Participatie: Burgerkabinet Gent: van zwart-wit naar grijs

Begin 2017 werd het startschot gegeven voor dit participatief traject, met een oproep via diverse kanalen – van affiches tot folders en posts op sociale media – en de niet mis te verstane boodschap: ‘Het circulatieplan, wat denkt gij daarvan?’ De wervingscampagne miste haar doel niet en leverde 808 potentiële kandidaten op. Om het allemaal werkbaar te houden koos het bestuur voor een wetenschappelijk onderbouwde loting in samenwerking met de vakgroep Politieke Wetenschappen van de UGent. ‘We hebben daarbij vooral aandacht besteed aan twee criteria met een aanzienlijke impact op de evaluatie van het plan: enerzijds de woonzone en anderzijds de verplaatsingsmodus van de kandidaten. Ook met demografische kenmerken als geslacht en leeftijd hielden we rekening.

Zo konden we de omvangrijke pool van 808 geïnteresseerden reduceren tot een inzetbaar aantal van 150 deelnemers,’ zegt Marc Verheirstraeten. In de aanwezigheid van de toenmalige burgemeester Daniel Termont en de schepen van Mobiliteit en Openbare Werken Filip Watteeuw kregen de geselecteerde leden tijdens de plechtige installatie van het Burgerkabinet op 22 maart 2017 extra duiding bij het verloop van het participatietraject en werden meteen ook de werkafspraken scherp gesteld. De eerste adviezen stroomden al enkele maanden later binnen, tijdens de eerste inhoudelijke samenkomst van het Burgerkabinet.

Van bij de start tot en met de praktische uitwerking probeerde het team van Marc Verheirstraeten de constructieve dialoog optimaal te stimuleren. ‘Om het proces in goede banen te leiden en te vermijden dat we een tweestrijd tussen het stadsbestuur en de deelnemende Gentenaars aanwakkeren, hebben we gekozen voor een neutrale figuur als voorzitter. Die vonden we in professor Bram Verschuere die een warme affiniteit met Gent combineert met een doorgedreven specialisatie in lokale participatie.’

Inspraak stond ook centraal bij het vastleggen van de agenda voor de verschillende bijeenkomsten. Zo konden deelnemers hun agendapunten via meerdere kanalen aanleveren, waaronder het gelijknamige participatieplatform ‘Burgerkabinet Online’, en werd een voorbereidende sessie met het Kabinet opgezet om zeven agendapunten vast te leggen, gaande van de economische impact van het circulatieplan tot de verkeerstechnische knelpunten en milieu-impact.

De discussies over deze agendapunten gingen door aan verschillende gesprekstafels, elk met een eigen moderator, verslaggever en expert om een stevig en gefundeerd debat te stimuleren. De kabinetsleden werden toegewezen aan een tafel op basis van een zelfgekozen top drie van thema’s. Ze konden rekenen op een waaier aan methodieken om complexe onderwerpen te behandelen.

‘In totaal leverden de negen bijeenkomsten van het Burgerkabinet maar liefst 186 adviezen op. Die hebben we vervolgens overgemaakt aan het stadsbestuur, ze gingen gepaard met mondelinge en schriftelijke feedback van de toenmalige burgemeester en schepen van Mobiliteit en Openbare Werken,’ aldus Marc Verheirstraeten.

Naast het grote aantal bruikbare en relevante adviezen kwamen er ook enkele andere mooie resultaten uit de bus. ‘Met dit initiatief zijn we er meer dan eens in geslaagd om afstand te nemen van het zwart-witverhaal dat zo eigen was aan het circulatieplan en te evolueren naar gemeenschappelijke bezorgdheden en pragmatische oplossingen. Daarnaast hebben we met het Burgerkabinet ook een nieuw publiek kunnen bereiken. In totaal had 78% van de leden tevoren geen deel uitgemaakt van dergelijke participatieve trajecten. De usual suspects krijg je makkelijk mee, maar het is natuurlijk essentieel dat burgerinspraak niet beperkt blijft tot een select groepje. Helemaal mooi: op het einde van de rit bleek de helft van de deelnemers bereid om ook in de toekomst samen te werken met het stadsbestuur, wat toch wel getuigt van enige positieve impact.’

Toch heeft het stadsbestuur ook lessen getrokken uit deze onderneming. Naast een onderschatting van inzet en kosten was een van de meest voelbare struikelblokken de lange duur van het traject. Telde het kabinet bij de start 150 leden, het eindigde met maar 44 aanwezigen op de laatste sessie. Marc Verheirstraeten: ‘Op een bepaald moment hebben de deelnemers het gevoel dat ze hun punt gemaakt hebben. Dan is het aan het beleid om hiermee aan de slag te gaan.’ •

Tomas Coppens is redacteur van Lokaal
Voor Lokaal 04 | 2021