De wereld draait snel. Te snel voor sommigen. De maatschappij verwacht dat iedereen over basisvaardigheden beschikt om zelfredzaam door het leven te stappen. Maar dat is niet zo. Als maatschappelijk assistent merkt Evi Verbeke dagelijks op hoeveel soms onverwachte uitdagingen haar cliënten botsen. En hoe kleine stapjes een groot verschil betekenen.
Evi Verbeke (45) bouwde 23 jaar ervaring op als maatschappelijk assistent gespecialiseerd in arbeidsbegeleiding. Binnen de schoot van Kringwinkel ‘Den Azalee’ in Sint-Gillis-Waas, begeleidt ze acht cliënten in hun arbeidstraject. “En dat verloopt soms erg moeizaam, ondanks de relatieve eenvoud”, vertelt de Oost-Vlaamse. “Een voorbeeld. Recent zou een 18-jarig meisje dat door mij begeleid werd met de bus naar het werk komen. Ze stond aan de halte maar de bus kwam niet opdagen. Ze belde met de boodschap dat het niet zou lukken om er te geraken. Toen ik wat verder doorvroeg, bleek er een ander probleem te zijn. Ze was er niet in geslaagd om de tijdstabellen van De Lijn correct te lezen. Dat is een vaardigheid die ik – dacht ik toch - wel van haar mocht verwachten, omdat ze tot haar 18de naar school was geweest. Maar dat bleek niet het geval. En daar wringt het schoentje: de maatschappij verwacht dat iedereen automatisch die basisskills heeft, terwijl dat niet zo is. Vaak redeneren mensen te vluchtig dat leefloontrekkenden onmiddellijk geactiveerd moeten worden. Maar dat idee gaat voorbij aan tal van barrières die mijn cliënten dagelijks tegenkomen. En die willen wij wegnemen.”
Concrete taken
Evi Verbeke vertelt een anekdotes uit haar dagelijkse praktijk. “Ik had een meisje de opdracht gegeven om kassawerk te doen in de Kringwinkel. Ze deed dat, maar ze stond ook stil als er geen klanten kwamen afrekenen. Ze besefte op dat moment niet dat het voor klanten en ook voor de werkgever een vreemd beeld is, als je bijvoorbeeld ostentatief tegen een rek staat te leunen. Het idee om tussendoor sorteer- of ander werk te doen, begreep ze pas toen ik haar daarop aansprak.”
“De context van het meisje was vrij complex. Ze was ongekwalificeerd uitgestroomd in het secundair onderwijs en kreeg in die periode ook te maken met het overlijden van haar moeder. Bovendien werd er een ASS-problematiek bij haar vastgesteld. Ze slaagde er alles bij elkaar onvoldoende in om voor zichzelf te zorgen. Via de VDAB en GTB (Gespecialiseerd Team Bemiddeling) kwam ze op onze radar. Ze doorliep een aantal trajecten zodat we haar langzaam konden activeren. Gewoonlijk begint dat met halve dagen meedraaien in de Kringwinkel of in een rusthuis, maar dat wordt geleidelijk opgeschroefd naar meerdere dagen per week. Als dat goed lukt kan er een contract van komen of bestaan er andere vormen van activering. Dit meisje zit momenteel in een AMA-statuut, wat staat voor Arbeidsmatige Activiteiten. Zij werkt nu twaalf uren per week in de Kringwinkel, weliswaar onbezoldigd. Haar leefloon wordt uiteraard wel verder uitgekeerd.”
“Ik merk dat ze hier duidelijk gelukkiger van wordt. Ze werkt in een team en breidt stukje bij beetje haar sociale vaardigheden uit, zoals het voorval aan de kassa aantoont. Op zich voerde ze daar de opdracht uit die ik haar gegeven had. En dus leerde ik als begeleider daar ook uit dat de taken concreet moesten zijn. Dat ik hen duidelijk moet maken dat ze altijd bezig moeten blijven want werk is er altijd en overal. Essentiële omgangsvormen, flexibiliteit en de vaardigheid om oplossingsgericht te denken, zijn zaken waar we bewust op moeten inzetten.”
Kleine stapjes, grote hulp
Evi Verbeke maakt er wekelijks een aantal uren een punt van om haar cliënten met kleine trucjes of praktische tips vooruit te helpen. “Klopt. Ik observeer hen en lunch samen met hen bijvoorbeeld, zodat ik zie waar ze mee worstelen. Belette een lekke band jou om naar het werk te komen? Oké, dan zoek ik binnen de organisatie iemand die je de kneepjes aanleert om dat probleem op te lossen. Het correct interpreteren van bustijden? Daar ga ik zelf mee aan de slag. Heel vaak oefenen we via rollenspelen gesprekjes, bijvoorbeeld om ergens voor een eerste keer binnen te komen of simpelweg goedemorgen te zeggen. Voor een aantal onder hen is het correct indelen en volmaken van een werkdag een problematische oefening. Hoe moet ik me aanmelden? Waar en hoe moet ik in- en uittikken? Wat zou ik meenemen als lunch? Hoe ga ik er geraken? Wat is mijn opdracht precies? Waar zet ik me neer als we gaan eten?”
“Zie je: zij lopen tegen tal van problemen aan, die onze samenleving al te snel als gekend of verworven beschouwt. Dan besef je dat het een lange weg is om hen te activeren. Eerst moet er voldoende vertrouwen opgebouwd worden, om dan aanklampend en outreachend werk te kunnen verrichten. Daar heb je veel tijd, veel middelen en gemotiveerd personeel voor nodig. De bedoeling is om hen duurzaam aan het werk te krijgen en te houden. En dat is mijn job, samen met mijn team. Het voelt een beetje alsof ik hun mama ben (lacht). En het levert op! Als je merkt dat mensen zelfstandiger worden en hun talenten ontwikkelen, is dat heel fijn. Daar doen we het voor.”
