Veelgestelde vragen voor raadsvoorzitters

De raadsvoorzitter kan een proces-verbaal (=PV) opmaken wanneer een of meer toehoorders tijdens de raad openlijk tekens van goedkeuring of afkeuring geven of op enigerlei wijze wanorde veroorzaken en de orde verstoren.

Wikipedia geeft een goede omschrijving van wat een PV is: “Een proces-verbaal is een schriftelijke weergave waarin iemand (vaak een ambtenaar) verslag uitbrengt van in zijn of haar aanwezigheid geconstateerde feiten en omstandigheden, zijn of haar verrichtingen en de persoonsgegevens van betrokkenen en getuigen.”

Dat PV wordt bezorgd aan het parket. Het parket beslist of er tot vervolging wordt overgaan en de zaak voor de rechter wordt gebracht.

De wijze waarop een PV bezorgd kan worden kan verschillen van parket tot parket. Wij raden de voorzitter aan contact op te nemen met de procureur of de diensten van de procureur om te horen hoe het PV en eventueel de bijhorende video- en geluidsopnames best bezorgd kunnen worden. Voor de contactgegevens van de procureur kan de voorzitter de korpschef of de burgemeester contacteren. Zij kennen de procureur immers vanuit het veiligheidsoverleg. Een andere optie is zelf contact op te nemen met het bevoegde parket.

Vaak gaat het (gelukkig ) echter niet om dermate ernstige feiten wanneer men deze bekijkt in het geheel van alle misdrijven. Daardoor is de kans groot dat het parket in de zaak zal seponeren. Toch zal dat zeker niet altijd zo zijn en is vervolging mogelijk. Het is daarom belangrijk dat het PV duidelijk uitgeschreven wordt.

Nee, het is niet de bedoeling is dat je als raadsvoorzitter een permanente toegang hebt tot alle dossiers. Dat kan enkel binnen een bepaald decretaal doel. Toegang tot dossiers kan enkel als dat wettelijk of decretaal voorzien is, bijvoorbeeld om de agenda voor te bereiden. Maar zelfs dan zal het vooral de administratie zijn die alles voorbereidt en aanlevert.

Als voorzitter kan je net als de andere raadsleden wel altijd inzage vragen en krijgen tot de dossiers, maar dat is van een andere orde dan standaardtoegang.

--> Kan een raadslid permante toegang vragen tot het hele intranet van het OCMW?

De voornaamste bedoeling van een deontologische code is een omgeving scheppen waarbinnen mandatarissen veilig kunnen werken. Wanneer de code echter manifest geschonden wordt, moet dat duidelijk gemaakt worden.

Het grote probleem daarbij is dat de decreetgever geen sanctiemogelijkheden voorziet voor deontologische inbreuken op de code. Wanneer men lokaal een duidelijk signaal wil geven aan mandatarissen die een inbreuk begaan tegen de code, dan moet men dat duidelijk regelen. Enkele belangrijke zaken waarmee men rekening moet houden:

• Tuchtmaatregelen tegen een raadsvoorzitter zijn mogelijk, maar ze kunnen enkel door de Vlaamse regering worden opgelegd. De raad kan geen tuchtsancties opleggen tegen de raadsvoorzitter. 
• Het DLB voorziet geen sancties tegen mandatarissen, waardoor sommigen stellen dat zelfs een terechtwijzing van gedrag niet mogelijk is. Dit omdat het dan een verdoken vorm zou zijn van een tuchtsanctie. We willen dat nuanceren. Het klopt dat  een blaam, schorsing, ontslag, e.d. juridisch inderdaad niet mogelijk zijn. Maar wij zijn van mening dat de raad wel altijd kan vaststellen dat bepaald gedrag van een mandataris niet in overeenstemming is met de deontologische code. En wanneer een dergelijke inbreuk vastgesteld wordt, kan de raad de mandataris daar ook op wijzen.
• We adviseren wel om de vaststelling en beoordeling van inbreuken aan de gemeenteraad/OCMW-raad te laten, na advies van de deontologische commissie. De raad is immers juridisch het sterkste orgaan om daarover iets te zeggen.
• Wanneer het gaat om mogelijk strafrechtelijke inbreuken, dan is een melding bij politie, parket of Audit Vlaanderen steeds nodig.
• Een klacht bij het Agentschap voor Binnenlands Bestuur of de gouverneur kan ook, maar die kunnen niet optreden tegen een raadsvoorzitter. Het toezicht kan hoogstens een moreel advies geven, maar niet sanctioneren. Dat kan enkel de Vlaamse regering.
• Wanneer alle vertrouwen weg is in de raadsvoorzitter, kan de raad de voorzitter wel afzetten via een individuele constructieve​ motie van wantrouwen​​​​​​.

Voor deontologische standpunten vanuit de VVSG hebben we een reflectiekamer die binnen de VVSG opgericht is om deontologische vragen te bekijken. Bij deze reflectiekamer kunnen lokale besturen terecht voor morele dilemma’s. Dit adviesorgaan bestaat uit experts vanuit de steden en gemeenten, geschoold in de methodiek van het moreel beraad. Voor meer info kan je altijd contact opnemen op steunpunt.integriteit@vvsg.be.