Audit Vlaanderen waarschuwt: lokale besturen stoten op grenzen van hun klimaataanpak

De meeste Vlaamse lokale besturen doen inspanningen voor het klimaat, maar missen de slagkracht om hun doelen tegen 2030 te halen. Dat blijkt uit een thema-audit van Audit Vlaanderen over duurzame klimaatactie (oktober 2024 – september 2025).

Lokale besturen nemen hun klimaatengagement ernstig, maar botsen op structurele drempels. Hun aanpak kan in veel gevallen sterker, en ze blijven sterk afhankelijk van andere bestuursniveaus. Zonder stabiele regelgeving, voldoende financiering en duidelijke bovenlokale ondersteuning dreigen de klimaatambities vast te lopen.

De audit benadrukt dat lokale besturen een sleutelrol spelen, maar de klimaatuitdaging niet alleen aankunnen.

Wat kunnen lokale besturen doen?

Audit Vlaanderen geeft deze aanbevelingen mee voor lokale besturen:

• Werk een realistisch, gebiedsgericht klimaatactieplan uit, met actuele emissiecijfers en kwetsbaarheidsanalyses. Gebruik publieke bronnen zoals het VMM-klimaatportaal, LEKP of provincies.incijfers.be aangevuld met eigen lokale data.
• Stel duidelijke, meetbare (SMART) doelen op richting 2030, met een horizon naar 2050. Reken alle acties financieel door.
• Prioriteer maatregelen met de grootste impact en beoordeel hun haalbaarheid en risico's. Duid waar je bovenlokale of externe partners nodig hebt.
• Zorg voor een heldere interne organisatie met rollen, eindverantwoordelijkheid, programmamanagement, interne afstemming en regelmatige rapportering op ambtelijk en politiek niveau.
• Veranker het klimaatbeleid structureel in je dagelijkse werking en in je samenwerkingen.
• Monitor actief en stel tijdig bij waar nodig, op basis van bovenlokale en eigen data.

Aanbevelingen aan andere bestuursniveaus

Lokale besturen kunnen het niet alleen. Lokale besturen hebben nood aan een stabiel, voorspelbaar en gecoördineerd beleidskader vanuit de Vlaamse overheid. Audit Vlaanderen vraagt daarom:

• Stabiele regelgeving en financiering die aansluit bij Europese en Vlaamse doelen en lokale planning op lange termijn mogelijk maakt.
• Betere afstemming van bovenlokale initiatieven, eenvoudigere procedures en tijdige communicatie over nieuwe verplichtingen.
• Bundeling van expertise en versterkte ondersteuning voor lokale besturen via coaching, kennisdeling en strategisch advies.

Een goed afgestemde samenwerking tussen lokale, provinciale en Vlaamse overheden is cruciaal om de klimaatdoelen te halen.

Meer weten?

• We lichten de audit toe tijdens de Energieke vrijdag van 12 december.
• Lees het volledige rapport