Lokale besturen hebben de handen vol met grote bouwprojecten, renovaties en onderhoud van hun patrimonium. Door een tekort aan personeel krijgen actief energiebeheer en monitoring onvoldoende aandacht. Dat leidt tot gemiste besparingen. Extra middelen voor bijkomend personeel ontbreken meestal. Met het pilootproject "rollend capaciteitsfonds" willen we deze impasse doorbreken.
Studiebureau Factor4, werd doorheen 2021-2022 ingeschakeld om in vier lokale besturen (Genk, Vilvoorde, Pelt en Ravels) extra mankracht te voorzien voor energiebesparende maatregelen, telkens in ongeveer vijf gebouwen per gemeente. Het gaat om 'geen spijt'-maatregelen die zich binnen twee jaar terugverdienen en die zonder ingrijpende gevolgen voor gebouw en gebruik kunnen worden geïmplementeerd. Denk daarbij bijvoorbeeld aan,
Kringtemperaturen van verwarmingsinstallaties zo laag mogelijk instellen (stooklijnen aanpassen)
Koelwatertemperaturen verhogen
Kloksturing optimaliseren van onder andere circulatiepompen, ventilatoren en thermostaten
Sluipverbruiken elimineren
Doelstelling
Het doel is aan te tonen dat besparingen voldoende opleveren om structureel extra personeelscapaciteit in te zetten voor actief energiebeheer en een energiezuinig patrimonium. Zo niet betaal je hetzelfde bedrag via je hogere energiefactuur.
Daarnaast gaven twee sessies met de diensten en het beleid in elke pilootgemeente een eerste impuls voor de opmaak van een strategisch vastgoedplan. De gedetailleerde energieverbruiken en monitoring ondersteunen immers ook de nodige forse investeringsbeslissingen voor een koolstofneutrale renovatie in lijn met de doelstellingen voor 2030 en 2050.
'Geen spijt'-maatregelen
De focus op geen spijt maatregelen staat toekomstige grondige renovaties of externe samenwerking via bijvoorbeeld (onderhouds)prestatiecontracten (OEPC) niet in de weg. Deze 'geen spijt'-maatregelen zijn relatief klein en ook op korte termijn rendabel. Voordat het lokale bestuur een beslissing over eventuele verkoop van het gebouw is de maatregel al terugverdiend.
Resultaten van het pilootproject - Fase 1
Het project startte in oktober 2021 en duurde acht maanden, met een budget van bijna 100.000 euro. Hiervan was 60.000 euro (4x15.000 euro) voorzien voor ontzorging door een extern experten bureau. Het saldo werd gebruikt voor gedetailleerde monitoring en het aantonen van de besparingen in het kader van deze piloot.
Mede dankzij de gestegen energieprijzen werd de expert tijd in elke gemeente bijna volledig gerecupereerd, met een terugrol van 54.582 euro (exclusief btw) naar het Netwerk Klimaat. De grotere pilootgemeenten bespaarden veel meer dan de tijdsinvestering, dit ging uiteraard volledig naar de gemeente.
Het eindrapport en de resultaten werden gepresenteerd op de VVSG-klimaatdag op 13 oktober 2022.
Oproep tot pooling - Fase 2
Het Netwerk Klimaat werkt aan opschalingsmogelijkheden met een bundeling van kleinere gemeenten. In deze kleinere gemeenten leveren 'geen spijt'-maatregelen vaak te weinig op om een voltijdse functie te bekostigen.
Daarom lanceerden we eind 2022 een oproep aan lokale besturen om samen te werken via hun streekontwikkelingsintercommunale. Zo kunnen we de bovenlokale ontzorging en het energiebeheer collectief organiseren, als stap richting een budgetneutrale aanpak.
Vervolg Fase 2
Het Netwerk Klimaat stelt een startbudget uit fase 1 opnieuw ter beschikking voor extra ondersteuning van een expert en deelt lessen uit het pilootproject met de deelnemende streekontwikkelings intercommunales.
Dit budget is echter niet voldoende om de volledige intergemeentelijke ontzorging te financieren bij de vier tot vijf deelnemende gemeenten in deze tweede fase.
Op de Klimaatdag van 2 mei 2024 gaven Interleuven, VVSG en Factor4 een tussenstand van de voortgang en de leercurve.
Wordt vervolgd – hopelijk ook met jouw lokaal bestuur.
Zelf aan de slag met het stappenplan?
We bundelden de leerervaringen en aanpak uit fase 1 in een praktisch stappenplan. Je vindt er ook de eerste inzichten uit de lopende opschaling via de streekontwikkelingsintercommunales.
Het LIFE BE FREE-project streeft ernaar de energietransitie van gebouwen in België te versnellen door nieuwe en creatieve financieringsoplossingen te onderzoeken en te ontwikkelen.
Le projet LIFE BE FREE vise à accélérer la transition énergétique des bâtiments en Belgique en explorant et en développant des solutions de financement innovantes.
LIFE AT LAST helpt Europese steden en gemeenten bij het uitvoeren van Duurzame Energie- en Klimaatactieplannen (SECAP) om hun klimaatambities te realiseren.
