Stad Antwerpen verbindt migratie met ontwikkelingssamenwerking
Stad Antwerpen verbindt migratie en ontwikkelingssamenwerking. De stad ondersteunt ontwikkelingsprojecten inhoudelijk, financieel en brengt verenigingen in contact met relevante partners. Ze trekt de kaart van diasporaorganisaties. Verenigingen van mensen met een migratieachtergrond bezitten onmisbare kennis en hebben toegang tot lokale netwerken om duurzame impact te hebben in het Globale Zuiden.
Inhoud van deze pagina
Algemene gegevens
Grote Markt 1
2000 Antwerpen
België
Wat is er gebeurd?
Stad Antwerpen bracht in kaart welke diasporaorganisaties zich inzetten voor projecten in het Globale Zuiden. Enkele werden nominatief ingeschreven in de begroting. De focus lag hierbij op 4 landen, in functie van de grootte van de gemeenschappen: Marokko, Senegal, Congo en Ghana. Ook met enkele onderwijsinstellingen sluit de stad afsprakennota’s af. De verschillende partners werken samen in een netwerk zodat er synergieën en een katalysatoreffect ontstaat.
We brachten de organisaties samen in een thematisch netwerk zoals gezondheid. Zo bouwden 3 diasporaorganisaties in Congo een project rond familieplanning uit samen met het Instituut voor Tropische Geneeskunde. ITG legde contacten met UNFPA in Kinshasa, dat 6 jaar voor goedkopere anticonceptiemiddelen zorgde. Het project kreeg zo meer slagkracht, met een klein budget van 5.000€ per organisatie. Per jaar kregen jaarlijks zo’n 10.000 jonge vrouwen een vorm van anticonceptie toegediend. Ook de expertise van ITG kwam van pas: zo wisten zij dat het geen kwestie van sensibilisering was, maar wel dat de financiële drempel een probleem vormde. Er werd dan ook geen tijd verloren met sensibiliseringsacties. Daarnaast werkten diasporaverenigingen en het Instituut voor Tropische Geneeskunde in Congo aan projecten rond borstkanker, palliatieve zorgen en screening voor diabetes type 2.
Deze manier van werken werd ook toegepast in Marokko, Ghana en Senegal.
Waarom?
Tot in 2010 had stad Antwerpen 2 stedenbanden: één in Durban (Zuid-Afrika) en één in Paramaribo (Suriname). Naar aanleiding van een politieke crisis reorganiseerde stad Antwerpen haar beleid rond internationale solidariteit.
Antwerpen groeide intussen uit tot een superdiverse stad met meer dan 170 nationaliteiten, en een aantal groepen met een grote vertegenwoordiging waaronder de Marokkaanse gemeenschap het meest in het oog sprong en springt. Deze vaststelling, samen met de wetenschap dat de bedragen die migranten terugsturen naar hun land van herkomst samengeteld 4,4 maal de officiële ‘ontwikkelingshulp’ (ODA) bedraagt, overtuigde stad Antwerpen ervan dat hier een onbenut potentieel ligt dat aangeboord kan worden.
Sinds 2010 richt het beleid van stad Antwerpen zich prioritair op de ondersteuning van diasporaorganisaties. Daarnaast ondersteunt de stad instellingen met het oog op capaciteitsversterking van de diaspora.
Het beoogde resultaat
De hoofddoelstellingen zijn impactvolle projecten realiseren in het Globale Zuiden en het herkomstland en meer sociale cohesie in Antwerpen.
De projecten realiseerden volgende duurzame resultaten:
- Familieplanning werd geïntegreerd in de dagelijkse werking van het ziekenhuis of de gezondheidscentra.
- Een opleiding rond palliatieve zorgen werd opgericht en de mobiele teams zijn operationeel.
- Diasporaverenigingen onderhouden contacten met instellingen zoals ITG: ze vormen een meerwaarde voor elkaar.
- Diasporaverenigingen sensibiliseren in Antwerpen over ziektes zoals borst- en baarmoederhalskanker, diabetes type 2, daar waar de klassieke communicatie van de overheid tekortschiet.
- Diasporaverenigingen werken samen met onderwijsinstellingen. Dit is een win-win voor beiden.
- Projecten in het Globale Zuiden blijken duurzaam, wegens het lokale draagvlak, sterke lokale partner en succesvolle opvolging door de Antwerpse organisaties.
- Veel diasporaverenigingen hebben samen een synergiegroep gevormd, diaspora is eindelijk vertegenwoordigd in het Dagelijks Bestuur van de Adviesraad Internationale Solidariteit.
- Veel diasporaverenigingen vragen subsidies aan en slagen er ook in om ze te bekomen. Laagdrempeligheid is ingeburgerd.
Wat waren de uitdagingen?
- Veel verenigingen zijn afhankelijk van één sterke vrijwilliger, wat kwetsbaarheid met zich meebrengt.
- Er is een generatiekloof: jongeren uit de tweede of derde generatie voelen zich minder betrokken bij het herkomstland.
- Continuïteit en opvolging zijn vaak moeilijk te verzekeren.
- Interculturele verschillen: een docent heeft een andere kijk op samenwerking in het Globale Zuiden dan een diasporavereniging. Samenwerken gaat soms vlotter met “gelijkgezinden”.
- Culturele verschillen tussen klassieke autochtone leden van de adviesraad en mensen met andere moedertaal: aandacht hebben voor uitsluitingsmechanismen.
- Fair Trade en klimaatproblematiek leven veel meer bij Belgische ngo’s dan bij mensen met een migratieachtergrond. Verschillende belangen vergroten de afstand tussen organisaties.
De succesfactoren
De persoonlijke band met de organisaties is cruciaal. Het werken met afsprakennota’s maakt dat de samenwerking meer op basis van vertrouwen dan op controle is gebaseerd.
Het investeren in netwerkmomenten en klankbordgroepen. Samen leren en uitwisselen. Organisatie krijgen de kans om te groeien en voelen zich gewaardeerd. Sociale cohesie en emancipatie worden zo realiteit.
Sterke lokale en internationale verankering. Diasporaverenigingen slagen erin om bruggen te slaan tussen Antwerpen en het land van herkomst. Ze onderhouden duurzame relaties met lokale partners in het Globale Zuiden, wat zorgt voor lokaal draagvlak en impactvolle projecten
Interculturele competentie en netwerken; Diasporaverenigingen beschikken over interculturele vaardigheden die hen in staat stellen om noden in het herkomstland én in Antwerpen te capteren; lokale netwerken die cruciaal zijn voor het opzetten van relevante en gedragen projecten.
Er is een duidelijke win-win in samenwerkingen met onderwijsinstellingen, ngo’s en andere Antwerpse organisaties.
Synergiegroepen tussen diasporaverenigingen versterken de onderlinge samenwerking en vertegenwoordiging, o.a. in het Dagelijks Bestuur van de Adviesraad Internationale Solidariteit.
Projecten zoals Amuka in Congo tonen hoe een sterke sleutelfiguur uit de diaspora met een goed netwerk en verhaal een hefboom kan zijn voor brede samenwerking.
Begeleiding en capaciteitsversterking. De stad investeert in inhoudelijke begeleiding van verenigingen bij het uitwerken van hun projectideeën, met focus op duurzaamheid en impact. Vorming en netwerking worden actief gestimuleerd, o.a. via workshops en coachingstrajecten.
Inhoudelijk advies geven bij weigering én ook bij toekenning van subsidies aan de verenigingen. Hen ook actief uitnodigen voor deelname aan de adviesraad.
Tips voor andere gemeenten
• Breng samen met andere diensten het verenigingsleven in kaart
• Werk een laagdrempelig subsidiereglement uit, en geef de kans om projecten mondeling toe te lichten
• Werk je reglement uit samen met de doelgroep; of vraag hun advies
• Betrek mensen met migratieachtergrond in de jury, in de adviesraad, …
• Zorg voor praktische ondersteuning van mensen met migratieachtergrond: bv buurtsecretariaat, zaalhuur, feestmateriaal
• Pas je taalgebruik aan! Gebruik de tool B1 (online) of AI.
• Whatsapp werkt beter dan mail
Algemeen contact
Afbeeldingen
Deel je eigen praktijk
Wil je actief helpen en onze praktijkendatabank aanvullen? Deel zelf een praktijkvoorbeeld en inspireer je collega’s.