De VVSG kennisdatabank

Het decreet lokaal bestuur bepaalt sinds 2019 de regels voor de organisatie en de werking van de Vlaamse gemeenten, OCMW’s, intergemeentelijke samenwerkingsverbanden en OCMW-verenigingen en -vennootschappen. Het gaat om de politieke en ambtelijke organisatie, de beleids- en beheerscyclus van de gemeente en het OCMW, de werking van het lokaal bestuur, burgerparticipatie, bestuurlijk toezicht, fusies, interlokale samenwerking en deelname in rechtspersonen.

Met ‘regiovorming’ wil de Vlaamse overheid het complexe landschap van bovenlokale samenwerkingen vereenvoudigen. Het principe is dat samenwerking tussen lokale besturen voortaan maximaal binnen vijftien referentieregio’s moet vallen. Je ontdekt de referentieregio’s en hun werking hier.

Lokale besturen spelen een grote rol bij de transitie naar een eerlijke en duurzame maatschappij. Belangrijke actieterreinen zijn mensenrechten, duurzaam aankopen, ethisch bankieren, dekolonisering en lokaal beleid gestoeld op de duurzame ontwikkelingsdoelstellingen.

Lokale besturen kunnen op diverse manieren bijdragen aan mondiale samenwerking. Van stedenbanden en jumelages tot jeugdwerking, samenwerking met middenveldorganisaties en de private sector, en deelname aan internationale netwerken. Elke aanpak bevordert kennisuitwisseling, capaciteitsopbouw en duurzame ontwikkeling. Ontdek hieronder hoe jouw gemeente wereldwijd impact kan maken.

Een stedenband is een duurzaam partnerschap tussen Vlaamse gemeenten of steden en lokale besturen in het Globale Zuiden. Lokale besturen hebben overal ter wereld gelijkaardige bevoegdheden en worden geconfronteerd met dezelfde uitdagingen. Via kennisuitwisseling en wederzijdse ondersteuning dragen beide lokale besturen bij aan goed lokaal bestuur.

Een lokale integrale veiligheidscel inzake radicalisme, extremisme en terrorisme (LIVC R) is onmisbaar in de lokale preventie van gewelddadige radicalisering.
Op deze pagina vind je alle info over de LIVC R, de ondersteuning van de VVSG hierin en interessante handleidingen en links.

Gemeenten kunnen samenwerken voor taken van gemeentelijk belang, bv. bij grensoverschrijdende problemen of efficiëntere dienstverlening. Het Decreet Lokaal Bestuur biedt hiervoor vijf samenwerkingsvormen, van lichte contracten tot aparte rechtspersonen met soms privaatrechtelijke deelname. Andere samenwerkingen, zoals politiezones en woonmaatschappijen, vallen onder aparte regelgeving.

Adviesraden zijn een traditionele vorm van burgerparticipatie: geëngageerde burgers en het middenveld stellen er hun expertise ter beschikking van lokale besturen. Veel lokale besturen stellen de toekomst van deze participatievorm in vraag, anderen slaagden erin ze te hervormen. Hier lees je meer over welke toekomst er nog is weggelegd voor de adviesraden.

Bij een burgerbegroting beslissen burgers zelf hoe een (deel van een) overheidsbudget wordt besteed. Belangrijke budgettaire prioriteiten over publieke middelen worden vastgelegd of besproken. Met een burgerbudget wil een lokaal bestuur in de eerste plaats de sociale cohesie en leefbaarheid in de wijk versterken. Inwoners denken projecten uit en slaan de handen in elkaar, ondersteund met een wijkbudget.

Lokale besturen experimenteren met deliberatieve burgerpanels, -raden, kabinetten en -jury's met als bedoeling de betrokkenheid van inwoners bij het lokale beleid te verhogen. Een steekproef van de bevolking wordt intensief betrokken bij de beleidsbepaling, -beslissing en/of evaluatie. Wat kan je leren uit deze experimenten?