caritas International vangen ze momenteel gedurende een jaar een familie uit Syrië op, die hervestigd werd vanuit Libanon.
