De VVSG kennisdatabank

In het regeerakkoord 2019-2024 toont de Vlaamse Regering de ambitie om het Right to Challenge, het recht om uit te dagen, op lokaal bestuursniveau in te voeren. Dat initiatief, geïnspireerd door Engeland (2011) en Nederland (2015), biedt inwoners, burgerverenigingen en andere maatschappelijke organisaties de mogelijkheid om een lokale overheid uit te dagen en een taak over te nemen die normaal door deze overheid of haar professionele dienstverleners wordt uitgevoerd.

Adviesraden zijn een traditionele vorm van burgerparticipatie: geëngageerde burgers en het middenveld stellen er hun expertise ter beschikking van lokale besturen. Veel lokale besturen stellen de toekomst van deze participatievorm in vraag, anderen slaagden erin ze te hervormen. Hier lees je meer over welke toekomst er nog is weggelegd voor de adviesraden.

Bij een burgerbegroting beslissen burgers zelf hoe een (deel van een) overheidsbudget wordt besteed. Belangrijke budgettaire prioriteiten over publieke middelen worden vastgelegd of besproken. Met een burgerbudget wil een lokaal bestuur in de eerste plaats de sociale cohesie en leefbaarheid in de wijk versterken. Inwoners denken projecten uit en slaan de handen in elkaar, ondersteund met een wijkbudget.

Lokale besturen experimenteren met deliberatieve burgerpanels, -raden, kabinetten en -jury's met als bedoeling de betrokkenheid van inwoners bij het lokale beleid te verhogen. Een steekproef van de bevolking wordt intensief betrokken bij de beleidsbepaling, -beslissing en/of evaluatie. Wat kan je leren uit deze experimenten?

E-democracy is een zeer brede term die een rijk scala aan e-participatieprojecten omvat. Hierbij kan het gaan van e-voting projecten tot zeer intensieve en sterk begeleide e-participatieprojecten. Wanneer besturen de keuze maken om te experimenteren met e-democracy initiatieven, is het belangrijk dat deze projecten niet zomaar een digitale vertaling zijn van reeds bestaande projecten.

Burgers moeten betrokken worden bij de besluitvorming in onze democratie. De VVSG moedigt steden en gemeenten aan om samen te werken met burgers, omdat lokale besturen dicht bij de burger staan. Dat vergroot het draagvlak en verbetert de kwaliteit van lokale besluitvorming. Ontdek op deze pagina wat burgerparticipatie is, effectieve methoden, en tips voor een inclusieve en participatieve gemeenschap.

We vullen op deze pagina participatie in als participeren aan vrijetijdsbeleid, niet deelnemen aan het aanbod. Je participeert als je over informatie beschikt, maar ook als je advies geeft of mee organiseert of beslist. Adviesraden zijn vaak de best gekende vorm van participatie. Daarnaast organiseren gemeenten ook allerlei andere participatie-initiatieven zoals wijkfora, projectparticipatie of reflectiegroepen.