Hitte eiland meten en onderzoeken met Leuven.cool
Leuven, Leuven2030, KU Leuven en het KMI onderzoeken hoe stadsinrichting en grondbedekking het stedelijke klimaat en de gezondheid beïnvloeden. Met een lokaal sensornetwerk meten ze het microklimaat op openbare plekken en in tuinen. Dit citizen science-project biedt inzichten in het hitte-eilandeffect en helpt Leuven klimaatrobuuster te maken.
Inhoud van deze pagina
Algemene gegevens
Professor Van Overstraetenplein 1
3000 Leuven
België
Wat is er gebeurd?
Sinds 2019 staan er in Leuvense tuinen en op publieke plekken zo’n honderd weerstations. Die meten temperatuur, luchtvochtigheid, uv-straling, windsnelheid en neerslag. Hiermee wordt het klimaat in de stad in kaart gebracht en kunnen locaties met elkaar vergeleken worden. De live metingen zijn te volgen op Leuven.cool(opent nieuw venster).
In 2022 werd dit meetnetwerk uitgebreid met extra weerstations in private tuinen binnen het Klimaattuiniers-project van KU Leuven. Dit onderzoek bestudeert hoe tuinen kunnen bijdragen aan een klimaatbestendige stad. Naast weergegevens verzamelen onderzoekers ook bodemgegevens via grondsensoren en gazondolken. Zo krijgen ze een gedetailleerd beeld van de invloed van private tuinen op het stedelijke klimaat.
Waarom?
- Om het hitte-eilandeffect in Leuven beter te begrijpen en in kaart te brengen.
- Om inzicht te krijgen in hoe vergroening van het openbaar domein de grootste impact kan hebben op dat hitte-eilandeffect.
- Om wetenschappelijk onderzoek naar ontharding en vergroening in Leuven te versterken en te ondersteunen.
Het beoogde resultaat
KU Leuven gebruikt de verzamelde data om een model te ontwikkelen dat op gedetailleerde schaal de impact van groen en grondbedekking op het microklimaat simuleert. Dit helpt de stad om gerichte ingrepen in de openbare ruimte te kwantificeren en hun effect op het hitte-eilandeffect te beoordelen. Uit de metingen blijkt dat dit effect in Leuven gemiddeld zo’n vijf graden bedraagt.
De lokale data wordt niet alleen gebruikt voor wetenschappelijk onderzoek, maar ook om bewustwording rond ontharding en vergroening te vergroten. Een brede groep inwoners draagt bij aan het onderzoek: zestig inwoners stelden hun tuin ter beschikking, en metingen gebeuren ook op kwetsbare locaties zoals kinderdagverblijven en woonzorgcentra.
Wat waren de uitdagingen?
- De installatie en het onderhoud van de sensoren vergen aanzienlijke logistieke inspanningen.
- Het is een uitdaging om deelnemers gedurende de hele projectperiode gemotiveerd te houden.
- Heldere en continue communicatie, zowel naar de deelnemers als naar de brede stadscommunity, is cruciaal voor het succes van het project.
De succesfactoren
- Een sterke ondersteuning door de ICT- en technische dienst is essentieel voor een vlotte logistieke uitrol en het onderhoud van de sensoren.
- Een degelijk wetenschappelijk kader is cruciaal om op basis van de verzamelde data resultaatsgericht onderzoek te doen.
Tips voor andere gemeenten
Het uitrollen van een groot lokaal sensornetwerk in samenwerking met inwoners en op openbare plekken vergt veel inspanning. Daarnaast vraagt de analyse van de verzamelde data een wetenschappelijke aanpak. Samenwerken met een onderzoeksinstelling en bredere partners is daarom essentieel. Zij kunnen ondersteunen bij data-analyse, sensoronderhoud en de nodige connectiviteit.
Algemeen contact
Deel je eigen praktijk
Wil je actief helpen en onze praktijkendatabank aanvullen? Deel zelf een praktijkvoorbeeld en inspireer je collega’s.