Belang gemeentelijk economisch beleid groeit, maar nog werk aan de winkel

Uit een brede bevraging van de VVSG en CityD-WES blijkt dat 90% van de Vlaamse gemeenten minstens één medewerker voor economie heeft. Toch blijven kleinere gemeenten achter: zij kampen met minder personeel en lagere ervaring, wat uitdagingen oplevert voor economisch beleid en dienstverlening. Opvallend is ook dat gemeenten tussen 20.000 en 30.000 inwoners met 0,048 VTE per 1.000 inwoners opvallend onder het gemiddelde van 0,059 per 1.000 inwoners scoren. Daarnaast zijn de grotere gemeenten duidelijk sterker gepositioneerd.

Inzichten uit de bevraging

De VVSG organiseerde in het najaar van 2024, samen met CityD-WES, een bevraging bij alle Vlaamse steden en gemeenten over de gemeentelijke dienst economie. Maar liefst 80% van de gemeenten nam deel. Dit maakt het mogelijk om je eigen dienst economie te vergelijken met die van gelijkaardige besturen.  

Bij de start van een nieuwe legislatuur staan ambitieuze doelen centraal, ook op het vlak van economisch beleid. Hoe zorg je voor voldoende medewerkers en een krachtige dienstverlening aan ondernemers?

Hier zijn enkele opvallende cijfers, die je altijd met de nodige nuance moet interpreteren.

• 90% van de gemeenten heeft minstens één medewerker economie.
• Het gemiddelde personeelsbestand voor economie bedraagt 0,059 VTE per 1.000 inwoners. Gemeenten met 20.000 tot 30.000 inwoners blijven met 0,048 VTE per 1.000 inwoners duidelijk onder dat gemiddelde.
• Medewerkers economie in dienst houden blijkt vooral een uitdaging voor gemeenten tot 30.000 inwoners. Het aantal jaren ervaring is bij hen aanmerkelijk lager dan bij grotere gemeenten.
• Een dienst economie is uiteraard bezig met algemeen economisch beleid. Verder worden vooral de thema’s detailhandel en horeca het meest opgepakt door een dienst economie. Voor andere thema’s gebeurt dit niet altijd binnen de dienst economie, de thema’s taxi’s of kermissen zijn bijvoorbeeld in 1 op 2 gemeenten de verantwoordelijkheid van de dienst economie.
• Externe krachten inschakelen gebeurt het meest voor centrummanagement, algemeen beleid of ondersteuning en bedrijventerreinen. 
• Voor alle types gemeenten is er sprake van een substantiële groei van het aantal VTE.  In vergelijking met een bevraging uit 2015 zien we een stijging van bijna 60%.
• Gemeenten tot 10.000 inwoners beschikken gemiddeld over een halftijdse medewerker, gemeenten tot 20.000 inwoners over een voltijdse medewerker.

Groeiend bewustzijn rond gemeentelijk economisch beleid

De VVSG ziet deze cijfers als bevestiging van een positieve trend. Het bewustzijn over het belang van een volwaardig economisch beleid groeit al jaren. Zo volgden de afgelopen tien jaar meer dan 375 startende ambtenaren economie onze basisopleiding. Ook onze Regionale OverlegTafels Economie (ROTs) en Ambulante Handel (ROMs) trekken veel deelnemers.

Daarnaast blijven gemeenten regelmatig advies vragen over economisch beleid en dienstverlening aan ondernemers. Dankzij de financiële steun van VLAIO bereiken we met onze ondersteuning maar liefst 99% van de gemeenten. Daar zijn we best trots op. 

Nog werk aan de winkel

Tegelijkertijd is er nog ruimte voor groei. Economie als gemeentelijk beleidsdomein kan aan maturiteit winnen. De aandacht voor ondernemen en economie groeit gelukkig ook in de nieuwe bestuursakkoorden en gemeentelijke beleidsplannen ruimte. We kijken dan ook uit naar een verderzetting van de samenwerking met VLAIO zodat we gemeenten blijvend en bijkomend kunnen ondersteunen op dit vlak.

Meer details vind je in de presentatie die we in december 2024 toelichtten tijdens een webinar.  Wil je jouw gemeente verder vergelijken met gelijkaardige besturen, laat het ons weten.