Nieuwe thuis voor visserijverhalen

Lokaal - editie december | 2024 (nieuwe infrastructuur)

Dit najaar opende NAVIGO, het Visserijmuseum van de gemeente Oostduinkerke, opnieuw de deuren na een ingrijpende vernieuwing. Het museum zet de rijke geschiedenis en het erfgoed van de Vlaamse kust in de kijker, met de klemtoon op de vissersgemeenschap. Blikvangers zijn de nieuwe vleugel voor potvis Valentijn en een modern museumdepot met kooktheater.

De NAVIGO-museumsite was altijd al een veelzijdige plek mid - den in de dorpskern van Oostduinkerke, aangelegd op de plaats waar oorspronkelijk een kerk stond die tijdens de Tweede We - reldoorlog gebombardeerd werd. Je vindt er het estaminet De Peerdevisscher met zonneterras, de afdruk van de afgebrande kerk, een geborgen ereplein en groene dreven met kastanje- en lindebomen. Sinds kort vind je hier ook een museumdepot met kooktheater en een nieuwe museumvleugel, beide ontworpen door architectenbureau Havana. Deze twee nieuwe gebouwen bepalen de look van de vernieuwde site. 

De potviszaal: pronkstuk en nieuwe start 

Dé blikvanger is potvis Valentijn, een 13 meter lang skelet dat een nieuwe thuis kreeg in een speciaal ontworpen vleugel van het museum. Valentijn spoelde in 1989 aan op het strand van Oostduinkerke en trok toen al tienduizenden kijklustigen. Nu hangt zijn geraamte als getuige van het maritieme verleden van Vlaanderen, samen met objecten die de link tussen mens en zee benadrukken, in een eigen zaal. Het ruime onthaal is de draaischijf van het volledige muse - um: vanaf hier begin je aan de vernieuwde museumroute in de potviszaal, bezichtig je de tijdelijke expo, bezoek je het vissers - huisje of snuister je rond in de uitgebreide museumshop. 

Ruimte voor materieel en immaterieel erfgoed 

Het tweede nieuwbouwelement op de site is het museumdepot. Dit pand is in de eerste plaats een veilig onderkomen voor de NAVIGO-collectie. Het ontwerp is geïnspireerd op de typische architectuur van de oude vissershuizen, met daken waarvan de helling wegloopt van het centrale depotvolume. Vanuit het ‘ooie - vaarsnest’, een belvédère op de bovenverdieping van het gebouw krijg je een prachtig overzicht op de hele museumsite. Naast de opslagruimtes vind je in het depot een kooktheater waar bezoe - kers tijdens workshops ontdekken hoe vis en zeevruchten tradi - tioneel worden bereid. Een stukje erfgoed in actie.

Educatief en interactief 

De nieuwe museumopstelling vertelt het verhaal van de visserij in al haar facetten: van lokale helden zoals de IJslandvaarders en de strandvissers, tot de visserijfamilies en hun leven op zee en aan de wal. Ook de vertrouwde vaste waarden werden opgefrist en zijn weer in vol ornaat te bewonderen. Zo is een houten kustvissersvaartuig de centrale spil in een indrukwekkende open zaal met drie verdiepingen. Het bepaalt er de verhaallijnen ‘leven en werken op zee’ en ‘leven en werken aan de wal’. In twee grote aquaria zie je Noordzeedieren zwemmen. Op de muren rondom voeren beeldprojecties je mee naar de Noordzee en haar opmerkelijke bewoners. Het museum heeft speciaal voor gezinnen en schoolgroepen interactieve activiteiten ontwikkeld, zoals de familiezoektocht ‘Alle hens aan dek’ en verschillende educatieve pakketten voor scholen. In de ‘kinderkajuit’ ontdekken kinderen het vissersleven via een inleefspel. 

Kunst en visserij in dialoog 

Behalve een rijke erfgoedcollectie herbergt NAVIGO ook een uitgebreide kunstgalerij met werken van bekende en hedendaagse kunstenaars die het maritieme leven vastleggen, zoals James Ensor, Leon Spilliaert en Stephan Vanfleteren. Deze kunstwerken weerspiegelen de band tussen vissers en hun omgeving en bieden een nieuw perspectief op het culturele erfgoed van de Vlaamse kust. 

Toekomstgericht en duurzaam 

In het depotgebouw vinden we een innovatieve klimaatregeling volgens het Denemarkenmodel. Dit systeem handhaaft enkel de luchtvochtigheid, zonder de temperatuur actief te regelen, wat aanzienlijk energie bespaart. De dikke, luchtdichte muren en een ononderbroken vloer zonder isolatie vormen een natuurlijke buffer tegen temperatuurwisselingen. Ook de museumsite zelf is energiezuiniger ingericht: alle verlichting is omgeschakeld naar led en de buitenruimtes zijn heraangelegd met duurzame beplanting en energiezuinige verlichting. Zo integreert de vernieuwde museumsite zich harmonieus in de groene dorpskern van Oostduinkerke. —