Seksuele straatintimidatie en grensoverschrijdend gedrag in het uitgaansleven raakt vele mensen. Nafluiten, naroepen, vragen om seksuele handelingen, in het nauw drijven… Wat kan een lokaal bestuur daaraan doen? Moet het alles tegelijk onder handen nemen of zijn er quick wins? Wat zijn de do’s en don’ts van een sensibiliseringscampagne? Hoe ga je om met weerstand? Antwoorden en praktische tips staan in de nieuwe, online en gratis Toolbox Veilige Publieke Ruimte van Sensoa, het Vlaams expertisecentrum voor seksuele gezondheid. Lokale ambtenaren werkten eraan mee.
Een lokaal bestuur kan echt invloed hebben op de problematiek van seksuele straatintimidatie. Niemand kent jouw stad of gemeente beter dan jij en kan zo goed de vinger leggen op de pijnpunten en dingen verbeteren aan de hand van enkele ingrepen of een integrale strategie. Door aan preventie van seksueel grensoverschrijdend gedrag te werken boek je in één moeite winst op het gebied van het veiligheidsgevoel, gendergelijkheid en een duurzaam ingerichte publieke ruimte. Je versterkt ook de rechten en ontwikkeling van jongeren. De Toolbox Veilige Publieke Ruimte kan je daarbij helpen.
Aan preventie werken
‘Als ik na acht uur ’s avonds buitenkom, houd ik altijd mijn sleutels tussen m’n vingers geklemd,’ hoor je geregeld zeggen. Seksuele straatintimidatie lijkt alomtegenwoordig. Veel mensen krijgen er meer dan eens mee te maken in de eigen omgeving. Bijna 36% van de mensen die het meegemaakt hebben, mijden daardoor bepaalde plaatsen of nemen een andere route. Er is dus geen gelijke toegang meer tot de publieke ruimte.
Ook uitgaansgelegenheden blijven niet gespaard van grensoverschrijdend gedrag. Uit het Uitgaansonderzoek van de VAD bleek dat 37,1% van de feestvierders ongewenst werd aangeraakt boven de kleren en dat 31,3% geconfronteerd werd met ongepaste opmerkingen. Vooral vrouwen, jongeren en LGBTQIA+-personen zijn kwetsbaar voor seksueel grensoverschrijdend gedrag. Dat heeft een negatieve weerslag op het gemeenschapsgevoel. Hoe minder mensen buitenkomen, hoe minder sociale controle en interacties. De kans is dan ook kleiner dat iemand als actieve omstander ingrijpt, als die iets ziet gebeuren dat niet oké is.
De Toolbox bevat allerlei inzichten in verband met preventie van zulk gedrag. Zo leer je meer over de invloed van de inrichting van de publieke ruimte op seksuele straatintimidatie en krijg je praktische tips. Tot slot schetst hij duidelijk hoe je een goed gefundeerde sensibiliseringscampagne kunt opzetten, wat safe(r) spaces zijn en welke rol ze in het uitgaansleven kunnen spelen.
Kennis vergroten
De Toolbox presenteert tips en tools op diverse niveaus en maakt het mogelijk te selecteren en gefaseerd te werken. Het kwalitatieve luik vergroot de kennis over seksueel grensoverschrijdend gedrag en geeft tips om deze problematiek in kaart te brengen. Het leert je hoe je een stappenplan kunt uitwerken en hoe je daarbij collega’s binnen je organisatie kunt inschakelen. Tot slot stelde Sensoa een overzicht van goede tools en vormingen op, zodat je dit opzoekwerk niet meer zelf hoeft te doen. We sluiten af met de commentaar van een lokaal bestuur dat de Toolbox al uittestte, gaf de volgende commentaar: ‘Het geeft echt een bundeling van de informatie waarnaar we op zoek zijn als lokaal bestuur om met het thema aan de slag te gaan. Dit was nog een hiaat, tot nu toe zocht ik een beetje overal naar informatie of keek ik naar wat andere lokale besturen al deden.’
Wat is seksueel grensoverschrijdend gedrag?
Seksueel grensoverschrijdend gedrag in de publieke ruimte is elke vorm van verbaal, non-verbaal en lichamelijk gedrag dat de waardigheid van een persoon aantast of een kwetsende, bedreigende omgeving creëert die een aantasting is van de seksuele integriteit van een persoon. Een voorbeeld daarvan is seksuele straatintimidatie zoals achtervolgd worden of ongepaste seksuele opmerkingen moeten aanhoren. Een frequent voorbeeld uit het uitgaansleven zijn ongepaste aanrakingen.
