AI en burgerparticipatie

Via burgerparticipatie kan een grote hoeveelheid collectieve intelligentie gegenereerd worden. Hoe en onder welke voorwaarden zo’n proces werkt, beschrijft James Surowiecki haarfijn in zijn boek The Wisdom of Crowds (2004). Het basisidee is dat een grote groep leken, onder de juiste omstandigheden, meer weet dan een kleine groep deskundigen. Ideeën van burgers bieden met andere woorden een enorme, waardevolle hoeveelheid data, waarvan het analyseren heel tijds -en arbeidsintensief is. Een voorbeeld: veel lokale besturen polsten bij het opstellen van hun meerjarenplanning naar de ideeën die leefden bij hun inwoners. Enkelen werden verbluft door de hoeveelheid ideeën waarmee ze geconfronteerd werden op hun (digitale) participatieplatformen. Plots moet je arbeidskracht vinden om soms wel meer dan 2000 ideeën te clusteren en er feedback op te geven. Herkenbaar?

Op het Smart City Congress in Barcelona zocht de VVSG inspiratie voor lokale besturen. Hier sprak Victoria Alsina, professor en Catalaans minister van Open Government, over het inzetten van AI om de collectieve intelligentie vanuit burgerparticipatie beter te capteren. Betekenisvolle patronen in grote hoeveelheden data kunnen namelijk via machine learning sneller ontdekt worden. Beth Simone Noveck, directrice van het GovLab, verwoordt het als volgt:

Net zoals onze federale overheid AI wil inzetten om de ideeën uit de digitale volksbevraging over de zevende staatshervorming te clusteren, kunnen lokale besturen ook AI inzetten om de input uit hun digitale participatieplatformen sneller, efficiënter en zelfs correcter te verwerken. Meer specifiek gaat het over digitale toepassingen die een de combinatie bevatten van Natural Language Processing (NLP) en Robotgestuurde Proces Automatisering (RPA). Door een vooraf getraind algoritme los te laten op ideeën kan deze bepaalde betekenis en sentiment gaan toekennen aan gebruikte woorden en terminologie om zo tot categorisering te komen.  

Naast het clusteren van ideeën op digitale participatieplatformen, biedt A.I. ook andere mogelijkheden in het domein van burgerparticipatie. Zo richtte het Stanford Institute for Human-Centered Artificial Intelligence, in samenwerking met o.a. James Fishkin (één van de grondleggers van de moderne deliberatieve burgerpanels), een digitale moderatietool op. Deze tool, ook wel Automated Moderation genoemd, kan gebruikt worden als online facilitator. Het zorgt ervoor dat niet steeds dezelfde mensen het woord nemen, het moedigt introverte mensen aan om meer te spreken en zorgt zo voor een inclusievere participatie. Het structureert de agenda, het detecteert en voorkomt automatisch grof taalgebruik en haatspraak én het analyseert de verdeling van de spreektijd, dit alles op basis van AI, dus zonder menselijke tussenkomst Tenslotte faciliteert het de groep bij het formuleren van hun output (een vraag, een idee, een voorstel, een aanbeveling,…). Het doet dus alles wat een menselijke facilitator doet, zonder de vooringenomenheid van menselijke facilitators. In evaluaties scoort deze digitale facilitator zelfs even goed als menselijke facilitators.  

Een derde toepassing van A.I. in burgerparticipatie vinden we terug in het domein van burgerwetenschap. Burgerwetenschap houdt in dat vrijwilligers meehelpen aan wetenschappelijk onderzoek door het verzamelen van data, door het uitvoeren van metingen of door het testen van concepten (bijvoorbeeld het project CurieuzeNeuzen over hitte en droogte in de tuinen). Een toepassing van AI in burgerwetenschappen is de app iNaturalistVia deze app kunnen burgers bijdragen aan het wereldwijd documenteren van biodiversiteit. Deze app maakt gebruik van automatische beeldherkenning. Het volstaat om simpelweg een foto te nemen van een plant, een dier of een ander organisme. iNaturalist bevat namelijk een geautomatiseerd instrument dat soorten kan identificeren. Het AI-model van iNaturalist is getraind op de grote database van voorgaande observaties in de app. Ondertussen werden er wereldwijd al 86 273 915 observaties via AI geïdentificeerd! In het boek ‘Artificiële intelligentie voor lokale besturen’ bespreken we diverse applicaties en systemen die gebruik maken van automatische beeldherkenning.Ondanks de vele mogelijkheden van technologie en digitale participatie, blijft waakzaamheid voor enkele aandachtspunten noodzakelijk. Ten eerste zorgt AI voor tal van ethische vraagstukken over privacy en ons eigen kritisch denkvermogen. Daarover kan je meer lezen in dit artikel. Ten tweede is er nog steeds de digitale kloof, waardoor niet iedereen even gemakkelijk gebruik kan maken van digitale participatieplatformen. Bovendien bepalen algoritmes wat we wel en niet te zien krijgen. Deze algoritmes komen tot stand door mensen en zijn dus nooit volledig neutraal. Tenslotte moet een lokaal bestuur ook intern voldoende digitale vaardigheden bezitten om met digitale participatie en AI aan de slag te gaan. De VVSG organiseerde verschillende activiteiten om e-inclusie binnen lokale besturen te bevorderen.

Wil je meer weten over artificiële intelligentie en kansen en aandachtspunten voor lokale besturen? Neem dan zeker eens een kijkje op onze webpagina ‘Artificiële intelligentie voor lokale besturen'. Je vindt er meer info over dit onderwerp: o.a. enkele boeiende lokale praktijken en opnames van webinars die we over het onderwerp organiseerden.