stad Oostende bevordert interculturele dialoog dankzij jongerenstages en scholenbanden
Dankzij de stedenband tussen Banjul (Gambia) en Oostende reisden duizend jongeren naar Banjul. Oostende ondersteunt scholenbanden en stages. Hiermee wil ze bijdragen aan een genuanceerd wereldbeeld en interculturele dialoog bij jongeren. Ze geeft een financiële impuls, maar zet ook in op een inhoudelijk voorbereiding en een opvangnetwerk ter plaatse.
Inhoud van deze pagina
Algemene gegevens
Vindictivelaan 1
8400 Oostende
België
Wat is er gebeurd?
De stedenband tussen Banjul (Gambia) en Oostende ontstond eind 2003 met als focus de ondersteuning van scholenbanden en stages. Daarmee wil de stad interculturele dialoog bevorderen. Ze wil bijdragen aan een genuanceerde open blik op de wereld, zowel bij jongeren als bij leerkrachten die hun leerproces mee vormgeven.
Scholenbanden
De stad zocht een zusterschool in Banjul voor elke middelbare school in Oostende. Het buitengewoon onderwijs was gecharmeerd om mee betrokken te worden. Ze vallen vaak uit de boot bij gelijkaardige projecten. Ook al was de match met technische scholen geen evidente opdracht, alle scholen werden meegenomen in het uitwisselingsbad. Het initiatief werd ook op school positief onthaald. De stad zorgde voor een stevige omkadering. De stedenbandcoördinator ontzorgde de scholen door contacten te leggen met de partnerscholen, financieel stimulansen te geven maar ook praktisch (transport, logies, maaltijden…) alles in handen te nemen.
Na enkele jaren moest de stad het geweer van schouder veranderen en de formule aanpassen. Een grote groep Vlaamse jongeren ontvangen in een Senegalese school, had een te grote impact ter plaatse (onvoldoende infrastructuur, water, elektriciteit…). De stad besloot meer autonomie te geven aan de scholen zelf om de uitwisselingsreizen te organiseren. De stad beperkte zijn rol tot subsidiegever, een contactpersoon ter plekke en enkele voorbereidende workshops voor de deelnemers.
Van 2005 tot 2015 werden de scholenuitwisselingen tussen de secundaire scholen van Oostende en Banjul in twee richtingen georganiseerd. Doordat scholen uit Oostende ook een delegatie jongeren uit Gambia ontvingen, kwamen veel leerlingen in aanraking met jongeren uit een andere cultuur. Het effect van persoonlijke contacten en eerstehands ervaringen was veel groter als ontvangende school. Zo merkte bijvoorbeeld een school uit Oostende na het bezoek van Gambiaanse jongeren een merkbaar verschil in racistisch gedachtengoed op.
Na 10 jaar scholenuitwisselingen besliste de stad om niet langer de scholen uit Banjul naar Oostende uit te nodigen. Er verdwenen namelijk leerlingen en leerkrachten in de illegaliteit. Gambia werd tot 2017 met ijzeren hand geregeerd waardoor veel Gambianen het land ontvluchtten. Deze beslissing stootte soms op onbegrip. Waarom werden alle scholen gestraft voor de fouten van enkelingen? Het leereffect lijkt ook kleiner wanneer de uitwisseling niet wederzijds is. Ook al geven de jongeren die een inleefreis doen een presentatie aan hun klasgenoten, de indrukken sijpelen niet zo diep binnen als wanneer de jongeren persoonlijke ervaringen opdoen.
Scholen krijgen 3000 euro van de stad wanneer ze een uitwisselingsreis organiseren. De stad geeft een forfaitair bedrag dat geen rekening houdt met het aantal deelnemers. Er wordt een verslag en financiële staving gevraagd. Iedere school gaat verschillend om met deze vrijheid. Meestal organiseren de scholen een sponsoractiviteit om niet met lege handen naar de partnerschool te vertrekken. In samenspraak met de partnerschool kopen ze ter plaatste laptops of schoolmateriaal.
Tijdens de uitwisselingsreis komen de jongeren in de schoolcontext terecht, wat voor herkenbaarheid en houvast zorgt. Iedere jongere wordt één dag, van ontbijt tot avondmaal, ondergedompeld in een gastgezin. Overnachtingen gebeuren in een klein hotel zodat jongeren hun indrukken van de dag kunnen verwerken met hun gekende schoolgenoten en leerkrachten. Meer lezen over de scholenbanden(opent nieuw venster)
Stages
Sinds 2005 kunnen studenten hoger onderwijs via de stedenband stage lopen in de zusterstad Banjul. De Stad Oostende heeft binnen dit kader een structurele samenwerking met de opleiding verpleegkunde met een campus in Oostende. Daarnaast liepen ook een aantal studenten lerarenopleiding stage in diverse scholen in Banjul. Er werden ook al stages georganiseerd voor de opleidingen kinesitherapie, communicatiemanagement en de ingenieursopleiding. Meer weten via deze video(opent nieuw venster)
Stad Oostende maakt de nodige afspraken voor de stageplaats en logies, zorgt voor een lokaal aanspreekpunt bij onvoorziene omstandigheden en biedt ook vorming op maat aan. De vorming bestaat onder andere uit een algemene kennismaking met de cultuur, inkijk in de beleving van ziekte en gezondheid en de rol van traditionele geneeskunde.
Ook de wederkerigheid van de stages zijn stopgezet. Niet omwille van weglopers zoals bij de scholenbanden, maar omwille van frustratie die gevoed werd. Stages over bijvoorbeeld ziekenhuishygiëne in het ziekenhuis van Oostende konden niet vertaald worden naar Banjul. De werkomstandigheden zijn zo verschillend (materiaal, toegang tot water, elektriciteit en zeep…) dat de uitwisselingsstudenten met een rugzak vol frustratie teruggingen naar hun thuisland.
Waarom?
Binnen de stedenband besloot stad Oostende in te zetten op jongeren. Ze koos via scholenbanden en stages de interculturele dialoog te faciliteren en op die manier bij te dragen aan een open blik en internationale solidariteit.
Het beoogde resultaat
De stad wil een kritische, genuanceerde blik bij jongeren in Oostende stimuleren. Uit een onderzoek van Luc Lippens (eindwerk opleiding Centrum Intercultureel Management en Internationale Communicatie) bleken de resultaten gemengd. Het eindwerk spitste zich toe op de effecten van de uitwisselingsreizen, zowel bij de jongeren uit Oostende als deze uit Banjul. Dergelijke korte uitwisselingen leiden niet per definitie tot divers denken maar kan soms zelfs stereotiep denken bevestigen. Vele factoren (interesse van de jongeren, lengte van de uitwisselingsreis…) hebben een invloed.
Voor sommige jongeren is het een levensveranderende beleving die hun studiekeuze of beroepskeuze beïnvloedt. Sommige jongeren houden contact met de school en de stad of melden zich aan bij een 4de pijlerwerking in Oostende. Voor andere jongeren is het een leuke ervaring zonder meer.
Het onderzoek toonde ook aan dat per deelnemer aan een uitwisselingsreis ongeveer 10 randfiguren betrokken werden. Er is een multiplicator-effect bij het netwerk van de jongere zoals ouders, broers en zussen, ruimere familie, vrienden en buren. Iedereen wil uit eerste hand horen hoe de uitwisselingsreis verlopen is.
Wat waren de uitdagingen?
- Jongeren die warm gemaakt zijn voor internationale solidariteit vinden moeilijk aansluiting bij de mondiale raad of 4de pijlerwerkingen in stad Oostende. Er is een generatiekloof en een verschil in manier van aanpak en communicatie.
- De jongeren die je bereikt met de uitwisselingsreizen en stages zijn vaak jongeren die reeds overtuigd zijn van het belang van internationale solidariteit. Ze zijn reeds intrinsiek geïnteresseerd in andere culturen. Omdat de uitwisseling steeds op basis van vrijwilligheid en interesse is, zal je de jongeren die niet geïnteresseerd zijn in culturele uitwisseling niet bereiken.
- Omgaan met de structurele ongelijkheid is een enorme uitdaging bij de uitwisseling. De stad Oostende draagt wederzijds leren hoog in het vaandel, maar vaak is er geen sprake van gelijkwaardigheid en wederkerigheid. Soms ontbreekt de wil en kunde om van elkaar te leren en open te staan voor elkaars expertise.
De succesfactoren
- Bij de opstart van de stedenband werd een stuurgroep samengesteld, daarin zaten ook enthousiaste vertegenwoordigers vanuit het onderwijs. Dit heeft zeker bijgedragen aan de uitrol van de scholenbanden.
- Doordat scholen uitwisselen blijft de context van een school een herkenbaar referentiekader voor de jongeren. Dit biedt houvast. Jongeren van dezelfde leeftijd, met gelijkaardige dromen en verwachtingen breng je samen binnen de muren van een school. Deze aanpak faciliteert interculturele dialoog op een organische manier. Er is een diepgaander contact dan wanneer je als toerist het land zou bezoeken.
Tips voor andere gemeenten
- Investeer in een kwaliteitsvolle voorbereiding voor de jongeren die op uitwisseling vertrekken.
- Zorg dat je voldoende kennis hebt van de lokale context en zorg voor voldoende omkader ter plekke. Soms lopen uitwisselingen anders dan gepland en heb je nood aan politie, een dokter of een ziekenhuis. Dankzij je breed netwerk ter plaatse en de kennis over het terrein, kan je snel schakelen en met een gerust gevoel uitwisselingen organiseren.
- Kies voor een stedenband waarmee samenwerken praktisch mogelijk is. We kozen voor een Engelstalig land om de interculturele dialoog met jongeren ter plekke mogelijk te maken. We kozen ook voor een land in een gelijkaardige tijdszone, wat communicatie ook vergemakkelijkt.
- Intercultureel leren aanmoedigen staat als doelstelling in het strategisch meerjarenplan van de stad verankert. De scholenbanden en stages zijn geënt op de stedenband. Dit geeft een stevig fundament en tegelijkertijd ook vertrouwen aan de scholen, jongeren en hun ouders.
Algemeen contact
Afbeeldingen
Deel je eigen praktijk
Wil je actief helpen en onze praktijkendatabank aanvullen? Deel zelf een praktijkvoorbeeld en inspireer je collega’s.