Zorg voor financiële zekerheid

• Bewaak dat lokale besturen bij de start van hun legislatuur een meerjarenplan kunnen opstellen met voldoende zekerheid over de belangrijkste financiële stromen die ze niet zelf kunnen bepalen (basisfinanciering, dotaties aan politie- en hulpverleningszones, belangrijke investeringssubsidies, pensioenuitgaven, …), en houd die zekerheid ook gedurende de hele lokale legislatuur aan, over eventuele federale of regionale beleidswissels heen.
   
• Bouw de subsidies voor lokale besturen uit op basis van een driedeling, met in dalende volgorde van financieel belang:
  • Een structurele basisfinanciering (vooral via het Gemeentefonds) op grond van objectieve en transparante criteria die in volume mee-evolueert met de inflatie én de opdrachten en bevoegdheden van de lokale besturen. Deze basisfinanciering blijft vrij van enige aanvraag of verantwoording. Hervorm vanuit die principes de bestaande basisfinanciering van de Vlaamse lokale besturen, met een bundeling van de vele verschillende stromen. (Technische fiche: Gemeentefonds en algemene financiering)
  • Meer specifieke subsidiestromen voor grote samenhangende beleidsdomeinen (bv. voor zorg, buitenschoolse opvang en activiteiten, milieu en klimaat, mobiliteit, …) die vooral sturen op output. Wees daarbij zuinig met plan- en rapporteringslasten, ent ze maximaal op de beleids- en beheerscyclus, laat lokale besturen toe ze sectoroverschrijdend in te zetten en ga ervan uit dat lokale besturen de toegekende middelen ook doelgericht en efficiënt gebruiken.
  • Tijdelijke projectmiddelen vertonen een meer experimenteel karakter , maar sluiten maximaal aan bij de lokale meerjarenplanning. (Technische fiche: Projectsubsidies)
     
• Maak werk van een financieringswet voor de politie, met een gegarandeerde indexering en transparante, actuele en maximaal gedragen verdeelcriteria. Laat ook de gewesten mee betalen voor de financiering van de politie in functie van de mate waarop ze handhavings- en andere taken aan de politie opleggen. (Technische fiche: Financiering lokale politie)
   
• Maak werk van een duidelijk groeipad richting de afgesproken 50/50-financiering van de hulpverleningszones en laat ook de gewesten bijdragen aan die financiering in functie van de opdrachten die ze aan de brandweer opleggen. (Technische fiche: Financiering civiele veiligheid brandweer) (Technische fiche: Financiering dringende geneeskundige hulpverlening)
   
• Werk samen met de lokale besturen aan een structurele oplossing voor de onhoudbaar stijgende pensioenlasten van gemeenten, OCMW’s, politie- en hulpverleningszones, autonome gemeentebedrijven, intergemeentelijke samenwerkingsverbanden, OCMW-verenigingen en publieke ziekenhuizen, waarbij zowel de federale (zoals ze dat ook doet voor de pensioenstelsels), de Vlaamse als de lokale overheid voor een deel van de middelen instaan. (Technische fiche: Financiering pensioenlasten)
   
• Geef bij het opleggen van nieuwe taken (bv. voor handhaving) of het toekennen van bijkomende bevoegdheden aan lokale besturen altijd ook de nodige financiering en laat die mee-evolueren in de tijd op basis van de inflatie, de evolutie van de betrokken problematiek, enz. Houd rekening met het feit dat lokale besturen vaak beter dan centrale overheden de noden detecteren, zodat gedecentraliseerde opdrachten vaak een grotere doelgroep bereiken en daardoor meer kosten. Laat handhavingsinkomsten terugvloeien naar het overheidsniveau dat die inkomsten genereerde, zodat ook lokale besturen vergoed worden voor hun inspanningen. (Technische fiche: Groeipad decreet buitenschoolse opvang en activiteiten) (Technische fiche: Terugvloei handhavingsinkomsten).
   
• Geef lokale besturen de mogelijkheid om zelf een deel van de subsidies die partners in netwerken van centrale overheden krijgen te oormerken in functie van de gezamenlijk gekozen lokale en bovenlokale organisatienetwerkdoelstellingen. (Technische fiche: Geïntegreerd Breed Onthaal)
   
• Werk aan een verbetering van het systeem van de aanvullende belastingen, waarbij de voordelen (vooral de centrale inning) blijven en de nadelen worden weggewerkt:
  • Aanvullende personenbelasting (APB): neutraliseer de impact van federale en Vlaamse fiscale maatregelen, schrap de 1% aangerekende administratiekosten en vermijd het negatieve effect op de inkomsten uit de APB wanneer een beroepsactiviteit wordt ondergebracht in een vennootschap. (Technische fiche: Aanvullende personenbelasting)
  • Opcentiemen onroerende voorheffing: maak werk van een Vlaams-lokale onroerendgoedfiscaliteit die niet vertrekt van het kadastraal inkomen, maar van de werkelijke waarde van onroerende goederen en bouw de nodige overgangsmechanismen in om van het huidige systeem naar het nieuwe te evolueren. Creëer een systeem dat vermijdt dat Vlaamse fiscale maatregelen via de hefboom van de gemeentelijke opcentiemen vooral door de lokale besturen worden gefinancierd. (Technische fiche: Onroerende voorheffing)
     
• Geef gemeenten een aandeel in de federaal geïnde vennootschapsbelasting.
   
• Creëer een financieel kader waardoor de netbeheerders voor elektriciteit en aardgas in staat zijn om met de inkomsten uit de nettarieven de investeringen en desinvesteringen (cf. de ontmanteling van de niet afgeschreven aardgasnetten) voor de transitie naar klimaatneutraliteit te financieren en garandeer een marktconforme vergoeding van de (gemeentelijke) aandeelhouders voor de investeringen in het netwerk die ze in het verleden deden en in de toekomst nog zullen doen.
   
• Zorg voor een betere toegankelijkheid van Europese cohesie- en andere fondsen voor lokale besturen en betrek hen bij de totstandkoming van de nieuwe programmatieperiode. (Technische fiche: Europese financiering)
   
• Verlaag de btw op publieke investeringen naar 6% door de recent via een Europese richtlijn gecreëerde mogelijkheid om te zetten in Belgisch recht.
   
• Trek de nodige middelen uit waardoor lokale besturen in staat zijn om oversijpelingseffecten van koopkrachtverhogingen in gesubsidieerde sectoren (bijvoorbeeld VIA) ook door te voeren voor hun ander personeel.
   
• Ontsluit als Vlaamse overheid de complexe Europese wetgeving over staatssteun op een inzichtelijke wijze voor de lokale besturen en help hen bij de toepassing ervan. (Technische fiche:  Staatssteun)

Meer lezen? Download het volledige Memorandum.