Sociaal beheersrecht met voortraject in Gent: bestrijding van leegstand en verkrotting
Via het sociaal beheersrecht (art. 5.82 Vlaamse Codex Wonen) kan een gemeente langdurige leegstaande, verwaarloosde of ongeschikt/onbewoonbaar verklaarde woningen in beheer nemen, renoveren en voor minstens 9 jaar sociaal verhuren via de woonmaatschappij tot de kosten zijn terugverdiend. De Stad Gent past dit sinds 2023 toe, na een voortraject via het Verhuurderspunt (zie andere fiche hierover).
Inhoud van deze pagina
Algemene gegevens
Botermarkt 1
9000 Gent
België
Wat is er gebeurd?
Het college stelde naast de criteria van de Vlaamse Codex Wonen enkele specifieke parameters vast, als basis voor een gerichte uitfiltering van het woningbestand dat eind 2022 al meer dan 2 jaar op de registers stond. De eigenaars worden eerst uitgenodigd voor gesprek bij het Verhuurderspunt (dienst Wonen) i.v.m. de oorzaak van de langdurige leegstand en mogelijkheden om de woning terug op de woon/huurmarkt te brengen.
Als (re)actie van de eigenaar uitblijft, wordt een plaatsbezoek ingepland om de haalbaarheid van sociaal beheer in te schatten. Op basis van de raming van de werken om de woning verhuurbaar te maken en alle andere beschikbare informatie, volgt dan een beslissing om de formele procedure van de Vlaamse Codex Wonen al dan niet door te zetten.
Waarom?
De toepassing van het sociaal beheer is opgenomen in de Gentse Beleidsnota Wonen 2020-2025 (5.2.4). De Stad wil dit instrument inzetten om leegstand en verkrotting effectiever te bestrijden en zowel de kwaliteit als het aanbod op de woning(huur)markt te verhogen. Het is een 'uiterste remedie', wanneer andere middelen (zoals de leegstandsbelasting) niet volstaan om de eigenaars tot de nodige actie te bewegen.
Het blijft de bedoeling om eigenaars eerst zo goed mogelijk te informeren, adviseren, motiveren en ondersteunen om het pand zélf in orde te stellen. Daarom wordt de eventuele opstart van een procedure tot vestiging van sociaal beheer gekoppeld aan een voortraject via het Verhuurderspunt.
Het beoogde resultaat
Zie bijgevoegde presentatie met stand van zaken na één jaar. In juni 2024 is de formele procedure voor de eerste keer verder doorgezet, maar het resultaat mag niet enkel hieraan afgemeten worden. De voortrajecten via het Verhuurderspunt, met sociaal beheer als stok achter de deur, dragen direct of indirect bij aan de activering van eigenaars van langdurig leegstaande woningen.
Wat waren de uitdagingen?
- Arbeidsintensieve aanpak, input van verschillende diensten nodig om de situatie goed in beeld te krijgen
- Bij langdurige leegstand is er een grotere kans op een bepaalde juridische complexiteit of spelen vaak psychosociale/emotionele redenen bij eigenaars
- Renovatie van (grotere) woningen in heel slechte staat is budgettair moeilijk onder systeem van sociaal beheer
De succesfactoren
- Voortrajecten hebben zeker meerwaarde: leveren nuttige inzichten op en geven ruimte voor overleg met en ondersteuning van eigenaars zonder de formele procedure meteen op te starten
- Goed gecoördineerde samenwerking met betrokken diensten is cruciaal, zowel bij de voorbereidende analyse als verdere uitvoering
Tips voor andere gemeenten
- Sociaal beheer inzetten als aanvullend instrument binnen breder beleid rond leegstand en verkrotting
- Ondersteunend materiaal Wonen in Vlaanderen benutten en informeren bij gemeenten die al ervaring hebben met dit instrument
- Strategische en planmatige aanpak uitwerken op maat van eigen context, organisatie en middelen
- Ondersteuningsaanbod voorzien voor eigenaars die alsnog zelf actie willen ondernemen
Algemeen contact
Deel je eigen praktijk
Wil je actief helpen en onze praktijkendatabank aanvullen? Deel zelf een praktijkvoorbeeld en inspireer je collega’s.