Museum of Things for People
Museum of Things for People was een IoT-onderzoek onder leiding van Design Museum Gent. Het project onderzocht hoe indoor positioneringstechnologie de dienstverlening en bezoekerservaring in musea kon verbeteren. Dit resulteerde in een proefopstelling in het museum van mei tot oktober 2019.
Inhoud van deze pagina
Algemene gegevens
Botermarkt 1
9000 Gent
België
Wat is er gebeurd?
Museum of Things for People (MOTFP) was een Internet of Things (IoT)-onderzoek onder leiding van Design Museum Gent. Het project onderzocht hoe indoor tracking-technologie musea kan helpen om de dienstverlening te verbeteren en de bezoekerservaring te verrijken. De partners wilden ontdekken welke concrete technologieën daarbij een meerwaarde kunnen bieden.
Het onderzoek resulteerde in een proefopstelling die van mei tot oktober 2019 gratis toegankelijk was voor alle bezoekers van Design Museum Gent. De projectpartners maakten hiervoor gebruik van Ultra-Wide-Band, een draadloze technologie vergelijkbaar met Wi-Fi en bluetooth, die heel nauwkeurig je locatie kan bepalen. Tijdens het bezoek monitorde en analyseerde het systeem de route van bezoekers en de tijd die ze bij een kunstwerk doorbrachten. Dit gebeurde via indoor locatiebepaling met sensoren, gecombineerd met slimme aanbevelingsalgoritmen. Op basis daarvan kreeg het systeem inzicht in hun interesses en kon het hen doorverwijzen naar andere designgerelateerde locaties in de stad.
Voor dit project ontving de stad een subsidie van VLAIO via de City of Things-oproepen.
Waarom?
Binnen de Smart City-strategie van Stad Gent, City of People, liep voorafgaand aan Museum of Things for People (MOTFP) al een traject rond het concept Smart Museum. Dit traject werd opgestart ter voorbereiding van DING, de nieuwe vleugel van Design Museum Gent, die in 2024 werd opgeleverd. Daarbij werd onderzocht hoe technologie een geïntegreerde plek kon krijgen in dit nieuwe gebouw. Waar Smart Museum vooral een strategische oefening was, bood MOTFP een concrete aanpak om slimme technologieën af te wegen en te implementeren in het museum.
De kernvraag binnen dit project was: "Hoe kunnen we beter inzicht krijgen in hoe museumbezoekers zich door het museum bewegen, wat hen motiveert en hoe het museum hieruit kan leren?" Terwijl digitale kanalen zoals websites diepgaande analyses bieden over online gedrag, bleef die kennis in de fysieke museumruimte vaak beperkt tot ticketverkoop. Daarnaast werd ook een tweede vraag onderzocht: "Hoe kunnen we deze inzichten gebruiken om de dienstverlening voor bezoekers te verbeteren?"
Om hierop een antwoord te formuleren, richtte het project zich op IoT-technologie, en meer specifiek op indoor positioneringstechnologie, om de bewegingen van bezoekers in het museum te volgen en te analyseren.
Het beoogde resultaat
De resultaten werden voor verder onderzoek meegenomen in het technisch ontwerp van de nieuwe vleugel van Design Museum Gent, DING.
Wat waren de uitdagingen?
De grootste uitdaging zit in het businessmodel van deze technologische implementatie. Wanneer de focus ligt op het doorverwijzen van museumbezoekers naar andere plekken in de stad, maar dit niet direct leidt tot meer bezoekers voor het museum zelf, is het minder vanzelfsprekend dat het museum deze technologie financiert. De meerwaarde van de verzamelde data ligt dan eerder bij het bredere stedelijke cultuuraanbod.
De succesfactoren
Sterktes van het onderzoek
- De projectpartners kozen ervoor om vooraf geen vaste technologische keuzes te maken, maar eerst een aanbesteding op te stellen op basis van de uitdagingen. Dit werd een combinatie van een marktconsultatie en een aanbesteding. Zo kregen ze niet alleen inzicht in de beschikbare technologieën, maar ook in de aanbieders en de verschillende voor- en nadelen van elke oplossing.
- Door niet alleen de technologische mogelijkheden en uitdagingen te onderzoeken, maar ook aandacht te besteden aan gebruikersonderzoek en het juridische kader, kregen ze een veel beter beeld van de mogelijke impact van een technologische implementatie.
Sterktes van de technologie
- De Ultra-Wide-Band-technologie bleek bijzonder nauwkeurig (tot op 10 cm) en daarmee zeer geschikt voor een museumomgeving, waar kunstwerken vaak dicht bij elkaar staan. Op het vlak van prijs, nauwkeurigheid en signaalfrequentie voldeed deze technologie aan de behoeften van het museum.
- Binnen de geteste use-case slaagden ze erin om trackingdata los te koppelen van persoonsgegevens, waardoor de verwerking voldeed aan de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG). Bovendien hadden ze, zelfs bij koppeling met bepaalde persoonsgegevens, voldoende kennis opgebouwd om transparant en correct met die data om te gaan.
- De stad maakte kennis met lokale innovatieve spelers. Dit zorgde voor een directe en vlotte samenwerking met technische en onderzoekspartners, die proactief meedachten over mogelijke oplossingen en scenario’s voor implementatie.
Tips voor andere gemeenten
- Start zo vroeg mogelijk met gebruikersonderzoek. Betrek de eindgebruiker bij voorkeur al vanaf dag één. Gebruikersonderzoek is niet alleen waardevol aan het einde om de technologie te valideren, maar ook in het begin om de noden en gewenste functionaliteiten in kaart te brengen.
- Voorzie voldoende tijd voor gebruikersonderzoek. In dit project liep een deel van het onderzoek parallel met de aanbesteding van de testtechnologie door tijdsdruk. Een ruimer tijdskader had diepgaandere inzichten kunnen opleveren.
- Sta open voor andere toepassingen van de technologie. Je hoeft niet meteen alle ideeën te implementeren, maar een brede blik helpt om de kosten en meerwaarde van een technologie beter te verantwoorden op middellange en lange termijn. Dit werd in dit project gedaan via een thematische hackathon (Hack the Museum) en conceptuele oefeningen met sociale onderzoekers.
- Houd rekening met de businesscase en de totale eigendomskosten. Sommige maatschappelijke effecten, zoals een verbeterde cultuurparticipatie en -ervaring, zijn moeilijk te meten als ze niet structureel worden onderzocht buiten het projectkader.
- Deel de resultaten met zoveel mogelijk stakeholders. In dit geval gebeurde dat door samen te werken met andere musea. Stad Gent organiseerde klankbordsessies, privé-rondleidingen en testmomenten. Dit bleek een leerrijk proces dat niet alleen verbeterpunten blootlegde, maar ook toonde hoe de innovatie in andere contexten en musea toepasbaar kon zijn.
Algemeen contact
Deel je eigen praktijk
Wil je actief helpen en onze praktijkendatabank aanvullen? Deel zelf een praktijkvoorbeeld en inspireer je collega’s.