Centrumsteden en VVSG: versterk binnenlandse veiligheid met deel van defensiebudget

De federale overheid staat voor een ongeziene besparingsronde. Intussen nemen de veiligheidsuitdagingen in steden en gemeenten alleen maar toe. De burgemeesters van de 13 centrumsteden en de VVSG vragen daarom gezamenlijk dat een deel van de voorziene miljardeninvesteringen in defensie ook naar binnenlandse veiligheid gaat. Dat moet leiden tot een breder, performanter veiligheidsbeleid waarin politie en brandweer versterkt worden, maar waar ook aandacht is voor preventie, leefbaarheid en het voorkomen van maatschappelijke ontsporingen.

Steden onder toenemende druk

De samenleving is de afgelopen jaren ingrijpend veranderd. “Polarisering, gewelddadige incidenten en drugscriminaliteit zetten de leefbaarheid in buurten en wijken onder druk. Burgers verwachten in de eerste plaats een kordaat optreden van de politie en het lokaal bestuur en dat werk wordt gemaakt van preventie.” zegt Lieven Dehandschutter, voorzitter van de Werkgroep Burgemeesters Centrumsteden en burgemeester van Sint-Niklaas.

Veiligheid gaat niet enkel over politie en repressie. Het gaat ook over aanpak van drugsproblematieken, investeren in jeugd, versterken van sociale cohesie en creëren van veilige publieke ruimtes. “Steden en gemeenten staan het dichtst bij de burger en zijn dus de sleutelspeler in een modern veiligheidsbeleid. Maar om die rol waar te maken, hebben we meer steun nodig van de federale overheid,” stelt Wim Dries, voorzitter van VVSG en burgemeester in Genk.

Defensie en binnenlandse veiligheid: twee kanten van dezelfde medaille

De federale regering engageert zich om in lijn met de NAVO-verplichtingen tegen 2030 maar liefst 5% van het bruto binnenlands product (BBP), ongeveer 17 miljard, aan defensie te besteden. De centrumsteden en de VVSG pleiten ervoor om daarvan een deel structureel te investeren in de veiligheid en leefbaarheid binnen onze grenzen. Dat zou in alle steden en gemeenten impact hebben. 

“Defensie beschermt ons tegen externe dreigingen. Maar wie bescherming wil garanderen, moet ook zorgen dat burgers zich veilig voelen in hun eigen straat en stad,” aldus John Crombez, burgemeester in Oostende. “Dat betekent investeren in sterke politiezones, robuuste brandweer, maar ook in preventiewerkers, buurtgerichte veiligheid en innovatieve projecten rond overlast en drugsaanpak.  Een versterkt lokaal veiligheidsbeleid draagt bovendien bij tot de defensie van kritieke infrastructuur in Vlaanderen.”   

Evenwichtige financiering en meer autonomie

Vandaag dragen de steden en gemeenten een groot deel van de kosten van politie en brandweer. Voor politie is dit zelfs 70%, de federale overheid betaalt slechts 30%. Ook de brandweer is voor het grootste deel ten laste van de lokale besturen. Voor de centrumsteden en de VVSG is dit niet langer houdbaar.  “Wij willen een eerlijke 50/50-verdeling van de kosten, de federale overheid heeft zich daar eerder ook al toe geëngageerd,” stellen de burgemeesters unisono. 

Daarnaast vragen de burgemeesters meer ruimte om de strategische veiligheids- en preventiecontracten flexibel in te zetten. “Zo kunnen steden inspelen op wat lokaal écht noodzakelijk is: of dat nu cameratoezicht, buurtpreventie, jeugdwerkingen of ingrepen in probleemwijken zijn,” klinkt het.