In 2024 kregen 9.843 Vlaamse huishoudens te maken met een dreigende uithuiszetting. Dat blijkt uit een rondvraag van de VVSG bij de OCMW’s. Dat zijn er iets meer dan vorig jaar, en ongeveer evenveel als in 2020. Uithuiszettingen blijven een hardnekkig probleem. Ondanks vele inspanningen slaagt het beleid er niet in om dat te veranderen. Daarom vraagt de VVSG een realistisch én ambitieus plan voor meer sociale en betaalbare woningen. We pleiten ook voor extra middelen voor preventieve woonbegeleiding en een snellere toekenning van de huurpremie.
Wanbetaling blijft grootste oorzaak
In de meeste gevallen gaat het om huurders van wie de verhuurder naar het vredegerecht stapt om het huurcontract te laten ontbinden, vaak door onbetaalde huur. Het vredegerecht verwittigt dan het OCMW, dat probeert om alsnog een oplossing te vinden. Maar dat lukt vaak niet.
Uit onze bevraging blijkt dat OCMW’s in 45% van de gevallen heel zelden of bijna nooit nog een uithuiszetting kunnen vermijden nadat ze op de hoogte zijn van de vordering tot uithuiszetting. Tegen dan is het conflict vaak al geëscaleerd en is bemiddelen moeilijk.
Een verhuurder heeft recht op betaling, daar twijfelt niemand aan. Maar de maatschappelijke kost van een uithuiszetting is hoog. “Daarbij komt ook de impact op het gezin die erg groot is. Het OCMW zoekt telkens naar oplossingen, maar er is nood aan structureel beleid om uithuiszettingen meer te voorkomen”, zegt Steve Van Assche-Lootens, hoofdmaatschappelijk werker en verantwoordelijke wonen van OCMW Wetteren.
“
Het inkomen van veel van deze huurders is te laag om basiskosten als huur en energie te betalen, zeker op de private huurmarkt. Dat is vragen om problemen. Een uithuiszetting lost dan niets op.
Steve Van Assche-Lootens
Hoofdmaatschappelijk werker en verantwoordelijke wonen bij OCMW Wetteren
Fonds ter bestrijding van uithuiszettingen blijft onderbenut
Via het Fonds ter bestrijding van uithuiszettingen (FBU) wil de Vlaamse overheid uithuiszettingen voorkomen. Hoewel het gebruik tussen 2020 en 2024 toenam, blijft het aantal OCMW’s dat het Fonds inzet beperkt.
Soms kiezen hulpverleners bewust voor andere oplossingen die beter passen bij de problematiek. Maar ook personeelsgebrek, een complexe aanvraagprocedure en een gebrek aan medewerking van huurder of verhuurder spelen mee.
“
Vaak zijn er al te veel schulden waardoor we geen realistisch afbetaalplan kunnen afspreken. Ook is het niet evident om de medewerking van huurder en verhuurder te verkrijgen. En de administratie die bij het Fonds hoort, is behoorlijk omslachtig.
Fanny De Langhe
Directeur van het sociaal huis van Zulte
Doorstroming uit doorgangswoning steeds moeilijker
Hoewel bijna 9 op 10 (88%) OCMW’s beschikken over doorgangswoningen voor tijdelijke noodopvang, is dit geen oplossing voor het probleem van uithuiszettingen. Dit is slechts een tijdelijke oplossing. De doorgangswoningen raken steeds voller. In 70% van de gevallen moet het OCMW het verblijf verlengen. Eén op drie gezinnen verblijft er al snel tussen de 10 en 12 maanden.
Doorstroom van de doorgangswoningen naar permanente huisvesting stagneert, vooral door het gebrek aan sociale en betaalbare woningen.
Dak- en thuisloosheid vermijden
Een uithuiszetting is vaak het begin van dak- of thuisloosheid. Dat blijkt ook uit de recente dak- en thuislozentellingen. De VVSG herhaalt daarom haar vraag naar een ambitieus en gedragen beleid tegen dak- en thuisloosheid, waarin we vragen naar een aantal preventieve maatregelen.
We vragen:
een realistisch en ambitieus planvoor meer sociale en betaalbare huurwoningen.
Investeringen in preventieve woonbegeleiding. Voorzie in voldoende structurele middelen voor OCMW’s lokale besturen en andere organisaties om de nodige begeleiding en ondersteuning te kunnen bieden aan huishoudens die hun woning dreigen te verliezen.
Ken de huurpremie sneller toe. Werk ondertussen aan een bijsturing en hervorming van de huurpremie en -subsidie. (Kandidaat-) huurders moeten er sneller recht op hebben, ze moeten automatisch toegekend en verder uitgebreid worden.
