05/01/2025

Aanpak Aziatische Hoornaar in Vlaanderen

De Aziatische hoornaar is een exotische wespensoort die vooral bekendstaat om zijn jacht op honingbijen, wat aanzienlijke schade veroorzaakt. Het uitroeien van deze invasieve soort is niet langer realistisch. Populatiebeheer en snelle opsporing van nesten zijn cruciaal. Als lokaal bestuur kun je instappen in de ANB-raamovereenkomst voor professionele verdelging. Ontdek hoe je dit aanpakt en waar je meer ondersteuning vindt.

Inhoud van deze pagina

Wat moet je weten
Initiatieven, samenwerkingen en richtlijnen per provincie
Projecten
Partners

Wat moet je weten?

De Aziatische hoornaar, een exotische wespensoort, bedreigt honingbijen en veroorzaakt aanzienlijke schade. Het volledig uitroeien van deze invasieve soort is niet langer haalbaar(opent nieuw venster). Voormalig Vlaams minister van Omgeving Zuhal Demir keurde daarom een beheerregeling goed die focust op het beheersen van de populatie en het beperken van de impact. Dit is belangrijk voor de bijenteelt, landbouw, biodiversiteit en volksgezondheid.

Imkers spelen een belangrijke rol in het beheersen van de impact van de Aziatische hoornaar. Preventieve maatregelen om bijenkasten te beschermen zijn noodzakelijk om schade aan bijenkolonies te voorkomen. Daarnaast is het actief opsporen en verdelgen van nesten, met minimale bijvangst, essentieel om de verspreiding van deze invasieve soort in te perken.

Meer informatie, inclusief een handig stappenplan voor het melden van nesten(opent nieuw venster), vind je op de website van het Agentschap voor Natuur en Bos (ANB).

Ondersteuning lokale besturen

Het Agentschap voor Natuur en Bos coördineert het beheer van de Aziatische hoornaar en biedt lokale besturen de mogelijkheid om deel te nemen aan een raamovereenkomst. Via deze overeenkomst kunnen besturen professionele verdelgers inschakelen voor het verwijderen van nesten.

Zo werk je als lokaal bestuur mee:

Je voorziet een budget.
Je maakt praktische afspraken met de verdelger die gekoppeld is aan de raamovereenkomst.
Je ontvangt de facturen rechtstreeks van de verdelger.

Meer details over de raamovereenkomst(opent nieuw venster) vind je op de website van ANB.

Meld nesten via Vespa-Watch

Je kunt nesten van de Aziatische hoornaar melden via Vespa-Watch(opent nieuw venster), het Vlaamse meldpunt, beheerd door het Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek (INBO). De meldingen worden per provincie doorgegeven aan de lokale besturen.

Wat doe je bij acuut gevaar?

Bij direct gevaar, bijvoorbeeld een nest op een drukke plek, kun je de brandweer of een private verdelger inschakelen. Hoewel hulpverleningszones geen vaste partner zijn in de aanpak van de Aziatische hoornaar, grijpen ze wel in bij veiligheidsrisico’s. Dit gebeurt volgens dezelfde procedure als bij de verdelging van andere wespennesten. Houd er rekening mee dat de kosten afhankelijk zijn van het retributiereglement van de zone.

Een nest wordt als gevaarlijk beschouwd als er menselijke activiteit plaatsvindt binnen een straal van vijf meter.

Van links naar rechts: Honingbij, Duitse wesp, Aziatische hoornaar en Europese hoornaar

Initiatieven, samenwerkingen en richtlijnen per provincie

Projecten

Partners

Verschillende partners kunnen je helpen bij de aanpak van de Aziatische hoornaar. Je kunt ze inschakelen voor opleidingen van groendiensten en initiatieven rond voorjaarsvallen. Maak gebruik van hun expertise over deze exoot.

De acties vanuit Landbouw vallen onder het Strategisch Plan Bijenteelt (SPB)(opent nieuw venster) en worden daaruit gefinancierd. In samenwerking met de Vlaamse imkerij worden één- of meerjarige projecten uitgevoerd, passend binnen de vijf interventies van het SPB. De bestrijding van de Aziatische hoornaar valt onder de vijfde interventie: ‘Bestrijding van vijanden en ziekten in de bijenteelt, in het bijzonder de varroamijtplaag (Varroa destructor), de kleine kastkever (Aethina tumida) en de Aziatische hoornaar (Vespa velutina).’

Projecten tegen de Aziatische hoornaar richten zich op bescherming van bijenkasten en bijenstanden, zoals monitoring, trackingonderzoek, fysieke kastbescherming en selectieve vangvallen. Momenteel loopt het project ‘Selectieve bestrijding van de invasieve exoot Aziatische hoornaar ter bescherming van de honingbij en de biodiversiteit in Vlaanderen(opent nieuw venster),’ geleid door de Limburgse imkersbond (LIB)(opent nieuw venster) . Dit project helpt imkers bij het beheersen van de hoornaarpopulatie door opleiding, het vangen van overwinterde koninginnen in de lente met specifieke vallen, en het gebruik van zendertechniek voor moeilijk opspoorbare nesten.

In toekomstige projecten zal de populatie-dynamica van de Aziatische hoornaar verder onderzocht worden, inclusief de invloed van late voorjaarsvorst, concurrentie met de Europese hoornaar en de voorkeur voor stedelijke of plattelandsbijenstanden.

Het SPB werkt aan de benodigde kennisopbouw om de efficiëntie van de huidige bestrijdingsstrategie tegen de Aziatische hoornaar te verbeteren.

De vorming biedt financiële ondersteuning aan de imkerij voor de organisatie van haar reguliere imkercursussen. In deze cursussen kan de imkerij de nodige accenten leggen om aan te sluiten bij de actuele behoefte aan correcte monitoring van de Aziatische hoornaar. Daarnaast ondersteunt de vorming de imkerij bij het organiseren van cursussen over de bestrijding van de Aziatische hoornaar voor professionele bestrijders. Het Praktijkcentrum Bijen (PC Bijen) is het geschikte platform en het Strategisch Plan Bijenteelt (SPB) het best geplaatste instrument om deze doelstellingen te realiseren.

Het SPB ontvangt financiering volgens een verdeelsleutel van 50% vanuit de EU en 50% vanuit de Vlaamse overheid, met een jaarlijks budget van 422.000 euro. Momenteel ligt er een duurzame beheerregeling op tafel, ondersteund door zowel het Agentschap Natuur en Bos als het Agentschap Landbouw en Zeevisserij.