Verplichte stappen richting een koolstofvrij patrimonium

De quickscan lokaal energiebeleid helpt je snel en eenvoudig na te gaan waar je gemeente staat op het vlak van het energieluik binnen het klimaatbeleid. Je vult een korte vragenlijst in en krijgt meteen een overzicht van de sterke punten en groeikansen. De vragenlijst bestaat uit vijf thema's, afgestemd op de werking van Netwerk Klimaat: gemeentelijk patrimonium, renovatie, hernieuwbare energie, warmte en energiearmoede.

De energietransitie versnelt. Elektrische wagens, zonnepanelen en warmtepompen raken ingeburgerd, terwijl bedrijven steeds grotere aansluitvermogens vragen. Die evolutie vraagt om een sterker en slimmer elektriciteitsnet. Elektriciteitscabines zijn daarin onmisbaar, en lokale besturen spelen een sleutelrol om ze mee op de juiste plekken mogelijk te maken. De VVSG en Fluvius bundelen de krachten om steden en gemeenten hierin te ondersteunen.

Onderzoek toont aan dat de helft van de woningeigenaren onvoldoende financiële middelen heeft voor een grondige energierenovatie. Noodkopers komen gemiddeld 50.000 euro of meer tekort, omdat ze vaak in slechtere woningen met structurele problemen en lage energieprestaties wonen Het noodkoopfonds biedt hulp via een renteloze- en aflossingsvrije lening.

Het verminderen van het energieverbruik in gebouwen is een van de grootste klimaatuitdagingen in Vlaanderen. Veel woningen en andere gebouwen hebben dringend een renovatie nodig. Om deze uitdaging aan te pakken, is een efficiënte aanpak essentieel.

Op deze pagina bundelen we tools waarmee je doelgerichter renovatieacties uitwerkt en beleidskeuzes onderbouwt.

De winter brengt extra uitdagingen voor energieverbruik en binnenmilieu. Met deze tips zorg je voor een zuinige, veilige en gezonde woning. Ontdek hoe je energie kan besparen, CO-vergiftiging voorkomt en je huis brandveilig maakt. Lokale besturen kunnen deelnemen aan projecten en hulpmiddelen inzetten om de gezondheid en veiligheid van bewoners te bevorderen.

De toekomstige energiemix bestaat zoveel mogelijk uit hernieuwbare energiebronnen. Wind en zon zullen daarin de belangrijkste zijn. Het zijn ook de energiebronnen die in snel tempo steeds goedkoper worden. Als lokaal bestuur kan je heel wat doen om de hernieuwbare energieproductie op je grondgebied te maximaliseren. Foto ©Roeselare

Vlaanderen en de lokale besturen slaan sinds 2021 de handen in elkaar om samen de nodige transitie in het energie- en klimaatbeleid waar te maken. Het Lokaal Energie- en Klimaatpact (LEKP) maakt enkele belangrijke klimaatacties concreet en tastbaar. Dat moet helpen om burgers en andere doelgroepen warm te maken om hier een bijdrage aan te leveren. 294 (van de toen nog 300) steden en gemeenten ondertekenden deze eerste versie van het LEKP.

Ontdek het potentieel van jouw gebouwen met de gratis simulator in Terra! Analyseer energieopwekking, piekverbruik en capaciteitstarieven op basis van reële data. Ontvang kerncijfers en een uitgebreid rapport als basis voor verdere stappen, zoals detailstudies of offertes voor PV-installaties en batterijen.

De uitdagingen voor het publieke patrimonium zijn groot. We moeten snel investeren in fossielvrije, comfortabele en gezonde gebouwen. Dat vraagt zowel om een langetermijnvisie en -planning als om korte termijnacties, beiden ondersteund door actieve energiemonitoring en energiebeheer.

In het najaar van 2022 brak een energiecrisis uit. Deze crisis maakte duidelijk dat we nog te afhankelijk zijn van fossiele brandstoffen. Daarom keurde de Vlaamse regering op 16 december 2022 het Lokaal Energie- en Klimaatpact (LEKP) 2.1 goed als aanvulling op het LEKP 2.0. Dit pact helpt lokale besturen om de energie-armoede aan te pakken en de energiekosten te delen. Lokale besturen die intekenen op het pact, kunnen rekenen op een totaalsubsidie van 16 miljoen euro, verdeeld over twee jaar.

Iedereen heeft het recht op een menswaardig bestaan, zoals een degelijke woonst, energie en water. Het zijn onze sociale grondrechten. De OCMW's en hun energieteams of energiecellen werken elke dag hard om mensen deze rechten te verzekeren.

De Vlaamse regering keurde versie 2.0 van het Lokaal Energie- en Klimaatpact (LEKP) goed op 8 juli 2022, met een totaalsubsidie van 8.750.000 euro te verdelen over alle besturen die hierop intekenen. Voor 2023 werd hetzelfde bedrag voorzien. Voor 2024 gaat het nog over 5.000.000 euro. In tegenstelling tot LEKP 1.0 komt er geen bijkomende financiering meer voor LEKP 2.0 vanaf 2025. In april 2025 krijgen steden en gemeenten die LEKP 2.0 ondertekenden de (Vlaamse) middelen van 2024 uitbetaald.