Nieuws
De vervrouwelijking aan de top van de gemeentelijke politiek heeft zich na de verkiezingen van 13 oktober 2024 niet voortgezet. Dat blijkt uit de meest recente cijfers van de gegevensdatabank Pinakes die de VVSG kon inkijken.
53 vrouwelijke burgemeesters
In de Vlaamse gemeenten staan vandaag 53 vrouwelijke burgemeesters aan het roer, of 18,5%. In Brussel (21,1%) en Wallonië (22,4%) ligt dit cijfer een fractie hoger. Voor alle duidelijkheid: voor de berekeningen houden we zowel rekening met de aangewezen burgemeesters, als met de waarnemende burgemeesters op die plaatsen waar de titularis verhinderd is wegens het uitoefenen van het ministerschap. Het aandeel vrouwelijke burgemeesters ligt in Vlaanderen vandaag op zo goed als hetzelfde niveau als vóór de verkiezingen, toen het volgens het Agentschap Binnenlands Bestuur 18,8% bedroeg.(opent nieuw venster)
624 vrouwelijke schepenen
Ook bij de rest van het college zit er amper evolutie in de cijfers: de 624 vrouwelijke schepenen in Vlaanderen zijn goed voor een aandeel van 39,9%, amper meer dan de 39,4% in juni 2024. In de andere gewesten is het genderevenwicht sinds de gemeenteraadsverkiezingen groter, met 43,5% vrouwen in Wallonië en zelfs 49,3% in Brussel.
Lijsttrekkerschap blijft mannenbastion
Hoewel de kandidatenlijsten zelf op één na even veel mannen als vrouwen moeten tellen, bleef ook bij de verkiezingen van 13 oktober 2024 de meest zichtbare plek grotendeels voor mannen voorbehouden. Uit een VVSG-analyse van de lijsten bleek al dat het lijsttrekkerschap een mannenbastion blijft. Exact 25,3% van de lijsten werd bij de laatste gemeenteraadsverkiezingen aangevoerd door een vrouw.
Samenspel van barrières
Professor Robin Devroe onderzocht voor haar doctoraatsonderzoek de aanwezigheid van politieke genderstereotypen bij de Vlaamse kiezer, vertrekkende van het Amerikaanse onderzoek ter zake. In een eerder interview met Lokaal legt ze de verklaring voor het lage aantal vrouwelijke burgemeesters bij een samenspel van barrières: 'Het begint bij de vrouwen zelf. Vrouwen hebben gemiddeld nog steeds minder politieke ambitie dan mannen. Dat ligt niet alleen aan henzelf, maar ook aan de politiek die vrouwvijandig is en negatief wordt belicht. Veel vrouwen staan niet te springen om daar zelf deel van uit te maken.'
'De volgende barrière zit bij de politieke partijen die vaak gedomineerd worden door een beperkt kliekje mannelijke leiders. Vrouwen hebben moeilijker toegang tot de interne besluitvorming, waardoor ze in campagnes minder worden uitgespeeld of minder goede lijstposities krijgen. Vrouwen die deze horden toch nemen, moeten de kiezer nog overtuigen. Daar zie je het laatste decennium een positieve evolutie. Na de vroegere negatieve vooroordelen tegenover vrouwelijke politici zwaait de slinger nu de andere kant op en halen vrouwen meer voorkeurstemmen. De kiezer staat nu positiever tegenover vrouwen en hun competenties. Maar wanneer het op postjes verdelen aankomt, in de regering of in het college, spelen partijpolitieke belangen een rol, waardoor het voor vrouwen niet zo evident is om die postjes te verwerven.’
Nood aan vrouwvriendelijk klimaat
De VVSG betreurt dat het burgemeesterschap in Vlaanderen onvoldoende genderevenwicht weerspiegelt en dat de positieve evolutie naar meer vrouwelijke burgemeesters zich niet verder doorzet.
Aan dit tempo hebben we nog 200 jaar nodig om evenveel vrouwelijke als mannelijke burgemeesters te hebben. Terwijl alle organisaties en dus ook lokale besturen hebben bij een goeie mix van mannen en vrouwen. Zowel op het vlak van leiderschap als bij de keuze voor bepaalde thema's die doorwegen.
Uit de vele gesprekken van de VVSG met vrouwelijke burgemeesters blijkt dat ze heel enthousiast zijn over hun ambt, want als burgemeester kan je veel betekenen voor je inwoners en je kan zichtbaar veel realiseren. Bovendien zijn burgemeesters voor een groot deel baas over hun eigen agenda. Het zware van het ambt situeert zich vooral in de sociale media waar de sfeer eerder negatief is. En dat terwijl ze vaak over een verbindend leiderschap beschikken; een kwaliteit die we vandaag meer dan ooit nodig hebben in de politiek.
We pleiten dan ook voor een vrouwvriendelijker politiek klimaat dat het aantrekkelijk maakt voor vrouwen om hier deel van uit te maken, en uiteindelijk om ook voluit voor een burgemeestersambt te gaan.
