De Vlaamse regering heeft haar derde principiële goedkeuring verleend aan de uitgebreide producentenverantwoordelijkheid voor zwerfvuil. Lokale besturen ontvangen ten vroegste na april 2026 voor het eerst een vergoeding voor de zwerfvuilkosten. Het bedrag is opnieuw verlaagd: van 62,76 naar 60,94 miljoen euro voor de Vlaamse lokale besturen.
Heffing voor producenten
Doel is om producenten van bepaalde producten die vaak in het zwerfvuil te vinden zijn zoals sommige verpakkingen, blikjes, vochtige doekjes, ballonnen en tabaksproducten een heffing te laten betalen. Verschillende overheidsinstanties, waaronder de lokale besturen, ontvangen dan jaarlijks een vergoeding voor de kosten die ze maken om zwerfvuil op te ruimen, vuilnisbakken leeg te maken en burgers te sensibiliseren. De twee opties voor lokale besturen, de financiële en financieel-organisatorische, blijven behouden.
Bij de tweede principiële goedkeuring door de Vlaamse regering in juli 2023 was er nog sprake van een hoger bedrag voor de zwerfvuilvergoeding: 73,68 miljoen euro voor het hele Vlaamse Gewest. Dat is nu gedaald naar 71,55 miljoen euro. Als verklaring verwijst de Vlaamse regering onder meer naar de nieuwe nulmeting van het zwerfvuil waarbij de hoeveelheid zwerfvuil in het machinaal veegvuil lager bleek te zijn dan vroeger werd verondersteld.
Nog geen definitieve beslissing
De Europese richtlijn Single Use Plastics (SUP) verplicht lidstaten eigenlijk al sinds 1 januari 2023 om de kosten voor het zwerfvuilbeheer door te rekenen aan producenten. Nadat het voorontwerp van decreet dat instemt met het Interregionaal Samenwerkingsakkoord (ISA) op 14 juli 2025 voor de derde keer principieel is goedgekeurd, gaat dit nu eerst nog opnieuw naar de Raad van State. Die moet advies geven over de verhouding tot de federale verpakkingsheffing. Dus een definitieve beslissing of timing is er nog niet.
Volgens het voorontwerp komt de eerste uitbetaling er ten vroegste na april 2026 voor de kosten gemaakt in 2025. De VVSG blijft ervoor pleiten dat dit zo snel mogelijk in werking treedt zodat de lokale besturen met de vergoeding hun zwerfvuilbeleid nog meer kunnen optimaliseren.
De Europese richtlijn Single Use Plastics verplicht lidstaten sinds 1 januari 2023 de kosten voor het zwerfvuilbeheer door te rekenen aan de producenten van een aantal producten die vaak terug te vinden zijn in het zwerfvuil. Er is in Vlaanderen echter nog steeds geen regeling die die verplichting in de praktijk brengt.
