Voedselrijk Kortrijk

Tekst: Aline Verbrugge op basis van interview (maart 2021) met Liesbeth Vanderschaeve  (liesbeth.vanderschaeve@kortrijk.be ). 

Presentatie Voedselrijk

Presentatie Lendele

Hoe en wanneer is de lokale voedselstrategie ontstaan? 

In 2015 werden er in Kortrijk klimaat ateliers gericht op voedsel georganiseerd. Hier merkten ze dat er in Kortrijk heel wat leefde rond voedsel. In het bestuursakkoord stond er ook ‘Kortrijk werkt aan een stedelijke voedselstrategie’. In 2016 werd er een visietekst goedgekeurd door het schepencollege om te werken rond voedsel in Kortrijk. Dit werd in samenwerking met Vormingplus (nu Avanza) en de Stadsboerderij opgestart.

Een van de pijlers was ‘het oprichten van een voedselraad’. In deze voedselraad zaten mensen vanuit verschillende vakgebieden: EVA vzw, Tuinhier, Velt, Boerenbond, Stadsboerderij, Vormingplus. Deze groep kwam 2 keer per jaar samen maar vanaf corona kwam deze stedelijke voedselstrategie in een klein daglicht te staan. Momenteel is het nog wat zoeken hoe dit weer kan opgepikt worden. 

Voedselrijk kwam op een goed moment. Velt wou iets doen rond korte keten in Zuid-West-Vlaanderen. Velt heeft als hoofdpromotor een PDPO-project ingediend en zochten een aantal steden en gemeenten om ‘lokaal’ en ‘korte keten’ mee op de kaart te zetten. Velt wilde graag een stad als co-promotor (omdat korte keten anders is in een stedelijke context) en dan enkele plattelandsgemeenten, zodat het een PDPO-project kon blijven. 

Kan je kort jullie voedselproject toelichten?

Op basis van een inventaris en analyse van al wat in de regio leeft rond het thema lokaal voedsel en zelfvoorziening, gesprekken met stakeholders en de methodiek van de streekproef (een unieke methodiek van samen koken en tafelen) werkten we een regionale voedselstrategie uit voor drie jaar (2018-2021), verlengd tot juni 2022.  

De regio Zuid-West-Vlaanderen is rijk aan voedselinitiatieven. Deze zijn vaak nog losse puzzelstukjes. De strategie versterkt relaties en verbindingen tussen de stedelijke dynamiek rond lokaal voedsel en de initiatieven rond korte keten van het platteland. Uiteindelijk streven we naar een duurzaam en veerkrachtig voedselsysteem dat bijdraagt aan het welzijn van alle burgers en de welvarendheid van de regio samen met alle stakeholders die daaraan bijdragen. De hoofddoelstelling van de strategie is korte keten en zelfvoorziening bevorderen, maar we streven ook naar samenhang met andere initiatieven rond duurzaam voedsel.  

Met het voedselplatform, de voedselkaart, de streekproeven en het voedselspel verbinden we alle stakeholders die inzetten op duurzaam voedsel in de regio in één netwerk, promoten we lokaal voedsel en ondersteunen we nieuwe initiatieven. 

  • Het voedselspel, gericht op lagereschoolkinderen, die spelenderwijs met lokale voeding. Nu is het de bedoeling om het spel te integreren in Hoeve te Coucx (natuur educatief centrum).  
  • Korte keten kaart. Voor de regio heeft Kortrijk samen met Velt en de provincie West-Vlaanderen een gebiedsdekkende kaart van Zuid-West-Vlaanderen opgemaakt met adresjes waar je korte keten kan kopen. Dit gaat over hoevewinkels, samentuinen, openbare plukplekken, imkers… Dit is een mooi sensibiliserend middel om aan de bevolking te tonen wat er al is. 
  • De streekproeven. Je zit aan tafel samen met de producent en de consument samen, er wordt over eten gepraat terwijl je eet.  

Welke rol heeft de gemeente hierin gespeeld? 

Kortrijk maakt deel uit van Voedselrijk als co-promotor, samen met 5 andere plattelandsgemeenten. Voedselrijk bestaat uit Zwevegem, Harelbeke, Lendelede, Kortrijk, Avelgem en recentelijk Menen.  

Met welke diensten werken jullie samen ? 

  • Medewerker duurzaamheid (Dienst stadvernieuwing en duurzaamheid) 

  • OCMW Kortrijk 

Welke externe financiering en partners hebben jullie ingezet ?

Externe partners:

  • Velt neemt de trekkersrol in handen en coördineert met de verschillende gemeenten. Velt is de lijm tussen iedereen maar er is ook samenwerking tussen de gemeenten als het over een bepaalde actie gaat, bv. fietstocht, Korte keten, regionale voedselstrategie 
  • Andere Voedselrijk gemeentes: Zwevegem, Harelbeke, Lendelede, Avelgem, Menen 

Subsidies: 

  • Voedselrijk kwam tot stand dankzij een proefproject dat via PDPO-middelen in 2016-2017 werd uitgevoerd. + kleine bijdragen vanuit de steden en gemeenten 

Wat zijn de successen en de uitdagingen ?

Successen: 

  • Richt een informele kerngroep op van 5 a 6 mensen met de bedoeling om acties te initiëren, organiseer een keer per jaar een breder publiek uit  

  • Externe partner die trekt, in dit geval Velt, zorgt voor coördinatie 

  • Voedselpioneers: 6 centrumsteden zoeken onder begeleiding van Letus en Levuur uit wat de struikelblokken zijn om voedselstrategie op te zetten. (oostende, brugge, sint-niklaas, eeklo, hasselt, kortrijk.) Deze groep biedt de kans om op maat te kunnen werken. 

Uitdagingen: 

  • Een VTE die op voeding kan werken
  • Intergemeentelijke samenwerking: Als het over beleid gaat, is het moeilijk om samen te werken met de verschillende gemeentes, want iedereen heeft zijn eigen context.
  • Samen specifieke acties organiseren lukt wel goed..