Van 13 tot 15 oktober vond in Brussel de European Week of Regions and Cities plaats. Lokale en regionale besturen gingen er in gesprek met Europese beleidsmakers, instellingen en organisaties. Ze ontdekten waar Europa aan werkt, wisselden ideeën uit over projecten en vonden nieuwe partners. Ook zagen ze hoe collega-besturen Europese doelen vertalen naar lokaal beleid en hoe Europese fondsen daarbij helpen.
Het is onbegonnen werk om een overzicht te geven van alle onderwerpen die besproken werden maar het onderwerp dit jaar was het ontwerp voor de nieuwe Europese meerjarenbegroting (MFK) 2028-2034. Vanuit verschillende sessie kwamen er bezorgdheden naar boven.
Eén van de bezorgdheden is dat de cohesiemiddelen en landbouwmiddelen in het voorstel samengebracht worden in één grote pot. Verschillende sprekers wezen op het risico dat lidstaten cohesiemiddelen zouden kunnen aanwenden om tekorten in het landbouwbudget te compenseren.
Ook de discussie over de grootte van het Europese budget kwam scherp naar voren. Wat als de lidstaten niet akkoord gaan met de voorgestelde extra inkomsten? Dan zal er bespaard moeten worden en ook hier is de vrees dat er eerst gekeken zal worden naar de budgetten voor de Nationale en Regionale Partnerschapsplannen (NRPP’s).
Lokale besturen willen een formele rol
Een belangrijk aandachtspunt voor veel lokale vertegenwoordigers was het gebrek aan een formele rol voor lokale besturen in de onderhandelingen tussen de Europese Commissie en de lidstaten. Vereenvoudiging mag niet betekenen centralisering. Europa mag geen verhaal worden dat zich enkel tussen de Commissie en de lidstaten afspeelt. De lokale besturen kennen de realiteit op het terrein en moeten kunnen meepraten.
De kracht van het huidige cohesiebeleid is net dat er ruimte is om te experimenteren en lokaal maatwerk te bieden. Maar hiervoor moeten de lokale besturen mee aan de tafel zitten.
Pleidooi voor directe toegang voor steden
Vanuit Eurocities weerklonk een krachtig pleidooi om steden rechtstreeks toegang te geven tot Europese fondsen. Voorzitter Mathias De Clercq, tevens burgemeester van Gent, benadrukte dat elk nationaal of regionaal plan een “urban chapter” moet bevatten, met geoormerkte middelen voor stedelijke projecten. Zo kunnen steden sneller en gerichter inspelen op maatschappelijke uitdagingen.
Vlaamse lokale besturen in de kijker
De Vlaamse lokale besturen waren mooi vertegenwoordigd tijdens deze editie.
Gent was prominent aanwezig via burgemeester Mathias De Clercq, in zijn rol als voorzitter van Eurocities.
Bart Somers maakte indruk met zijn pleidooi voor meer gemeentelijke samenwerking met Oekraïne. Maar ook burgemeester Egbert Lachaert bracht tijdens het debat de ervaringen in van zijn gemeente Merelbeke-Melle.
Roeselare deelde hoe Europese fondsen haar helpen met de vergroening van haar stad.
