De afgelopen jaren botsten lokale mandatarissen geregeld op onvolkomenheden in hun statuut. Dit zet een goede werking van het lokale politiek bestuur onder druk. Het wordt dan ook tijd dat deze technische 'gaten' worden aangepakt. Tegelijk moeten we werk maken van een fundamentele herijking van de basis van het statuut, met specifieke aandacht voor een correcte vergoeding en een volwaardig sociaal statuut.
Structureel overleg is nodig
Het statuut van lokale mandatarissen is een lappendeken van regels, verspreid over talloze bevoegdheidsdomeinen, zowel op het Vlaamse als op het federale niveau. Bovendien combineren veel mandatarissen hun mandaat met een job, een uitkering of een pensioen. Dit maakt aanpassingen aan het de regelgeving vaak bijzonder complex.
Tegelijk kan een aanpassing op het ene niveau ook gevolgen hebben op een ander niveau. Om dergelijke wijzigingen structureler en efficiënter te laten verlopen, is een overlegorgaan met de diverse belanghebbenden en specialisten aangewezen.
Herbekijk de vergoedingen
Een adequate vergoeding is de basis van een goed statuut. Hier worden immers andere aspecten van het statuut op geënt, een sociale bescherming en pensioen op kop. Maar het maakt ook mogelijk dat lokale politici voluit voor hun mandaat kunnen gaan en niet noodzakelijk een andere job nodig hebben om het financieel draaglijk te houden.
Maar het huidige statuut is verouderd. Het financiële statuut van uitvoerende mandatarissen is al 25 jaar niet meer grondig bekeken. En de vergoeding van raadsleden is zelfs uiterst minimaal.
We stellen dan ook voor om werk te maken van een herijking van dit vergoedingskader, zodat dit weer volledig afgestemd geraakt op het actuele verwachtingspatroon.
Actie op korte en lange termijn
Je kunt snel starten met het bredere debat over de vergoedingen en hoe je die betaalbaar houdt. Ook enkele technische aanpassingen kunnen op korte termijn gebeuren.
Voor andere zaken ligt het vizier op de langere termijn, omdat ze afhangen van de voorgaande discussies. Zo kan er sterk gesnoeid worden in allerlei cumulatie- en compensatieregelingen, aangezien deze grotendeels overbodig zullen worden door de herijkte financiële vergoeding.
Daarnaast is er nood aan duidelijke en samenhangende regelgeving. Bundel bestaande regels en maak ze eenvoudiger.
Budgettaire neutraliteit als doel
Uiteraard is het niet de bedoeling om lokale besturen op kosten te jagen in deze financieel hoogst precaire tijden. Samenhangend met de zoektocht naar een beter statuut zullen er dus voorstellen moeten worden geformuleerd om dit betaalbaar en zelfs zo veel mogelijk budgettair neutraal te houden.
Uiteraard mag er een prijskaartje hangen aan een goede werking van de democratie en aan sterke, integere lokale bestuurders, maar dit zal onvermijdelijk samenhangen met een discussie over het aantal mandatarissen en bestuursorganen.
Daarnaast is het zeker ook goed om te kijken naar de compensatieregelingen voor lokale besturen aan hun mandatarissen. Een aangepast statuut kan deze grotendeels overbodig maken en zo meer financiële ruimte creëren.
