Magazine Lokaal
▶ in contact
Al zeven jaar brengt Yusuf Farah Leuvense vrijwilligers met nieuwkomers in contact om een jaar lang minstens één keer per week af te spreken. Dit is het eenvoudige recept voor vlotte taalverwerving en snelle inburgering.
‘Net zoals in de andere centrumsteden zagen we in 2017 zoveel nieuwe vluchtelingen in Leuven dat de NT2-scholen die toeloop van nieuwkomers uit Somalië, Eritrea, Syrië, Irak en Afghanistan niet aankonden. We zijn toen met een aantal projecten begonnen: van naailessen tot een basiscursus fietsen herstellen of basiscomputerlessen, want sommige mensen wisten niet eens hoe ze een laptop moesten openen. Toen die toestroom een jaar later afnam, wisten we dat er een volgende fase zou komen, die van de gezinshereniging. Toen ben ik met de buddywerking begonnen en dat doe ik vandaag nog voor elke nieuwkomer die nog geen vijf jaar in Leuven woont.’
Yusuf Farah herhaalt een paar keer dat de formule heel simpel is. ‘Elke Leuvenaar die zich als vrijwilliger aanmeldt, kan bij de integratie van andere Leuvenaars helpen door te zoeken naar een geschikte vrijetijdsparticipatie van de gezinsleden, door te vertellen over knelpuntberoepen of opleidingen in welzijn, maar ook door te vertellen wat je in België moet weten, zoals dat je bij een ziekenfonds moet zijn aangesloten of dat je hier elk jaar je tanden moet laten controleren. Dat gebeurt in het Nederlands, zodat ook het Nederlands verbetert.
Vooral bij de hooggeschoolden gaat de taalontwikkeling vlot, dan kijken de vrijwilligers mee hoe ze in de toekomst aan de slag kunnen gaan, hoe ze hun diploma kunnen gelijkstellen of hun opleiding kunnen voortzetten. Bij laaggeschoolden is er meer hulp nodig bij de administratieve rompslomp. De buddy’s moeten veel brieven lezen, maar ze hebben ook een netwerk dat ze meteen kunnen aanspreken.’
In het begin deed hij wel eens een oproep, maar dan kreeg hij vijftig vrijwilligers tegelijk over de vloer. ‘Nu loopt de instroom gelijk met de uitstroom, a rato van zo’n vier tot vijf nieuwe mensen per maand. Als de aanvraag groeit, zet ik wel een oproep in de stadskrant. Maar de sterkste reclame is die van mond-aan-mond. Leuven is niet groot en als iemand als vrijwilliger wil werken, komen ze al gauw bij ons. Ze moeten op twee pagina’s hun motivatie invullen en wat ze wel of niet willen doen.’
Niemand heeft zin om huisvesting te zoeken in Leuven. De vrijwilligers krijgen een vorming over duidelijke taal, over de sociale kaart en er is ook een intervisie. ‘Als iemand zich aanmeldt, probeer ik die snel te matchen met een nieuwkomer op de wachtlijst,’ zegt Yusuf Farah.
Yusuf Farah brengt in Leuven al zeven jaar nieuwkomers en vrijwilligers samen voor het buddy-traject van een jaar. Voordien werkte hij als boekhouder negen jaar in de consultingwereld.
‘Ook de nieuwkomers geven hun verwachtingen aan. Hooggeschoolden willen graag taalkansen en samen iets doen in de vrije tijd, terwijl laaggeschoolden vooral opkijken tegen administratieve klussen, het zoeken naar een school voor de kinderen en de huiswerkbegeleiding. Dat laatste doen wij niet zelf, in Leuven bestaan er ook huiswerkbuddy’s.’
Yusuf Farah is ervan overtuigd dat ze zo samen de integratie in Leuven bevorderen: ‘Onze buddy’s maken het verschil, ze bieden een warm onthaal en helpende handen. Buddy’s staan ook in voor goede introductie voor sporten of andere vrijetijdsbestedingen. Zo was er iemand die wilde basketten, dankzij de introductie van de buddy lukte dat makkelijker.’
Wie als buddy stopt, schrijft in het kort over de ervaringen. ‘Meestal is dat een dankwoord, omdat ze door ons het leven van vluchtelingen leren kennen, vooral voor studenten gaat er een wereld open,’ zegt Yusuf Farah die weet dat studenten het lastig vinden om het niveau van Nederlands te beoordelen. ‘Een nieuwkomer die een buddy wil, moet 1.1. afgerond hebben, dat niveau is laag, maar de buddy’s kennen dat niet. Achteraf blijkt dikwijls dat de communicatie niet eenvoudig was. Er zijn veel nieuwkomers die enkel hun moedertaal kennen, gelukkig bestaat er Google Translate. Voor elk probleem bestaat er een oplossing.’
Zowel buddy’s als nieuwkomers komen pas in aanmerking voor een traject als ze geen psychologische problemen (meer) hebben. Daarnaast moeten buddy’s minstens achttien jaar oud zijn, goed Nederlands kennen en een uittreksel uit het strafregister voorleggen. ‘Al onze buddy’s zijn hooggeschoold, naast studenten tellen we veel professoren of CEO’s onder de buddy’s, het is geweldig om die groep mensen mee te krijgen.’
Yusuf Farah werkt alleen op dit project, maar bij de infosessies of intervisie kan hij altijd rekenen op zijn coördinator. ‘Maar de kennismakingsgesprekken en het matchen zijn mijn taken. Als er feestmomenten zijn, is mijn coördinator ook altijd van de partij.’
Natuurlijk loopt niet altijd alles op wieltjes. Volgens Yusuf Farah is er soms echt een culturele barrière: ‘Veel vrijwilligers willen graag een uurtje helpen bij de administratie, maar als ze arriveren staat de tafel gedekt en moeten ze eerst uitgebreid eten. De taal is soms een probleem, en het tijdsmanagement. We vragen een keer per week een contact en een fysieke afspraak om de twee weken. Veel nieuwkomers vinden dat weinig. Maar de buddy’s hebben veel andere taken.’
Zelf krijgt Yusuf Farah veel energie dankzij dit werk en de successen. ‘Veel nieuwkomers zijn heel blij met hun buddy, het werkt een snelle integratie in de hand en het levert nieuwe vrienden en familie op. Mijn coördinator is altijd verwonderd dat ik zoveel buddy’s bij naam ken, maar sommigen zijn al acht jaar bezig en ik vind dat echt geweldig. Die mensen laat ik aan de nieuwe buddy’s over hun ervaring vertellen.’
Volgens Yusuf Farah zit de kracht van dit project in de ondersteuning en de verbinding die de nieuwkomer voelt bij de ontdekking van de stad. Het is voor veel steden een goedkope manier om met één FTE zoveel mensen samen te brengen en zoveel mensen elkaar te leren kennen. Omdat Leuven op dit vlak een voorbeeld is, vertelt hij hier graag over aan andere gemeenten en steden die ook een buddywerking overwegen. —
