Vanaf 2027 verschijnt een nieuwe kost op elke energiefactuur: ETS II, de tweede fase van het Europees emissiehandelssysteem. Waar ETS I sinds 2005 industrie en stroomproducenten aanzet om hun CO₂-uitstoot te verlagen, breidt ETS II dat principe uit naar gebouwen, transport en andere sectoren. Het Vlaams Energiebedrijf (VEB) maakte een handige brochure over de impact van ETS2 op de factuur van je lokaal bestuur.(opent nieuw venster)
Wat is ETS2?
ETS2 is, net als ETS1, een “cap-and-trade” systeem. Leveranciers van fossiele brandstoffen (zoals gas, mazout, diesel, benzine) moeten emissierechten aankopen voor de CO₂-emissies die hun producten veroorzaken en die kost wordt doorgerekend aan de eindgebruiker. Elk jaar daalt het aantal beschikbare emissierechten, zodat tegen 2045 geen fossiele uitstoot meer is toegestaan. Hoe trager we overschakelen naar duurzamere alternatieven, hoe sneller de fossiele brandstoffen duurder worden.
De opbrengsten van ETS2 worden verdeeld: de helft gaat naar het nationale klimaatbeleid, de andere helft naar een sociaal klimaatfonds ter compensatie van sociale ongelijkheden.
Financiële impact voor lokale besturen
De effecten van ETS2 zullen voelbaar zijn voor iedereen die fossiele brandstoffen gebruikt:
Voor particulieren wordt een stijging van de brandstofprijzen verwacht met +10 %.
Verwarming op gas of stookolie kan tot +14 % duurder worden.
Voor VEB-klanten, het gros van de Vlaamse lokale besturen, kan de aardgasprijs met +20 % stijgen bij een CO₂-prijs van € 60/ton, zelfs oplopend tot +46 % bij een prijs van € 150/ton.
Voor gemeenten, scholen, ziekenhuizen en andere publieke organisaties kan dit uitstel van investeringen in energie-efficiëntie of elektrificatie een forse extra kost betekenen: hoe later de omschakeling, hoe hoger de rekening.
ETS2 als motor van transitie
Hoewel ETS2 extra kosten introduceert, vormt het ook een sterke stimulans om sneller te investeren in duurzaamheid:
Een organisatie (bijvoorbeeld een woonzorgcentrum) die haar gebouwschil renoveert en overschakelt naar een warmtepomp, kan bij hoge CO₂-prijzen de terugverdientijd met 30 % zien dalen.
Maatregelen die vandaag nog kostelijk lijken, kunnen dankzij ETS2 binnen een kortere termijn rendabel worden.
Hoe bereid je je voor?
De boodschap is duidelijk: fossiele verwarming zal in 2045 geen optie meer zijn. De cruciale vraag is niet of, maar wanneer je overschakelt. Elke euro die vandaag in isolatie, elektrificatie of andere efficiëntiemaatregelen wordt geïnvesteerd, bespaar je morgen fors op de energiefactuur en op de toekomstige ETS2-kosten.
Het Vlaams Energiebedrijf (VEB) biedt ondersteuning aan publieke organisaties om deze transitie beheersbaar te maken, door:
Energieanalyses en verbruiksinzichten
Strategisch advies (onder andere over patrimonium, gebouwgebruik, herbestemming)
Projectbegeleiding bij renovatie, warmtepompen, isolatie en elektrificatie
