De afgelopen jaren botsten lokale mandatarissen geregeld op onvolkomenheden in hun statuut. Dit zet een goede werking van het lokale politiek bestuur onder druk. Het wordt dan ook tijd dat deze technische 'gaten' worden aangepakt. Tegelijk moeten we werk maken van een fundamentele herijking van de basis van het statuut, met specifieke aandacht voor een correcte vergoeding en een volwaardig sociaal statuut.
Structureel overleg is nodig
Het statuut van lokale mandatarissen is een lappendeken van regels, verspreid over talloze bevoegdheidsdomeinen, zowel op het Vlaamse als op het federale niveau. Bovendien combineren veel mandatarissen hun mandaat met een job, een uitkering of een pensioen. Dit maakt aanpassingen aan de regelgeving vaak bijzonder complex.
Tegelijk kan een aanpassing op het ene niveau ook gevolgen hebben op een ander niveau. Om dergelijke wijzigingen structureler en efficiënter te laten verlopen, is een overlegorgaan met de diverse belanghebbenden en specialisten aangewezen.
Herbekijk de vergoedingen
Een adequate vergoeding is de basis van een goed statuut. Hier worden immers andere aspecten van het statuut op geënt, een sociale bescherming en pensioen op kop. Maar het maakt ook mogelijk dat lokale politici voluit voor hun mandaat kunnen gaan en niet noodzakelijk een andere job nodig hebben om het financieel draaglijk te houden.
Het huidige statuut is verouderd. Het financiële statuut van uitvoerende mandatarissen is al 25 jaar niet meer grondig bekeken. En de vergoeding van raadsleden is zelfs uiterst minimaal gebleven.
We stellen dan ook voor om werk te maken van een herijking van dit vergoedingskader, zodat dit weer volledig afgestemd geraakt op het actuele verwachtingspatroon.
Actie op korte en lange termijn
We kunnen snel starten met het bredere debat over de vergoedingen en hoe je die betaalbaar houdt. Ook enkele technische aanpassingen kunnen op korte termijn gebeuren.
Voor andere zaken ligt het vizier op de langere termijn, omdat ze afhangen van de voorgaande discussies. Zo kan er sterk gesnoeid worden in allerlei cumulatie- en compensatieregelingen of zal de regeling van het politiek verlof moeten aangepast worden aan de gewijzigde situatie.
Daarnaast is er nood aan duidelijke en samenhangende regelgeving. Bundel dus bestaande regels en maak ze eenvoudiger.
Budgettaire neutraliteit als doel
Uiteraard is het niet de bedoeling om lokale besturen op kosten te jagen in deze financieel hoogst precaire tijden. Voorstellen moeten betaalbaar zijn en zelfs zo veel mogelijk budgettair neutraal.
Uiteraard mag er een prijskaartje hangen aan een goede werking van de democratie en aan sterke, integere lokale bestuurders, maar dit zal onvermijdelijk samenhangen met een discussie over het aantal mandatarissen en bestuursorganen.
Een aangepast statuut kan bovendien ook een resem compensatieregelingen en aparte vergoedingen overbodig maken en zo meer financiële ruimte creëren.
