
Plan Samenleven

De Vlaamse overheid wil met het Plan Samenleven lokale besturen financieel en inhoudelijk ondersteunen om samenleven in diversiteit te versterken. Het plan focust op zeven doelstellingen en 24 acties, die je als lokaal bestuur zelf inhoudelijk kunt invullen. Op die manier kun je flexibel en op maat werken. Het motto is helder: lokaal, voor iedereen, met minimale planlast.
Het Plan Samenleven maakt deel uit van het geactualiseerde horizontale beleidsplan voor integratie en gelijke kansen.
De 7 doelstellingen en 24 acties
Doelstellingen ‘Veiligheid’ en ‘leefbaarheid’
Het is de 1ste en belangrijkste kerntaak van een overheid: haar burgers garanderen dat ze veilig zijn. Zonder overheid die ons beschermt, zou samenleven herleid worden tot de wet van de sterkste, waarna de meest kwetsbaren het onderspit delven. Vrijheid ervaar je niet zonder veiligheid. Veiligheid is dan ook de 1ste doelstelling van het Plan Samenleven.

Die veiligheid vergt een integrale aanpak. Van preventie tot sanctie en zorg voor de publieke ruimte. We verhogen de veiligheid en leefbaarheid met een versterkte Lokale Integrale Veiligheidscel, een lokaal actieplan polarisatie en wijkverbeteringscontracten.
Actie 1: Lokale integrale veiligheidscel versterken
Actie 2: Lokaal actieplan polarisatie ontwikkelen en uitrollen
Actie 3: Wijkverbeteringscontracten afsluiten
Doelstelling ‘Nederlands’
Taal is het communicatiemiddel bij uitstek. Het maakt de mens uniek en zorgt ervoor dat we elkaar beter kunnen begrijpen. Zonder gedeelde taal – in ons geval het Nederlands – is er geen dialoog, komt de sociale cohesie onder druk en wordt samenleven onmogelijk.

Kennis van het Nederlands is de toegangspoort tot een opleiding, werk en deelname aan het maatschappelijk leven. Het is 1 van de belangrijkste hefbomen voor participatie. We voeren daarom een sterk en coherent taalbeleid dat Nederlands leren, oefenen en gebruiken, stimuleert. We willen elke Vlaming aanzetten en ondersteunen om het Nederlands goed te beheersen. Daartoe motiveren we lokale besturen om in te zetten op initiatieven die de kennis van het Nederlands versterken: het organiseren van zomerscholen en van oefenkansen voor volwassen anderstaligen.
Actie 4: Zomerscholen aanbieden
Actie 5: Oefenkansen Nederlands organiseren
Doelstelling ‘Competenties’
De taal die thuis gesproken wordt, is maar 1 van de vele parameters die de kansen van een kind in onze samenleving bepalen. Zo kiezen kinderen uit kansarme gezinnen vaker voor technische of beroepsopleidingen en kiezen kansrijke kinderen vaker voor ASO. Voor veel jongeren sluiten zo al vroeg de deuren richting hoger onderwijs. We zetten met acties in op het begeleiden van kwetsbare kinderen in het secundair onderwijs naar hogere studies.

Als je ouders een diploma hoger onderwijs hebben, is de kans 4 keer groter dat je een hoger diploma haalt dan je leeftijdsgenoot voor wie dat niet het geval is. In de 1ste plaats is een goede detectie en ontwikkeling van talenten op jonge leeftijd in het onderwijs van belang. We zetten met acties in op het begeleiden van ongekwalificeerde uitstromers naar een kwalificerend traject.
Maar daarnaast zijn er uiteraard ook nog de talenten die al ontwikkeld zijn maar die we door omstandigheden niet kunnen inzetten. Denken we maar aan diploma’s uit het buitenland of aan elders verworven competenties die niet volwaardig (h)erkend worden.
Actie 6: Begeleiding verkorte opleidinstrajecten
Actie 7: Begeleiding naar hogere studies
Actie 8: Begeleiding ongekwalificeerde uitstromers
Doelstelling ‘Werk’
De belangrijkste toegang tot sociale mobiliteit, naast onderwijs, is onze arbeidsmarkt. Goed werk is voor elke burger een uitdaging en 1 van de belangrijkste doelstellingen. Werk is een sleuteldomein om volop te kunnen participeren aan de samenleving. Werk zorgt voor een inkomen, maar ook voor een sociaal netwerk.
Toch zijn er nog burgers niet actief op de arbeidsmarkt. Het is belangrijk om met hen in contact te komen en hen toe te leiden naar de arbeidsmarkt. Bijzondere aandacht moet daarbij gaan naar nieuwkomers, mensen met een handicap, 55+ en vrouwen. Om hun ondervertegenwoordiging op de arbeidsmarkt weg te werken is een outreachende, gerichte en geïntegreerde aanpak nodig.

Daarom zetten we in op acties die kansengroepen begeleiden naar de arbeidsmarkt en naar ondernemerschap. Mentoren begeleiden jonge personen van buitenlandse herkomst naar werk.
Actie 9: Begeleiding kansengroepen naar de arbeidsmarkt
Actie 10: Begeleiding kansengroepen naar ondernemerschap
Actie 11: Begeleiding naar werk door mentors
Doelstelling ‘Netwerk’
Al doende kan je jezelf de waarden en normen van het maatschappelijk leven eigen maken.
Maar dat is enkel mogelijk als je iemand kent die bereid is om zijn sociaal kapitaal en zijn kennis van de samenlevingsinformatie die niet in wetten of decreten staan, met je te delen. Buddy’s kunnen nieuwkomers ondersteunen om te functioneren in onze samenleving.

Met zulke netwerken geven we kansen en versterken we meteen ook onze sokkel van gedeelde waarden. Het zijn richtingaanwijzers in onze samenleving. De overheid kan die sociale netwerken uiteraard niet opleggen of zelf creëren. Mensen mogen vrij kiezen of ze sociale banden aangaan of niet. We zetten in op acties die jongeren in contact brengen met sport en het bedrijfsleven. Brugfiguren maken de brug tussen kwetsbare gezinnen en onderwijs.
Actie 12: Sociaal netwerk nieuwkomers versterken
Actie 13: In contact brengen met sport
Actie 14: In contact brengen met bedrijfsleven
Actie 15: Brug leggen naar onderwijs
Doelstelling ‘Non-discriminatie’
Niet enkel je achtergrond maar ook de sociaaleconomische situatie waarin je opgroeit, kan je kansen begrenzen. Omgekeerd kan het ook zijn dat medeburgers je uitsluiten. Discriminatie, racisme en seksisme werpen muren op waar veel medeburgers elke dag opnieuw tegenaan lopen. Het ontmenselijkt hen omdat het hen reduceert tot 1 aspect van hun identiteit, dat als minderwaardig bestempeld wordt.

Een rechtvaardige samenleving accepteert nooit dat haar burgers ongelijk behandeld worden. Elk talent dat verloren gaat, betekent inboeten aan sociale cohesie en welvaart. Om een inclusieve samenleving te realiseren, verwerpen we elke vorm van discriminatie en treden we er consequent tegen op.Actie 17: Opleiden in omstaandersprincipe
Actie 16: Lokaal actieplan straatintimidatie ontwikkelen en uitrollen
Actie 17: Opleiden in omstaandersprincipe
Actie 18: Lokaal actieplan integrale toegankelijkheid ontwikkelen en uitrollen
Actie 19: Correspondentietesten uitvoeren
Doelstelling ‘1 gemeenschap’
Veiligheid zorgt voor vertrouwen, maar het omgekeerde geldt ook. Vertrouwen in de medemens zorgt voor een veiligere samenleving. Op dat vlak gaat het gelukkig de goede richting uit. In 2008 had meer dan 25% van de stedelingen geen vertrouwen in de medemens. In 2020 daalde dat aantal tot 12% terwijl onze steden steeds meer divers werden.
Elkaar ontmoeten, is de voorwaarde om het vertrouwen tussen medeburgers intact te houden. Onderzoek toont aan dat hoe meer vrienden je hebt van diverse afkomst, hoe minder bevooroordeeld je bent.

We moeten de segregatie die leidt tot wij-zij denken doorbreken en volop inzetten op verbindingen. Daarom zorgen we ervoor dat burgers, jong en oud elkaar ontmoeten op school, in de buurt, op het werk of in de vrije tijd. Wat spontaan groeit, geven we een duwtje in de rug. Getto’s breken we open. Zo maken we werk van 1 gemeenschap, waarin we niet naast elkaar leven. Zo ontstaat gedeeld burgerschap.
Actie 20: Sociale mix in scholen bevorderen
Actie 21: Begeleiding naar lerarenopleiding
Actie 22: Pleinmakers aanbieden
Actie 23: In contact brengen met jeugdwerk
Actie 24: In contact brengen met cultuur
Meer weten? Bezoek de officiële website van Plan Samenleven(opent nieuw venster).
Tijdslijn
2023 - 2025
1 oktober 2022: Start projectjaar 1
1 oktober 2023: Start projectjaar 2
1 oktober 2024: Start projectjaar 3
Overzicht mentorbesturen
Binnen het project Plan Samenleven, delen mentorbesturen hun expertise met andere lokale besturen in een lerend netwerk en dit voor 11 acties. Ze stellen er hun methodieken en tools voor. Ook lokale besturen die zich niet engageerden tot een actie kunnen aansluiten bij de lerende netwerken om inspiratie op te doen voor toekomstig beleid.
VVSG ondersteunt, in opdracht van ABB, de mentorbesturen bij deze opdracht door het faciliteren van uitwisselingsmomenten. Mentorbesturen kunnen ook steeds met vragen terecht bij de VVSG.

11 mentorbesturen - 11 acties
Wil je te weten komen wie aan zet als mentor en op welke actie? Op zoek naar nieuwe inzichten? Ook alle verslagen, presentaties en documentatie aanbod gekomen tijdens de lerende netwerken staan verzameld op deze overzichtspagina.
Presentaties Kick-Off Projectjaar 3
Alle presentaties gegeven op 30 november 2024 hebben we verzameld op deze plaats(opent nieuw venster).
Video's
Goede praktijken
Met de praktijkenbank inspireren we alle lokale besturen om met diversiteit en gelijke kansen aan de slag te gaan. Over het project Plan Samenleven verzamelden we al meer dan 50 praktijken van lokale besturen.
Meer info
- BartVandenbusscheBeleidsmedewerker Gelijke Kansen- en Integratiebeleid bij Agentschap Binnenlands Bestuur
Gerelateerde projecten
-
Voedselhulp als hefboom voor sociale inclusie en participatie
Lokaal sociaal beleidArmoedeDiversiteit en gelijke kansenZorg en gezondheidCirculaire economieSamenwerking -
-
Samen voor alleenstaanden
Diversiteit en gelijke kansen