Publieke consultatie Europese overheidsopdrachten: wat zeggen de eerste resultaten?

De Europese Commissie evalueerde haar regelgeving over overheidsopdrachten en kreeg daarbij opvallend veel input uit België. Ook lokale besturen lieten van zich horen. De voorlopige conclusies tonen een gemengd beeld: er is waardering voor transparantie en digitalisering, maar ook kritische bedenkingen bij de complexiteit en beperkte impact op strategische doelen. VVSG benadrukt dat de Vlaamse lokale context extra aandacht verdient.

Belgische en lokale input springt eruit

België leverde 102 van de 733 reacties op de bevraging van de Europese Commissie, goed voor 14% van het totaal. Lokale en regionale besturen waren sterk vertegenwoordigd: bijna de helft van de 199 overheidsreacties (46%) kwam van lokale besturen. Dat toont hoe belangrijk een werkbaar kader voor overheidsopdrachten is voor steden en gemeenten.

Gemengde evaluatie van de richtlijnen

Veel respondenten vinden dat de Europese richtlijnen hun doelstellingen onvoldoende waarmaken. Vooral de complexiteit baart zorgen:

• 54% vindt dat de richtlijnen niet hebben geleid tot eenvoudigere regels
• Bijna de helft (49%) vindt ze ook onvoldoende flexibel.

Digitalisering (eProcurement) krijgt wel een positiever rapport. Vooral bedrijven zien voordelen zoals snellere procedures (52%) en minder administratie (57%). Aanbesteders zijn minder enthousiast (respectievelijk 34% en 40%).

Transparantie scoort het best: 62% vindt dat de richtlijnen het aanbestedingsproces transparanter maken.

Beperkte impact op strategische doelen en concurrentie

Concurrentie: 46% van de respondenten gelooft niet dat de richtlijnen tot meer concurrentie hebben geleid. Bij aanbesteders ligt dit zelfs op 54%. Bedrijven hebben hier een positievere kijk.

Strategische aankopen: Aanbesteders waarderen de richtlijnen voor hun stimulans tot milieuvriendelijke (56%), sociale (55%) en innovatieve (45%) aankopen. Bedrijven zijn hier dan weer veel kritischer.

Digitale markttoegang scoort maar procedures blijven omslachtig

De helft van de respondenten ziet nog altijd een duidelijke meerwaarde in eProcurement voor markttoegang.

In vergelijking met opdrachten onder de Europese drempels worden Europese procedures vaak als omslachtiger en minder efficiënt ervaren. Transparantie blijft wel een troef ten opzichte van de niet-Europese procedures.

Europese blik vraagt lokale vertaalslag

De resultaten van deze evaluatie vertrekken vanuit een Europees perspectief en houden weinig rekening met de lokale realiteit. Dat vraagt een kritische lezing:

• Er is geen detailinformatie over welke ondernemingen deelnamen aan de bevraging, noch over hun grootte of lokale werking. Nochtans spelen kmo’s en micro-ondernemingen een veel grotere rol op lokaal niveau dan op Europees niveau.
• De knelpunten die Vlaamse lokale besturen ervaren — zoals gebrek aan capaciteit, disproportionele procedures of drempels voor sociale en duurzame criteria — komen nauwelijks aan bod.
• Ook onderliggende juridische kaders, zoals nationale interpretaties of aanvullende regels, verschillen sterk per lidstaat en beïnvloeden de dagelijkse praktijk.

Met andere woorden: deze evaluatie biedt nuttige inzichten, maar vraagt een kritische lokale vertaalslag. De VVSG blijft erop toezien dat de stem van de lokale besturen niet verloren gaat in het bredere Europese debat.