Als werknemer in de privésector heb je de mogelijkheid om een bepaald aantal dagen verlof te nemen voor de uitoefening van je politiek mandaat. Belangrijk is dat politiek verlof een recht is. Werkgever en werknemer kunnen er dus niet van afwijken bij individuele overeenkomst.
Als schepen kan je kiezen uit twee soorten schorsing van de arbeidsovereenkomst, bij wijze van politiek verlof. Ofwel neem je maximaal twee dagen per week politiek verlof, en onderbreek je dus enkel op die dagen je arbeidsovereenkomst. Deze dagen worden niet betaald en niet gelijkgesteld (verlof, vakantiegeld, uitkeringen, pensioen e.d.m.). Ofwel onderbreek je je arbeidsovereenkomst voltijds. Dit kan voor periodes van minstens twaalf maanden tot een volledige legislatuur. Dit laatste stelsel kan wel slechts tijdens één legislatuur gebruikt worden. Uiteraard wordt ook deze voltijdse schorsing niet betaald en niet gelijkgesteld.
Ook als werknemer in de openbare sector heb je de mogelijkheid om een bepaald aantal dagen verlof te nemen voor de uitoefening van je politiek mandaat. De regeling voor het politiek verlof is voor de meeste overheidsniveaus (federaal, gewestelijk, provinciaal, lokaal) gelijklopend.
- Werknemer van een lokaal bestuur
Politiek verlof voor een schepenmandaat is hier mogelijk als je ten minste 80% werkt.
- Werknemer van de federale overheid
Het aantal dagen politiek verlof wordt hier bepaald in verhouding tot het aantal door jou werkelijk gepresteerde diensten.
- Werknemer van de Vlaamse overheid
Politiek verlof voor een schepenmandaat is hier mogelijk als je ten minste 80% werkt.
Ben je schepen en werk je voor de overheid, dan heb je recht op politiek verlof van ambtswege (lees: verlof dat verplicht te nemen is, startend vanaf de eedaflegging) en facultatief politiek verlof (aanvullend verlof, niet verplicht).
- Gemeenten tot en met 20.000 inwoners: twee dagen per maand van ambtswege (+ vier dagen per maand facultatief)
- Gemeenten van 20.001 tot en met 30.000 inwoners: vier dagen per maand van ambtswege (+ vier dagen per maand facultatief)
- Gemeenten van 30.001 tot en met 50.000 inwoners: 1/4de van een voltijds ambt van ambtswege (+ 1/4de van een voltijds ambt facultatief)
- Gemeenten van 50.001 tot en met 80.000 inwoners: 1/2de van een voltijds ambt van ambtswege (+ 1/2de van een voltijds ambt facultatief)
- Gemeenten met meer dan 80.000 inwoners: voltijds politiek verlof van ambtswege
Daarnaast kan je ook verzoeken om elk politiek verlof uit te breiden naar een halftijds verlof dan wel een voltijds verlof, afhankelijk van wat er reeds als basisverlof is voorzien.
Werknemers in het onderwijs (niet het universitair onderwijs, de instellingen voor hoger onderwijs en de Hogere Zeevaartschool) ontvangen geen wedde tijdens de periode van politiek verlof voor hun lokale mandaat. Je kan je volume politiek verlof ook enkel wijzigen op 1 september. Neem je deeltijds politiek verlof, dan moet je wekelijks prestaties blijven verrichten die ten minste een volledige prestatie-eenheid bedragen, en voor wat de centra voor leerlingenbegeleiding betreft, wekelijks prestaties blijven verrichten die ten minste 10% van een volledige opdracht bedragen.
Voltijds of deeltijds verlof op verzoek is dus steeds mogelijk, behalve als je schepen bent in een gemeente met meer dan 80.000 inwoners. In dat geval word je van ambtswege (dus verplicht) op voltijds politiek verlof gestuurd.
Meer informatie over het politiek verlof in het onderwijs en de cumulatiebeperkingen zie de deelwebsite over politiek verlof van Onderwijs Vlaanderen.
Het politiek verlof voor het militair personeel kent specifieke regels. Zo moet je als militair van het reservekader rekening houden met de noodwendigheden van de dienst en kan je slechts een lokaal mandaat uitoefenen buiten de periodes waarin je actief moet zijn in het leger. Je moet dan wel je korpscommandant (aangetekend) informeren over jouw politieke plannen, ten laatste 10 dagen vóór je eedaflegging én je mag niet meer in kandidaatsperiode zijn. Deze regels zijn niet van toepassing op militairen in vrijwillige opschorting van prestaties (VOP). Het aantal dagen politiek verlof wordt bepaald in verhouding tot de door jou als militair effectief gepresteerde diensten.
Voor een mandaat van schepen word je van ambtswege met politiek verlof gestuurd, eventueel aan te vullen met vrijwillig (facultatief) politiek verlof. Zodra dit politiek verlof is beëindigd, word je heropgenomen in werkelijke dienst met de graad en de anciënniteit in de graad die je had bij de start van de periode van politiek verlof.
Het politiek verlof voor een schepen bedraagt, net als bij de overheid:
- Gemeenten tot en met 20.000 inwoners: twee dagen per maand van ambtswege (+ vier dagen per maand facultatief)
- Gemeenten van 20.001 tot en met 30.000 inwoners: vier dagen per maand van ambtswege (+ vier dagen per maand facultatief)
- Gemeenten van 30.001 tot en met 50.000 inwoners: 1/4de van een voltijds ambt van ambtswege (+ 1/4de van een voltijds ambt facultatief)
- Gemeenten van 50.001 tot en met 80.000 inwoners: 1/2de van een voltijds ambt van ambtswege (+ 1/2de van een voltijds ambt facultatief)
- Gemeenten met meer dan 80.000 inwoners: voltijds politiek verlof van ambtswege
