Werk en Activering

Voor tijdelijk beschermde Oekraïense vluchtelingen gaat de aandacht bij aankomst in ons land in eerste instantie naar veiligheid, welzijn, onderkomen, en andere basisbehoeften. Deze zorgen verdienen prioriteit, met bijzondere aandacht voor noden van kinderen en jongeren. Nadien komt het ‘zoeken naar werk’ of het ‘opstarten van een activeringstraject’ ook aan bod binnen de dienstverlening van de lokale besturen. 

Tijdelijk beschermde Oekraïense vluchtelingen krijgen het specifieke statuut “tijdelijk ontheemde”, en de bijbehorende tijdelijke bescherming. Dat betekent dat de betrokkene ingeschreven wordt in het vreemdelingenregister en een elektronische A kaart krijgt. Tijdelijk beschermde vluchtelingen uit Oekraïne hebben recht op maatschappelijke dienstverlening (equivalent leefloon) en alle aanvullende maatschappelijke dienstverlening. Lees meer op OCMW-dienstverlening.

Personen die er klaar voor zijn, kunnen op basis van dit statuut een activeringstraject opstarten of een opleiding volgen. Zij kunnen ook tewerkgesteld worden in sociale economie-organisaties of de reguliere ondernemingen. Ze hebben onbeperkte toegang tot de arbeidsmarkt.  Dit wordt vermeld op de bijlage 15 en op de elektronische A kaart.

Helaas moeten wij u ook attent maken op het reële risico op economische uitbuiting van personen die de oorlog ontvluchten.  Wees alert voor signalen rond zwartwerk, te lange werkdagen, te lage verloning, ontoereikende arbeidsomstandigheden (bv beschermingskledij, eetruimte,…), schijnzelfstandigen, verboden terbeschikkingstelling / illegale uitzendarbeid , gevaar om in prostitutie te belanden, enz..  Contacteer dan de Vlaamse Sociale Inspectie. 

Alle info met betrekking tot werk en activering van Oekraïense vluchtelingen bundelen we op deze plaats. 

Brochure voor personen met tijdelijke of internationale bescherming die aan het werk willen

De FOD Justitie heeft een brochure gepubliceerd voor personen die tijdelijke bescherming hebben gekregen of internationale bescherming hebben aangevraagd en die aan het werk willen. In de brochure wordt informatie gegeven over de procedure die moet gevolgd worden om te kunnen werken. Via een test kunnen deze personen ook nagaan of hun rechten als werknemer en als zelfstandige worden geëerbiedigd.

De brochure is beschikbaar in het Nederlands (PDF, 10.9 MB), Frans (PDF, 11.01 MB), Engels (PDF, 10.86 MB) en Oekraïens (PDF, 10.84 MB).

Oekraïense tijdelijk beschermde vluchtelingen die equivalent leefloon ontvangen worden als OCMW-cliënten ingeschreven bij de VDAB (code 05).  De VVSG staat in nauw contact met de centrale dienst van de VDAB. VVSG en de lokale besturen bekijken samen wat de VDAB-dienstverlening in deze moeilijke situatie kan betekenen voor de OCMW’s, hun cliënten en medewerkers. 

Verplichte inschrijving bij VDAB

Het decreet over de verplichte inschrijving bij VDAB voor tijdelijk ontheemden uit Oekraïne is in werking sinds 16 mei 2023. Het is belangrijk om deze tijdelijk ontheemden snel en duidelijk te informeren over deze verplichte inschrijving. Deze informatieplicht is volgens het decreet (art. 4) weggelegd voor de gemeenten. Hiervoor worden 3 modelbrieven (Nederlands, Oekraïens en in het Russisch) ter beschikking gesteld.

Voor tijdelijk ontheemden uit Oekraïne die ondersteund worden door het OCMW zal de VDAB maandelijks per gemeente een lijst bezorgen met de nieuw bij de VDAB ingeschrevenen. Dat geldt niet voor de OCMW’s in gemeenten waar een nooddorp is gevestigd. Vervolgens beslist het OCMW om de cliënt zelf te begeleiden en te activeren naar werk en/of hiervoor eerder een beroep te doen op de VDAB-bemiddelaar.  Lees hier meer over de mogelijke scenario's van samenwerking tussen VDAB en OCMW.

Meer informatie over de tewerkstelling van tijdelijk ontheemde Oekraïners vind je terug op het extranet van VDAB. Hier vind je ook de flyers van de VDAB in het Nederlands, Oekraïens en Russisch.

Algemene informatie van VDAB

VDAB heeft een landingspagina voor werkgevers ontwikkeld. Daar kunnen werkgevers die voor deze nieuwkomers een passende job hebben hun vacatures plaatsen. Deze vacatures (#werkplekvrij) kan je vinden via deze link .

Verder heeft de VDAB ook werk gemaakt van een voorstellingsvideo in het Oekraïens.  

Informatie voor lokale besturen over 'werken als nieuwkomer' is hier te vinden.  

Voor OCMW-cliënten die door een gebrek aan werkervaring en arbeidsattitudes niet onmiddellijk aan de slag kunnen in het normaal economisch circuit, competenties en werkervaring verwerven binnen een reële werkomgeving. Hiervoor kan het OCMW het instrument artikel 60§7 (TWE_OCMW) inzetten.  Meer info is hier te vinden.

Wijk-werken houdt in dat een werkzoekende enkele uren per week klusjes laat uitvoeren door een werkzoekende. De wijk-werker wordt opgevolgd door een begeleider van VDAB of OCMW. Op deze manier willen we werkzoekenden terug activeren en kan jij gebruik maken van een extra paar helpende handen tegen een voordelig tarief.  Het maximum aantal uren dat de werkzoekende kan presteren in 60u/maand. 

Deze maatregel is interessant indien de houder van een A-kaart omwille van omstandigheden niet in staat is om een deeltijdse/voltijdse job uit te voeren.  Ook kan de koppeling gemaakt worden met activiteiten die rechtstreeks of onrechtstreeks de Oekraïense tijdelijk beschermde vluchtelingen te goede komen. (bijv. toezicht kinderen, … )

Elke gemeente kan beslissen welke activiteiten ze uit de Vlaamse activiteitenlijst wijk-werken toelaten en welke niet. Bekijk welke activiteiten er toegelaten zijn in jouw gemeente.

Biedt je gemeente de activiteit die jij wil laten uitvoeren niet aan? Dan kan je vragen aan je wijk-werkorganisator of deze activiteit ook opgenomen kan worden. Bekijk de contactgegevens van je wijk-werkorganisator.

Interessant om te weten: voor activiteiten in de land- of tuinbouwsector werken we samen met Le Forem. Lees meer over deze samenwerking op boerenbond.be.

De volledige informatie vind je op de website van de VDAB

Inschrijving DIMONA zonder RR/Bisnummer?

Kan een persoon ingeschreven worden in DIMONA zonder dat de persoon al beschikt over een RR/bis-nummer? Ja, een Dimona aangifte kan zonder dat iemand al een bisnummer heeft. Er zal dan een bisnummer aangemaakt worden.

• Ofwel geeft men bij de Dimona aangifte de gevraagde identificatiegegevens in en zla er een bisnummer aangemaakt worden. SIGEDIS zal nadien wel de werkgever contacteren om de nodige identificatiedocumenten te verkrijgen, maar de dimona aangifte kan al door gaan
• Ofwel gaat de werkgever naar de online toepassing Belgian ID PRO, belgianIDpro.be - Startpagina en daar kan door de werkgever een bisnummer aangevraagd/aangemaakt worden. In die toepassing worden de identificatiedocumenten onmiddellijk online opgeladen waardoor deze nadien niet meer opgevraagd moeten worden.

Indien de betrokkenen nadien in het ‘bevolkingsregister’ zullen worden ingeschreven zal hun bisnummer omgezet worden naar een rijksregisternummer.

Bij de Dimona aangifte zonder bisnummer zal het wel belangrijk zijn om de identificatiegegevens zeer correct (schrijfwijze naam, geboortedatum,…) in te vullen zodat bij een latere registratie in bevolkingsregister/vreemdelingenregister deze persoon met dat bisnummer teruggevonden wordt er bijgevolg geen tweede nummer aangemaakt wordt (dit komt regelmatig voor en kan later veel administratieve problemen geven naar sociale rechten toe).

Ook de publieke zorg- en welzijnssector maakt zich klaar voor snelle tewerkstelling voor Oekraïense vluchtelingen die dit zelf wensen. Met het algemeen tekort in kinderopvang, thuiszorg en ouderenzorg willen we van de nood een deugd maken. Het gaat immers vaak over hoger opgeleide vluchtelingen, waarvan sommigen in de zorgsector in Oekraïne werkzaam waren. De zorgsector en de zorgopleidingen kenmerken zich aldaar door een goede kwaliteit. We vernemen dat heel wat tijdelijk beschermden uit Oekraïne hun leven hier snel willen hernemen en aan de slag willen gaan in een zorgjob voor de duur van het conflict.

Erkenning van Oekraïense beroepskwalificaties voor de zorgsector

Vluchtelingen uit Oekraïne die in België permanent een gereglementeerd gezondheidszorgberoep willen uitoefenen, moeten eerst de erkenning van hun diploma aanvragen. Dat moeten ze doen bij het NARIC (National Academic Recognition Information Center) van de Vlaamse overheid. 

Om het gezondheidsberoep tijdelijk of occasioneel uit te oefenen, moeten zij ook toelating vragen bij de FOD Volksgezondheid. Meer informatie vindt u op de website van Zorg en Gezondheid. Die informatie is ook beschikbaar in het Engels.

Werkzoekenden kunnen via de VDAB vrij snel in het Vlaams arbeidscircuit komen. De VDAB zal instaan voor een taalbad Nederlands. Vluchtelingen uit Oekraïne die in België permanent een gereglementeerd gezondheidszorgberoep willen uitoefenen, moeten eerst een erkenning van hun diploma aanvragen en ook federaal toelating vragen om te mogen werken in de zorg. Dit is alvast een kans om de toegang om de Vlaamse en Belgische zorgberoepen in een mondiale context te testen. 

 Voor de niet-gereglementeerde gezondheidszorgberoepen kunnen Oekraïense vluchtelingen terecht bij de VDAB.  We raden onze leden aan om hun vacatures te melden bij VDAB op Werkplek vrij? | VDAB.