Laatst gewijzigd op
17/10/2025
Professionalisering maatschappelijk werk in het OCMW
Status
Lopend
Startdatum
Einddatum
Initiatiefnemer
VVSG en Agentschap Binnenlands Bestuur
Het OCMW is vaak het eerste aanspreekpunt voor wie sociale of maatschappelijke ondersteuning nodig heeft. Om burgers goed te begeleiden, zijn deskundige medewerkers onmisbaar. Dit project investeert in hun competenties en vaardigheden, zodat zij ethische, effectieve en toegankelijke hulp bieden en elke burger zijn recht op dienstverlening en volwaardige deelname aan de samenleving kan realiseren.
Modulaire opleidingstraject
Dit opleidingstraject versterkt maatschappelijk werkers in hun rol binnen het OCMW. Deelnemers verdiepen hun kennis, scherpen vaardigheden aan en leren methodieken die meteen in de praktijk inzetbaar zijn.
Inhoud opleidingen
In dit traject ontwikkel je je als maatschappelijk werker in de methodieken van het maatschappelijk werk binnen het OCMW. Als professional groei je uit tot een ethisch bewuste sociaal werker die respectvol en deskundig omgaat met mensen in kwetsbare posities. Daarbij word je een handelingsbekwame samenwerker op de eerste lijn, die fungeert als bruggenbouwer tussen individu en samenleving.
- Je begrijpt het belang van de ontwikkeling van de welvaartstaat en de principes die het vormgeven, voor het werken in een OCMW-context.
- Je weet hoe lokaal sociaal beleid vorm krijgt.
- Je kan passend basisreglementering en instrumenten van sociale zekerheid en sociale bijstand hanteren.
- Je weet hoe mensenrechten en sociale grondrechten in relatie staan tot het werk van sociaal werker als mensenrechtenberoep.
- Je kan actuele maatschappelijke uitdagingen identificeren en inschatten in de context en in functie van maatschappelijk werk in het OCMW.
- Je kan de schaarste theorie toepassen in de analyse en benadering van een cliëntsituatie.
- Je (h)erkent en herinterpreteert het handelen van de cliënt (en diens context) vanuit een armoede- en mensenrechtenperspectief.
- Je weet de drempels in het eigen functioneren en dat van anderen te identificeren en maakt deze in het team bespreekbaar.
- Je handelt met oog op digitale inclusie en hanteert bewust passende strategieën in communicatie en dienstverlening.
- Je gaat inclusieve relaties aan vanuit menswaardigheid en met respect voor de persoon en zoekt naar oplossingen bij taalbarrières.
- Je kent de deontologische voorschriften, het beroepsgeheim en ethische grondhouding van het sociaal werk in het omgaan met vertrouwelijke informatie en past ze consequent toe.
- Je past het driewereldenkader toe om handelingsruimte open te houden en/ of te verruimen.
- Je hanteert de juiste juridische basis bij de verschillende stappen van het sociaal onderzoek.
- Je kan een begeleidingsplan/GPMI opmaken, met oog op het realiseren van samen onderhandelde doelstellingen in samenspraak met de cliënt.
- Je kan thema’s uit cases identificeren waarrond gepolitiseerd kan worden.
- Je kan constructief samenwerken in een teamcontext en draagt bij aan de opdracht van de sociale dienst; rekening houdende met het specifiek mandaat als maatschappelijk werker.
- Je kan werken op de spanning tussen emancipatie en controle.
- Je kent tools in functie van omgaan met stress en hoge werkdruk en hanteert principes van zelfzorg en open communicatie daarover.
- Je bent bekwaam in het werken met de geëigende methodiek van het maatschappelijk werk en de daartoe beschikbare instrumenten.
Opbouw van het traject
Elke les behandelt een specifiek thema en combineert theorie met praktijkgerichte oefeningen. Bij elke module hoort een opdracht waarop je feedback krijgt van de lesgever. Zo wordt de leerstof meteen verwerkt en toegepast in de eigen werking. Na elke opleidingsdag ontvangen deelnemers het cursusmateriaal.
Het volledige traject telt in totaal 12 lesdagen: 1 basismodule, 6 verdiepingsmodules en 2 verduurzamingsmodules.
Basismodule
- Startmodule voor maatschappelijk werkers (2 dagen)
Verdiepingsmodules
- Het OCMW in de praktijk (1 dag)
- De valkuilen van hulpverleningsdossiers (1 dag)
- Maatschappelijke dienstverlening voor vreemdelingen – voor startende OCMW-maatschappelijk werkers (1 dag)
- Beroepsgeheim voor OCMW-maatschappelijk werkers (1 dag)
- Digitaal inclusief werken voor OCMW-maatschappelijk werkers (1 dag)
- Divers en sensitief werken als OCMW-maatschappelijk werker (1 dag)
Verduurzamingsmodules
- Inzichten in armoede en maatschappelijk werk als mensenrechtenberoep (2 dagen)
- Handelingsruimte voor OCMW-maatschappelijk werkers (2 dagen)
Flexibel volgen
Het traject bieden we modulair aan. Dit wil zeggen dat je kan kiezen welke verdiepings- en verduurzamingsmodules je wil volgen. Schrijf je je in op alle modules, dan volg je het volledige traject.
- Voor starters: eerst de basismodule, daarna de verdiepingsmodules en tot slot de verduurzamingsmodules.
- Modulair: deelnemers kiezen vrij uit verdiepings- en verduurzamingsmodules.
- Volledig traject: bij inschrijving voor alle 12 modules geldt een korting op de twee verduurzamingsmodules.
Het volledige traject (12 lesdagen) kan gevolgd worden in:
- 6 maanden in het voorjaar
- 4 maanden in het najaar
- of gespreid over 1 jaar
Spreid je het traject over een jaar, dan bepaal je zelf wanneer je welke modules volgt. Je schrijft je best meteen in op alle modules.
Volg je niet het volledige traject, dan kies je gewoon uit de beschikbare data. Bijvoorbeeld: je start in maart of april met de basismodule. Daarna wil je meer weten over valkuilen rond bevoegdheid, digitale inclusie en armoede. Dan schrijf je je alleen in voor die modules.
Modeltraject 6 maanden voorjaar 2026 in Leuven
In Leuven start het leertraject in december 2025. Dan bereid je je voor met een korte cursus en door de webpagina’s van VVSG te bekijken. Vanaf januari 2026 begint de echte opleiding. In januari en februari volg je de startmodule. Daarna ga je in maart en april dieper in op de onderwerpen met verdiepingsmodules. In mei en juni sluit je af met verduurzamingsmodules.
Modeltraject 4 maanden najaar 2026 in Brugge
In Brugge begint in het najaar van 2026 een leertraject. In augustus bereid je je voor met een korte cursus en door de webpagina’s van VVSG te bekijken. Vanaf september start de echte opleiding. Eerst krijg je een startmodule. Daarna volg je in oktober en november verdiepingsmodules. In december sluit je af met verduurzamingsmodules.
Kies een mentor voor je traject
Volg je het volledige traject, dan raden we je aan om een mentor te kiezen.
Profiel van een mentor
Je mentor is een collega:
- met minstens drie jaar ervaring als sociaal werker op een OCMW
- die een veilige leeromgeving kan creëren
- die betrokken, toegankelijk en enthousiast is om je mentor te zijn.
Rol van je mentor
Je mentor is je aanspreekpunt en vertrouwenspersoon. Die denkt mee bij opdrachten in het werkplekleren, helpt je reflecteren en ondersteunt je bij het toepassen van leerinzichten in de praktijk.
Belangrijk: je mentor werkt je niet in. Daarvoor volg je de bestaande OCMW-procedures. Leest bijvoorbeeld het diensthoofd nu de sociale verslagen na? Dan behoudt je mentor ook deze procedures.
Opleiding voor mentoren
Voor de start volgt je mentor een halve dag opleiding.
- 15 januari 2026 van 9u30 tot 12u - Digitaal
Deze opleiding gaat niet over de inhoud van het traject, maar over hoe de mentor jou kan ondersteunen als startende collega. Bezorg ons de naam en contactgegevens van je mentor via je inschrijving bij de startmodule bij 'opmerking'. We bezorgen de mentoren vervolgens de vergaderlink.
Meer info
BettyPaepsProjectmedewerker en opleidingsverantwoordelijke maatschappelijke dienstverlening
