Het federaal regeerakkoord bevat verschillende maatregelen die de financiën van lokale besturen beïnvloeden. De exacte financiële gevolgen zijn nog niet volledig duidelijk, maar enkele trends tekenen zich af.
Veranderingen in de personenbelasting drukken op gemeentelijke inkomsten
De federale regering wil werken lonender maken door de personenbelasting te vereenvoudigen en te verlagen, onder andere via een hogere belastingvrije som. Dat heeft een potentieel zware impact op de gemeentelijke inkomsten uit de aanvullende personenbelasting.
Op basis van de begrotingstabellen en enkele aannames veronderstelt de VVSG dat de positieve en negatieve effecten van de vooropgestelde hervormingen op de APB-ontvangsten elkaar de eerste jaren nog in balans houden. Op langere termijn zullen de maatregelen een blijvend negatief effect hebben op de APB-inkomsten, weliswaar abstractie makend van eventuele terugverdieneffecten. De VVSG raamt dat de Vlaamse gemeenten hierdoor in 2029 zo’n 153 miljoen euro minder zullen ontvangen, wat neerkomt op een daling van ongeveer 5,3% van de APB. Daarom herhaalt de VVSG haar pleidooi om federale of Vlaamse belastingmaatregelen meer los te koppelen van de berekening van de APB.
Pensioenhervorming: minder kosten, maar ook onduidelijkheid
De federale regering plant ook een pensioenhervorming. Enerzijds worden maatregelen voorzien die de factuur van de statutaire pensioenen moeten verlichten, zoals een aangepaste pensioenberekening, beperktere indexering en het afschaffen van de perequatie (de koppeling van ambtenarenpensioenen aan de lonen van actieve ambtenaren). Anderzijds blijft de federale overheid het bonus-malussysteem binnen het Gesolidariseerd Pensioenfonds gedeeltelijk financieren. Wat dit alles concreet betekent voor de lokale besturen is voorlopig nog onduidelijk.
Extra middelen voor OCMW’s en hulpdiensten
De federale regering voorziet bijkomende middelen voor OCMW’s om de impact van de beperking van de werkloosheidsuitkeringen tot maximaal twee jaar op te vangen. Daarnaast worden extra middelen beloofd voor politie- en hulpverleningszones. Hoe hoog deze bedragen zullen zijn, blijft onduidelijk.
VVSG vraagt duidelijkheid voor de meerjarenplannen
Lokale besturen werken aan hun meerjarenplan 2026-2031 en hebben nood aan een helder beeld van de financiële context waarin ze zullen opereren. Daarom heeft de VVSG samen met Brulocalis en UVCW premier Bart De Wever gevraagd om in een gesprek meer duidelijkheid te geven over de impact van de federale plannen op het lokale niveau. Daarnaast heeft de VVSG aan minister Hilde Crevits als bevoegd Vlaams minister voor Binnenland en minister-president Matthias Diependaele gevraagd om samen met de VVSG bij de federale regering aan te dringen op een duidelijke vertaling van het federale regeerakkoord naar wat dit betekent voor de Vlaamse lokale besturen.
