De gemeenteraad stelt het bedrag van de presentiegelden vast, maar dat kan enkel binnen bepaalde grenzen. Concreet moeten de presentiegelden sinds 1 december 2023 tussen 58,28 euro en 254,95 euro liggen. Deze minima en maxima worden bij elke overschrijding van de spilindex aangepast. Het Agentschap Binnenlands bestuur publiceert telkens de nieuwe bedragen. De raad kan bepalen dat de bedragen geïndexeerd worden.
Wil men een presentiegeld voor andere interne vergaderingen waar gemeenteraadsleden mogelijk verwacht worden vanuit hun functie (zie opsomming in het uitvoeringsbesluit van 6 juli 2018), dan moeten die vergaderingen en het toegekende bedrag daarvoor opgenomen worden in het huishoudelijk reglement van de gemeenteraad. Zo kan de gemeenteraad een presentiegeld toekennen voor vergaderingen van de gemeenteraadscommissies, ook voor de raadsleden met raadgevende stem. Dit geldt ook voor de vergaderingen van de deontologische commissie.
Raadsleden ontvangen enkel een presentiegeld als ze effectief op de vergadering aanwezig waren. Enkel het aanwezigheidsregister tekenen en dan vertrekken, is dus niet voldoende om een presentiegeld te krijgen. In het huishoudelijk reglement kan de gemeenteraad bepalen onder welke voorwaarden een raadslid dat voortijdig de vergadering verlaat toch een presentiegeld kan krijgen. Daarnaast kan de raad ook bepalen dat er een presentiegeld wordt toegekend voor de vergaderingen waarvoor het aanwezigheidsquorum niet is bereikt, maar waarvoor de raadsleden, als het bereikt was, wel een presentiegeld zouden krijgen. Ook kan via het huishoudelijk reglement een presentiegeld toegekend worden voor vergaderingen die hervat worden op een andere dag. Werden deze zaken niet geregeld, dan kan er geen presentiegeld gegeven worden.
Raadsleden die verhinderd zijn en die worden vervangen in de gemeenteraad krijgen op dat moment geen presentiegeld. Hun (tijdelijke) opvolgers wel. Ook de vertrouwenspersoon die een mandataris met een beperking bijstaat, heeft recht op een presentiegeld.
Ook voor bepaalde externe vergaderingen kunnen raadsleden presentiegelden ontvangen. Dit kan voor de vergaderingen van:
- de raad van bestuur en het directiecomité van een autonoom gemeentebedrijf of AGB
- de algemene vergadering, de raad van bestuur en het directiecomité van een gemeentelijk extern verzelfstandigd agentschappen in privaatrechtelijke vorm,
- het beheerscomité van een interlokale vereniging,
- de raad van bestuur van een projectvereniging,
- de algemene vergadering, de raad van bestuur en het directiecomité van een opdrachthoudende vereniging,
- de algemene vergadering, de raad van bestuur en het directiecomité van een dienstverlenende vereniging.
In de OCMW-raad gelden gelijkaardige principes: Ook OCMW-raadsleden krijgen een presentiegeld voor hun aanwezigheid op OCMW-raadszittingen, maar enkel als die vergadering niet aansluit op die van de gemeenteraad. Het presentiegeld bedraagt evenveel als voor het bijwonen van de gemeenteraad.
Wil men een presentiegeld voor andere vergaderingen waar OCMW-raadsleden mogelijk verwacht worden vanuit hun functie, dan moeten die vergaderingen en het toegekende bedrag daarvoor opgenomen worden in het huishoudelijk reglement van de OCMW-raad. Zo kan de OCMW-raad een presentiegeld toekennen voor vergaderingen met de vertegenwoordigers van de OCMW-verenigingen en -vennootschappen of voor de vergaderingen van de deontologische commissie.
Voor vergaderingen die niet onder de opsomming in het uitvoeringsbesluit voor de mandatarissen vallen, is er geen presentiegeld mogelijk. Dat is problematisch voor wie bv. de vergadering van de Lokale Adviescommissies water, gas en elektriciteit opvolgt. Dat engagement kan dus niet verloond worden.
Voor afspraken over het niet-volledig bijwonen van de vergadering, het 's anderdaags verderzetten ervan of wat er gebeurt met het presentiegeld als het quorum niet gehaald werd, geldt hetzelfde als voor de gemeenteraad: presentiegeld kan er enkel voor toegekend worden als de OCMW-raad dat geregeld heeft in het huishoudelijk reglement. Ook in de OCMW-raad is er een presentiegeld voor de vertrouwenspersoon van het raadslid met een beperking.
Ook voor bepaalde externe vergaderingen kunnen raadsleden presentiegelden ontvangen. Dit kan voor de vergaderingen van de algemene vergadering en raad van bestuur van:
- een welzijnsvereniging,
- een autonome verzorgingsinstelling,
- een vereniging van privaat recht voor de exploitatie van een ziekenhuis of met ziekenhuisgebonden activiteiten,
- een vereniging of vennootschap voor sociale dienstverlening voor andere activiteiten dan de exploitatie van een ziekenhuis,
- een woonzorgvereniging of woonzorgvennootschap.
