Lokale bouwshiftdag

Een kwaliteitsvolle woonomgeving vraagt liefst om een sterk lokaal ruimtelijk beleid. Maar hoe begin je daaraan, als gemeente met mogelijk een beperkte capaciteit of de juiste know-how? In deze sessie wordt uitgelegd hoe de juiste omkadering als basis voor individuele architectuurprojecten wel degelijk een verschil kan maken in het realiseren van een meer collectieve woonomgeving.

Glenn Lyppens, provincie Antwerpen  

Geen kwaliteitsvolle bouwshift zonder een onderbouwde visie. Gent en Vilvoorde werkten eraan. In deze sessie kom je te weten hoe de Gentse wijkstructuurschetsen gebiedsgerichte antwoorden geven op de vraag of en hoe in de 20ste eeuwse wijken  verdicht kan worden. Deze schetsen zijn en worden samen met bewoners, handelaars en bedrijven opgemaakt. In Vilvoorde biedt de Wegwijzer Ruimte een praktisch en wervend instrument dat verordenend werkt, maar tegelijkertijd aangeeft wat een goede ruimtelijkeordening is, en welke 10 kernwkaliteiten daarin centraal staan.

Griet Van Waes, Stad Gent en Amber Praats, Stad Vilvoorde

De verweving van bedrijvigheid in kernen en woongebieden biedt kansen voor de bouwshift. Bedrijvigheid kan de aantrekkingskracht van een kern vergroten, zeker in het licht van verminder(en)d aantal handelszaken. En in woongebieden biedt het mogelijkheden om ook de – dikwijls vergeten – economische component van de 15’-stad in te vullen. Hoe zorgen we voor een gezonde menging van functies? En is het überhaupt haalbaar om bedrijvigheid te verweven? In deze sessie vertellen verweefcoaches Nele Jansen (Stad Turnhout) en Alien Decock (Leiedal) hoe zij te werk gaan en hoe er uitdrukkelijk ook voor bedrijvigheid wordt gekozen.”

Nele Jansen, Stad Turnhout en Alien Decock, Leiedal

De bouwshift: errond werken is een grote uitdaging! Gelukkig sta je er niet alleen voor. Ook de andere overheden trekken mee aan hetzelfde zeil. In deze sessie geeft het departement Omgeving een overzicht op welke manier ze gemeenten bijstaan. Hoe werk je rond woonreservegebieden bijvoorbeeld of wat houdt de planologische compensatieregeling in.  Het departement 0mvgeving gelooft in de sleutelrol die een lokaal ruimtelijk beleidsplan hierin kan spelen en reikt beleidsmatige handreikingen, zoals één rond een cultuur van pro-actief vooroverleg, aan. Deze sessie vertrekt vanuit het belang van interbestuurlijk samenwerken en wil lokale besturen handvaten meegeven. 

Pieter-Jan Lijnen, Wolfgang Vandevyvere en Kathelijne Toebak, Departement Omgeving

De nadelen van verharding worden steeds zichtbaarder: wateroverlast, hittestress en droogte. Ontharding is daarom een cruciale stap om onze leefomgeving toekomstbestendig te maken. Echter, bij ontharding komen heel wat vragen kijken: welke zijn de juiste plekken voor ontharding? Hoe maak je ontharding aantrekkelijk voor burgers en andere stakeholders? Via welke beleidsinstrumenten kan ontharding gerealiseerd worden? Aan de hand van concrete projecten als ‘de straat van de toekomst’ en ‘Kempen breekt uit’ biedt deze sessie praktische handvatten en ideeën om van ontharding een succesverhaal te maken!

Hannelore Thoelen, IOK Bart Van Lokeren, Stad Sint-Niklaas en Anton Christiaens, Breekijzer

Het optimaal gebruiken van de ruimte op goed gelegen plekken is één aspect van de bouwshift, maar het open houden van de open ruimte is de andere kant van de medaille. In Zemst maakt een openruimteboekhouding inzichtelijk wat de neutralisatie en onthardingsopgaveer is.  In de Druivenstreek werken provincie en de gemeenten samen om de bebouwde ruimte en groen en landschap beter op elkaar af te stemmen. We gaan in op de  twee ambitieuze gemeentelijke verordeningen die uitspraken doen over de ontwikkelingsmogelijkheden van bouwgronden die niet-kernversterkend en landschappelijk gevoelig gelegen zijn en op het provinciaal ruimtelijk uitvoeringsplan voor de bebouwde ruimte dat daarmee samenhangt. 

Kristine Verachtert, zaakvoerder en ruimtelijk planner Spatie maakt ruimte en Suzanne Van Brussel,  ruimtelijk onderzoeker HoGent en begeleiding door Tycho Taeckens, HOGent

Om het bijkomend ruimtebeslag terug te dringen is een samenwerking tussen de overheden essentieel. Die uitdagingen overstijgen de mogelijkheden van één gemeente, maar ook die van provinciebesturen en van de Vlaamse overheid. Een gezamenlijke gebiedsgerichte aanpak opent binnen een regio wel de poort naar nieuwe mogelijkheden.

Binnen Labo Regiovorming lopen momenteel twee interbestuurlijke proefprojecten die expliciet de focus leggen op bouwshiftuitdagingen. In Zuid-West-Vlaanderen richt men zich specifiek op “paarse sproeten” en de herlokalisatie van slecht gelegen sites naar nieuwe plaatsen, waar nodig over gemeentegrenzen heen. Het interbestuurlijk traject in Regio Gent heeft als ambitie de opmaak van een  ‘roadmap’ richting 2040, als een eerste opstap naar een ‘regiodeal’ voor de bouwshift. 
In deze sessie kom je te weten hoe een regionaal interbestuurlijk overleg er uit ziet en wat je er mee kan bereiken om de complexe uitdagingen van de bouwshift aan te pakken."

Griet Lannoo, Leiedal en Steven Hoornaert, Veneco

Winkelvoorzieningen bepalen mee de aantrekkingskracht van je kern.  Tegelijkertijd stellen we vast dat in veel kleinere kernen de laatste winkels verdwijnen en het niet waarschijnlijk is dat er nieuwe voor in de plaats komen. In deze sessie leer je bij hoe je kunt werken aan de Winkelshift. In Geel stuurt de stad dankzij het RUP Winkelwandelgebied  en het beeldkwaliteitsplan op een aantrekkelijke handelskern zonder het waardevolle en kleinschalige karakter te verliezen. In de Westhoek wordt de identiteit van de hele kleine kernen versterkt dankzij de 'dorpspunten', vaak ook met de mogelijkheid om basisvoorzieningen aan te kopen. Inwoners ontmoeten elkaar zo weer, zodat ook de kleine kernen blijven leven. 

Lucas Cools, Geel en Jolien Mahieu, De Lovie