Een lokaal bestuur is een organisatie met een voor de burger cruciale opdracht. Om die te realiseren, zijn (financiële) middelen nodig die professioneel, transparant, effectief en efficiënt moeten worden aangewend.

Een raadslid maakt mee de grote strategische keuzes en controleert of die effectief gerealiseerd worden. Je beslist ook hoe de financiële middelen over die keuzes verdeeld worden en controleert of ze ook effectief zo aangewend zijn. 

Voor de planning en opvolging van beleid en financiën in lokale besturen is de beleids- en beheerscylus (BBC) een cruciaal instrument. De BBC is een geïntegreerd systeem om het beleid en de financiën enkele jaren vooruit te plannen, te registreren welke transacties er gebeuren en hierover achteraf te rapporteren, al dan niet met het oog op een evaluatie en bijsturing.

Door de BBC worden beleid en financiën aan elkaar vastgeklonken. De BBC geeft antwoorden op volgende vragen:

  • Wat willen we bereiken?
  • Wat gaan we hiervoor doen?
  • Hoe ver staat het met de uitvoering?
  • Wat hebben we gedaan?
  • Moeten we het beleid bijsturen? 
  • Hoeveel denken we te zullen uitgeven en ontvangen? 
  • .... 

Cruciaal in de BBC zijn de 3 verplichte beleidsrapporten:

Meerjarenplan

Het meerjarenplan wordt steeds opgemaakt in het jaar na de gemeenteraadsverkiezingen (dus de volgende keer in 2025) en is een plan voor zes jaar dat start het tweede jaar van de bestuursperiode (dus de volgende keer van 2026 tot en met 2031). Het bestaat uit drie delen:

1. de strategische nota
Deze nota beschrijft minstens de beleidsdoelstellingen met prioritaire (d.w.z. waarover expliciet gerapporteerd wordt in de beleidsrapporten) acties/actieplannen.

2. de financiële nota
In deze nota wordt het beleid financieel vertaald, met ook een verwerking van het financiële evenwicht. 

3. De toelichting
Deze nota bevat bijkomende informatie over de verrichtingen in het ontwerp van meerjarenplan die relevant is voor de raadsleden om te beslissen. 

Aanpassingen aan het meerjarenplan

De maatschappij en de omgeving waarbinnen we leven veranderen constant. Nieuwe uitdagingen duiken op en vragen nieuwe beleidskeuzes. Een lokaal bestuur moet daar flexibel op kunnen inspelen en daarom kan een meerjarenplan tijdens de bestuursperiode worden aangepast. Ten minste één keer per jaar moet dat gebeuren om de kredieten voor het volgende boekjaar vast te stellen. Op dat moment kan de raad eventueel ook de kredieten voor het lopende boekjaar aanpassen.

Jaarrekening

De rapportering over en de evaluatie van het beleid gebeurt door middel van de jaarrekening. Dit document wordt pas opgemaakt nadat het boekjaar afgesloten is en somt op wat gemeente en OCMW gedurende het boekjaar gedaan hebben en wat hiervan de financiële gevolgen waren. Doorgaans wordt de jaarrekening behandeld tijdens de raadszitting van mei of juni van het daaropvolgende jaar.

De beleidsrapporten van de gemeente en het OCMW vormen een geïntegreerd geheel. Dat heeft als groot voordeel dat ze beleidsdoelstellingen delen en samen beleid maken. Toch blijven gemeente en OCMW aparte rechtspersonen. Daarom wordt er bij de uitvoering van die beleidsdoelstellingen een onderscheid gemaakt wordt tussen beide entiteiten, o.m. met aparte kredieten. Het financiële evenwicht daarentegen wordt dan weer geïntegreerd beoordeeld.

De algemeen directeur overlegt met het managementteam over het voorontwerp van de beleidsrapporten en de opvolgingsrapportering. De raden zijn bevoegd voor de vaststelling ervan.  Vergaderingen over de beleidsrapporten kunnen nooit plaatsvinden achter gesloten deuren.

Veelgestelde vragen

Ook interessant:

Lokale fiscaliteit