Met mentoren naar extra handen en meer kwaliteit
Magazine Lokaal
De zoektocht naar kinderbegeleiders is lastig. Maar er zijn kansen. Grote kansen. Mensen zonder diploma die vandaag al meedraaien of willen starten in de kinderopvang, kunnen met de juiste begeleiding uitgroeien tot volwaardige collega’s. Samen met partners zet de VVSG mentoren in om hen én de opvang te ondersteunen. Gratis en op maat.
Starten zonder diploma? Dat kan. Lokale besturen en opvanginitiatieven hebben extra handen nodig. Tegelijk werken er al veel mensen in de kinderopvang zonder het juiste diploma of attest. Sommigen lopen stage, anderen willen graag starten in de kinderopvang. Sinds 2019 zet de VVSG in de gezinsopvang mentoren in. De ervaringen zijn positief. Daarom is het project nu uitgebreid naar de groepsopvang voor baby’s en peuters. Dankzij steun van de Vlaamse overheid kan een opvangorganisatie gratis een mentor op de werkvloer inzetten.
Zo’n mentor zoekt samen met de kandidaat uit wat die al kan en wat er nog nodig is om het diploma te halen. Mentoren ondersteunen kandidaten op school, tijdens hun stage en op de werkplek. Tijdens het werkplekleren of de stage is de mentor aanwezig als coach, met aandacht voor vakkennis, werkhouding, communicatie en soms ook voor heel praktische zaken zoals vervoer of opvang voor eigen kinderen. De mentor vormt een brug tussen school, werkplek en kandidaat en zorgt dat iedereen op dezelfde golflengte zit.
Toeleiding en begeleiding op maat
Mentoren trekken kandidaten aan, screenen hun competenties en taalvaardigheid, en begeleiden hen stap voor stap naar een kwalificatie om in de kinderopvang te werken. Kennis van het Nederlands blijkt vaak een grote drempel. Kandidaten zijn onzeker en durven de stap naar een job of de opleiding niet te zetten. Via een proefproject ‘taalmentoren’ gaat er nu specifieke aandacht naar kandidaten die ten gevolge van hun beperkte kennis van het Nederlands verder af staan van de arbeidsmarkt. Ook die mensen proberen de mentoren te bereiken en de weg naar de opleiding en dus naar een job in de kinderopvang te wijzen.
Mentoren houden in het oog dat opleiding en werkplek op elkaar zijn afgestemd. Het is telkens een traject waarbij de cursist centraal staat. Geen twee trajecten zijn gelijk. Soms heeft iemand vooral hulp nodig bij administratie of plannen, soms bij het oefenen van het Nederlands, en soms bij het opbouwen van zelfvertrouwen. De mentor kijkt waar de grootste nood zit en speelt daarop in. Het doel is altijd hetzelfde: hindernissen weghalen en de kandidaat de beste kansen geven om af te studeren en zich goed te voelen op het werk.
Die begeleiding kan breed gaan: van hulp bij het invullen van documenten en het plannen van studiedagen tot coaching op de werkvloer en het versterken van de draagkracht. Mentoren werken samen met het team en de verantwoordelijke, zodat ze de kandidaat samen op de best mogelijke manier ondersteunen.
Project mentoren groepsopvang
Het project mentoren groepsopvang geeft nieuwe kinderbegeleiders een duwtje in de rug en versterkt je team. Je trekt nieuwe mensen aan, verzekert kwaliteit en continuïteit, krijgt gratis ondersteuning op maat en creëert een warme werkplek. De Vlaamse regering investeert in dit project, een samenwerking tussen verschillende partners uit de kinderopvang, waaronder de VVSG, met steun van Opgroeien.
Het project is er voor iedereen vanaf 18 jaar die in de kinderopvang werkt of wil werken maar nog geen diploma heeft. Dat kan gaan om stagiairs uit het volwassenenonderwijs en zevende jaar kinderzorg, medewerkers die al in dienst zijn of zijinstromers. Ook de opvangorganisatie zelf kan ondersteund worden door een mentor, zodat de werkdruk op het team daalt. Zo is het voor een kinderbegeleider misschien niet evident om een naaste collega te beoordelen en te evalueren. Als ‘buitenstaander’ kan de mentor groepsopvang makkelijker dingen uitspreken en feedback geven.
Waarom investeren als lokaal bestuur?
Geschikte medewerkers vinden is vaak een hele klus. Het mentorenproject helpt om nieuwe mensen te vinden en te begeleiden. De mentor neemt een deel van de begeleiding over, waardoor het team meer ademruimte krijgt en nieuwe krachten beter ingewerkt raken.
Het project is bovendien een kans om mensen aan te trekken die anders misschien niet voor de sector zouden kiezen. Door drempels weg te nemen kun je op onverwachte plekken talent vinden
‘Wat je water geeft, groeit’: uit de praktijk
Bij Zorggroep Orion in de regio Turnhout-Beerse hoorde kinderopvangverantwoordelijke Griet Gys pas goed en wel over het project, toen een mentor haar opbelde. ‘De duidelijke uitleg over de voordelen voor onze werking maakte me meteen nieuwsgierig,’ herinnert ze zich. ‘In de drukte van de dag gaat anders veel informatie verloren.
Een persoonlijk telefoontje maakt het concreet, en de afspraak om langs te komen gaf het een gezicht.’ Een mentor in de opvang laten meedraaien vond Griet Gys geen probleem. ‘Als er ondersteuning komt voor een werking die onder druk staat, moet je die mogelijkheid met twee handen grijpen,’ zegt ze. ‘Voor sommige begeleiders is het misschien even spannend dat er een externe begeleider op de werkvloer komt, maar vanaf het eerste bezoek zagen we dat het echt om hulp ging.’
Het team vond het fijn dat de mentor meedeed op de mat en rechtstreeks met de stagiaires werkte. De open en warme manier van communiceren gaf vertrouwen. ‘Toen de mentor feedback gaf aan een collega in opleiding, heb ik dat gedeeld met het hele team,’ vertelt Griet Gys. ‘Ze zagen meteen dat het constructief en helpend was. Zelf kreeg ik dan weer meer tijd voor andere zaken. De mentor nam deel aan observaties en gaf input voor feedback. Bij een collega in opleiding hielp ze structuur brengen in de planning, iets waar wij vaak geen tijd of tools voor hebben.’
De samenwerking bracht ook nieuwe inzichten. ‘We kijken in de drukte vaak vooral naar wat er beter moet,’ merkt Griet Gys op. ‘De mentor nam tijd om te vertellen wat er goed gaat. Dat geeft iemand moed en zin om verder te groeien. Wat je water geeft, groeit.’
Zijinstromers
Dat een mentor ook voor zijinstromers zonder ervaring veel kan betekenen, blijkt uit het voorbeeld van een stedelijk kinderdagverblijf in Antwerpen. De zijinstromer die er was aangetrokken, had eerder in de horeca gewerkt en twijfelde of ze wel de juiste vaardigheden had. Het team hielp haar bij het leren van basistechnieken, de mentor bij het aanpassen van haar werktempo aan jonge kinderen, zodat ze rekening kon houden met het ritme van de kinderen. Na enkele maanden kon ze zelfstandig activiteiten begeleiden en groeide ze uit tot een vaste waarde in het team.
Kleine successen, groot effect
Niet alleen grote doorbraken tellen. Vaak creëren kleine stappen en eenvoudige inzichten blijvend vertrouwen en groei. Een kandidaat die leert om op ooghoogte met een peuter te praten, iemand die van de mentor leert om tijdig hulp te vragen, of een stagiaire die dankzij goede afspraken met het team eindelijk het vertrouwen voelt om initiatief te nemen: het zijn kleine dingen die een groot verschil kunnen maken en samen leiden tot een stevige basis.
Ook na het behalen van het diploma blijft de mentor soms nog een tijdje actief, bijvoorbeeld om te helpen bij sollicitaties of om te zorgen dat de overgang naar een nieuwe functie vlot verloopt. —
