Het recente landenrapport van de Europese Commissie beoordeelt België grondig op het gebied van begroting, economie en sociaal beleid, met een sterke focus op duurzaamheid. België wordt aangemoedigd meer te investeren in publieke middelen voor de groene transitie, omdat het de doelstelling om de uitstoot tegen 2030 met 47% te verminderen, momenteel niet haalt. Obstakels zoals hoge subsidies voor fossiele brandstoffen, een gunstig belastingstelsel voor wegvervoer en onvoldoende investeringen in hernieuwbare energie in de residentiële sector staan in de weg. De Commissie uit ook zorgen over de naleving van ecodesign- en energielabelregelingen, met name bij warmtepompen, vanwege het lage aantal marktcontroles.
Ondanks uitdagingen heeft er positieve vooruitgang plaatsgevonden in het gebruik van kleine zonne-PV-systemen, met een toename van 14% in geïnstalleerde capaciteit tot ongeveer 7,5 GW, vooral in huishoudelijke omgevingen. De verkoop van warmtepompen steeg in 2022 met 118% tot ongeveer 60.000 eenheden.
Desondanks vertoonde het uiteindelijke energieverbruik in de residentiële sector tussen 2021 en 2022 geen zichtbare verbetering wanneer gecorrigeerd voor klimatologische omstandigheden. Verwarming en koeling blijven verantwoordelijk voor meer dan 85% van het totale energieverbruik in de residentiële sector, waarvan slechts 9% afkomstig is van hernieuwbare bronnen.
De commissie doet enkele aanbevelingen voor België:
Verhoog de inspanningen om de overgang naar schone energie te versnellen, ondanks positieve ontwikkelingen in hernieuwbare energiecapaciteit en energie-infrastructuur.
Verminder de afhankelijkheid van fossiele brandstoffen door verdere ontwikkeling van hernieuwbare energiebronnen en energie-efficiëntiemaatregelen.
Investeer aanzienlijk in de uitbreiding en modernisering van het elektriciteitsnetwerk om de integratie van hernieuwbare energiebronnen te vergemakkelijken.
Faseer fossiele subsidies uit, en werk aan de tax shift van elektrische naar fossiele energie.
Neem maatregelen om hernieuwbare energie in gebouwen te bevorderen, zoals vereenvoudigde vergunningsprocedures voor kleine zonne-PV-installaties.
Intensiveer de inspanningen voor energie-efficiëntie, vooral in de residentiële sector waar nog aanzienlijke verbeteringen mogelijk zijn, zoals het verminderen van het energieverbruik voor verwarming en koeling.
Ondersteun de ontwikkeling van energiegemeenschappen door gunstige regelgeving en financiële prikkels, zoals belastingvoordelen en verlaagde netwerktarieven.
