Er is een oplossing voor gemeentelijke projecten waarvan de omgevingsvergunningsaanvraag vergezeld moet zijn met een screening. Voortaan behandelt de provincie deze. Op 19 november keurde het Vlaams parlement een voorstel van decreet(opent nieuw venster) goed. Die ingreep was nodig nadat eerder het Grondwettelijk Hof de regelgeving die toeliet dat de gemeente haar eigen screening beoordeelde, vernietigde (arrest van 18 september 2025, nr. 122/2025(opent nieuw venster)).
Om welke gemeentelijke projecten gaat het?
Het is zeker niet zo dat alle vergunningsaanvragen voor gemeentelijke projecten voortaan bij de provincie moeten worden ingediend. Dit is enkel het geval als een MER-screening nodig is. Denk dan aan de bouw van een sporthal, de aanleg van wegen, de ontwikkeling van een bedrijventerrein of een grotere woonontwikkeling.
Een milieueffectenrapport brengt de impact op mens en milieu in kaart en stelt bij waar nodig. Bij kleinere projecten beslist een screening of zo’n rapport verplicht is. Alleen als de screening wijst op aanzienlijke milieueffecten, moet een volledig rapport worden opgemaakt. Voor gemeentelijke projecten blijkt dat meestal niet nodig.
Voor aanvragen waarvoor geen screening of MER nodig is, blijft gewoon het college bevoegd.
Blijft de vraag wat een gemeentelijk project is. De Memorie van Toelichting geeft daar enige duiding over. 'De vraag of het college van burgemeester en schepenen of de deputatie als (feitelijke) medeaanvrager wordt bestempeld, moet geval per geval worden beantwoord en hangt af van de mate waarin er een belangenconflict zou kunnen ontstaan bij de beoordeling van milieueffecten. Dat kan bijvoorbeeld het geval zijn ‒ de opsomming is niet limitatief ‒ als het lokaal bestuur zorgt voor meer dan 50 procent van de financiering van de formele aanvrager van het project of beschikt over meer dan 50 procent van de beslissingsbevoegdheid, of zelf een zakelijk recht heeft in het project.'
Het kan dus zo zijn dat ook een project dat wordt ingediend door een intergemeentelijk samenwerkingsverband, een AGB, een gemeenteschool, een containerpark of via een PPS tot stand is gekomen, evengoed bij de deputatie moet worden ingediend.
De gemeenten zijn al langer vragende partij voor de invoering van een lijst van gemeentelijke projecten. Wat ons betreft komen op die lijst projecten te staan waar een klasse 1 aspect aan verbonden is, maar waar het stedenbouwkundig aspect toch duidelijk overheerst. Denk aan (wijzigingen aan) scholen of ziekenhuizen met een omvangrijke stookinstallatie. Die worden nu vergund door de provincie, terwijl gemeenten best in staat zijn dit zélf beoordelen. Door een dergelijke bevoegdheidsverschuiving kan de vrees van een langere doorlooptijd worden voorkomen.
