7 gemeenten van energielandschap Noordertuin werkten samen een warmteplan uit

06/02/2025

Status

Nieuw

Startdatum

20/06/2023

Einddatum

13/05/2024

Budget

50.000 - 250.000 euro

De 7 gemeenten van Energielandschap Noordertuin stelden samen met de provincie Antwerpen een gezamenlijk warmteplan op. De Noordertuin werd als een van de vijf piloottrajecten begeleid door VVSG Netwerk Klimaat en is zo bij de eerste lokale besturen in Vlaanderen met een lokaal warmteplan volgens de methodiek van de warmtegids.

Algemene gegevens

Initiatiefnemer

Provincie Antwerpen

Brasschaat

Brecht

Kapellen

Schilde

Schoten

Stabroek

Wijnegem

Adres

Koningin Elisabethlei 22
2018 Antwerpen
België

Verhoevenlei 11
2930 Brasschaat
België

Gemeentepark 1
2960 Brecht
België

Bruggeske 1
2950 Kapellen
België

Brasschaatsebaan 30
2970 Schilde
België

Verbertstraat 3
2900 Schoten
België

Dorpsstraat 99
2940 Stabroek
België

Turnhoutsebaan 422
2110 Wijnegem
België

Financiering

Met eigen middelen

Met provinciale subsidies

Andere

Externe partners

Arcadis (opent nieuw venster)

Website

https://www.provincieantwerpen.be/lokale-besturen/duurzame-gemeenten/begeleidin… (opent nieuw venster)

Wat is er gebeurd?

Om het warmteplan op te stellen bundelden zeven gelijkaardige gemeenten in de regio de krachten. Brasschaat, Brecht, Kapellen, Schilde, Schoten, Stabroek en Wijnegem vormen samen het Energielandschap Noordertuin. De Provincie Antwerpen en studiebureau Arcadis zorgden voor de nodige expertise en ondersteuning bij het onderzoek en de trajectbegeleiding bij het uitwerken van het warmteplan.

Waarom?

Meer dan 50% van het totale energieverbruik in Vlaanderen gaat naar warmte. In een gemiddeld gezin is ruimteverwarming goed voor 75% van het energieverbruik in huis. 85% daarvan wordt vandaag nog door fossiele brandstoffen opgewekt. Samen hebben de zeven gemeenten van energielandschap Noordertuin een energievraag van 110 GWh per jaar, goed voor een prijskaartje van 250 miljoen euro per jaar.

Bij de ondertekening van het LEKP engageerden 294 steden en gemeenten zich om tegen 2030 een lokaal warmteplan voor hun grondgebied op te maken. Dit plan biedt de lokale besturen een visie en beleidsinstrument dat de transitie naar duurzame verwarming en koeling op hun grondgebied scherp stelt. In 2022 deed VVSG Netwerk Klimaat een oproep aan lokale besturen om zich als pionier kandidaat te stellen voor de opmaak van een lokaal warmteplan volgens de Warmtegids.

Het beoogde resultaat

Een lokaal warmteplan wordt gebaseerd op een uitgebreide data-oefening mbt de lokale situatie. Op basis daarvan wordt er een warmtevisie opgesteld. Die eerste twee stappen worden vervolgens gevisualiseerd op het warmtezoneringsplan. Tot slot wordt de concrete uitvoering vorm gegeven in het warmtebeleidsplan (acties + planning).

Wat waren de uitdagingen?

De Noordertuin bestaat uit gemeenten waar grootschalige warmtenetten niet aan de orde zijn. Daarom werd er ingezoomd naar kleinere warmteclusters met collectief potentieel, waarbij het gemeentelijk patrimonium vaak als een hefboom ingezet kan worden. Daarnaast wordt er ingezet op individuele warmtepompen als dé basis voor de uitfasering van fossiele energie.
In een gemeenschappelijk traject zijn andere gemeentelijke diensten en mandatarissen minder sterk betrokken als bij individuele warmteplannen. Er moet dus extra aandacht besteed worden aan het verzamelen van de nodige lokale data en aan het creëren van intern draagvlak en kennisdeling.

De succesfactoren

Door de opmaak van een warmteplan samen met andere (buur)gemeenten aan te pakken wordt er makkelijker gemeentegrensoverschrijdend samengewerkt om interessante kansen te benutten. Bovendien kan je op die manier een stukje besparen op de aanstelling van een studiebureau.
De begeleiding vanuit de provincie en het kader van het Energielandschap zorgde voor efficiënte stroomlijning van overlegmomenten en het besluitvormingsproces.
De ondergrond van Energielandschap Noordertuin is op vele plaatsen geschikt voor Koude-Warmte-Opslag of KWO-technologie. Dat geeft interessante mogelijkheden voor kleinschalige warmtenetten.
Enkele gemeenten liggen langs het Albertkanaal of het kanaal Dessel-Turnhout-Schoten, wat kansen geeft voor aquathermie – waarbij warmte uit water wordt getrokken.
Er zijn bedrijven die warmteleveranciers kunnen worden voor hun buurt.

Tips voor andere gemeenten

Plan je de opmaak van een lokaal warmteplan? Informeer dan zeker even bij je buurgemeenten, je intercommunale en de provincie. Mogelijk zit er wel een interessante samenwerking in!