Herentals tilt de SDG’s naar een strategisch niveau in hun beleidsplanning
De stad Herentals besliste de duurzame ontwikkelingsdoelstellingen naar een strategisch niveau te tillen. De voorbije bestuursperiode gaf de organisatie de doelstellingen ad hoc een plek in bepaalde projecten. Deze beleidsperiode zijn de SDG’s leidend voor de omgevingsanalyse, het bestuursakkoord en de 14 strategische projecten.
Inhoud van deze pagina
Algemene gegevens
Augustijnenlaan 30
2200 Herentals
België
Wat is er gebeurd?
Deze legislatuur wil stad Herentals de duurzame ontwikkelingsdoelstellingen een structurele plek geven in de meerjarenplanning.
De stad Herentals ging, met ondersteuning van de adviseur beleidsplanning en organisatieontwikkeling (Kaat Raeymaekers) op een structurele manier aan de slag. Met een team van meer dan 60 experten en diensthoofden werd een omgevingsanalyse en inspiratienota opgemaakt voor de nieuwe bestuursleden. Ze werden 8 maanden voor de verkiezingen gepresenteerd. Daarnaast introduceerde Kaat Raeymaekers een kader voor projectmatig werken ter voorbereiding en ondersteuning van het nieuwe bestuursakkoord en de toekomstige strategische projecten.
Kaat Raeymaekers vond in de duurzame ontwikkelingsdoelstellingen een kader dat beide opdrachten verbindt. De duurzaamheidsreflex was niet nieuw voor stad Herentals maar werd voordien veeleer ad hoc toegepast. Kaat startte haar opdracht met de samenstelling van een intern werkgroep SDG’s. Deze expertengroep werkte een startnota uit om groen licht te krijgen van het managementteam en de nieuwe bestuursleden. De duurzaamheidsambtenaar, het diensthoofd en een expert van de dienst gelijke kansen, de schepen voor internationalisering, Liese Bergen en Kaat werkten een visie uit om de SDG’s structureel mee te nemen in de beleidsplanning.
Iedereen sprong mee op de SDG-trein met één belangrijke kanttekening. Zorg dat het behapbaar blijft voor een kleine stad als Herentals, waarbij ook het budget beperkt is. Vandaar koos Herentals de komende beleidsperiode in te zoomen op 3 prioritaire SDG’s:
- SDG 1: afname van armoede in al haar vormen
- SDG 3: goede gezondheid en welzijn
- SDG 11: duurzame steden en gemeenschappen
Daarnaast benadrukte het bestuur dat de verschillende verhalen in elkaar moeten haken zodat er maximale efficiëntiewinsten zijn, collega’s transversaal samenwerken en leren van elkaar.
Dit samenspel van transversaliteit en duurzaamheid resulteerde na het bestuursakkoord (goedgekeurd Gemeenteraad 6 mei 2025) in 14 strategische projecten. Deze projecten met bestuurlijke prioriteit kregen verder vorm in transversale werktafels. De transversale werktafels werden georganiseerd met verschillende medewerkers, dwars door de organisatie heen. De SDG-cirkeloefening toonde haar meerwaarde als methodiek voor deze werktafels. Ze nodigde de deelnemers uit om over het muurtje te kijken van hun eigen expertiseveld.
De trekkers van de 14 strategische projecten kregen daarnaast ook een opleiding, een sjabloon van projectfiche en houvast voor rapportage. In de projectfiche wordt bijvoorbeeld gevraagd om stil te staan bij de ontwikkelingsdoelstellingen en wat ze voor dit project kunnen betekenen. In de handleiding worden tools zoals de SDG-cirkeloefening en SDG-toets beschreven. Deze toets wordt elke 3 jaar herhaald waarbij er ook met de dienst Communicatie en Participatie een plan wordt opgesteld hoe hiermee naar buiten te komen. Dit proces krijgt vandaag nog verder vorm.
Een inspirerend voorbeeld van de meerwaarde van de SDG-bril is het project Cultuurcentrum ‘t Schaliken. Dankzij de duurzaamheidsreflex wordt de UiTPASwerking nog geïntensifieerd (SDG1), wordt er samengewerkt met partners zoals Den Dorpel en De Fakkel voor de realisatie van een fototentoonstelling die door mensen in armoede is gemaakt (SDG1) en wordt ten slotte alle verlichting in de schouwburg verled (SDG11). De kruisbestuiving tussen verschillende diensten en externe partners ervaart iedereen als zeer positief.
De stad besliste om ieder jaar één van de prioritaire SDG’s in de kijker te zetten . Tijdens de week van de duurzame gemeente 2025 start het jaar van SDG 11 ‘duurzame steden en gemeenschappen’. De focus ligt op dit ogenblik in de eerste plaats op de interne sensibilisering van medewerkers en bestuurders. Externe communicatie wordt nog verder onderzocht en uitgewerkt.
Waarom?
De duurzame ontwikkelingsdoelstellingen halen een inclusiegedachte naar boven. Ze inspireren medewerkers en mandatarissen om over het muurtje van hun dienst en bevoegdheid te kijken. Tegelijk wil de stad Herentals ook hun projectmatige aanpak naar een hoger niveau tillen. De SDG’s bleken daarvoor een handige kapstok.
Het beoogde resultaat
Voor de verkiezingen maakten de medewerkers 111 inspiratiefiches op, gebaseerd op de omgevingsanalyse en doorweven met de SDG’s. De nieuwe bestuurders hebben 35% van deze voorstellen overgenomen als beleidsprioriteit in het goedgekeurde bestuursakkoord (Gemeenteraad 6 mei 2025).
Doordat de SDG’s verwerkt zitten in de strategische projecten en met de SDG-toets gemonitord worden, hebben ze een grote impact op de stedelijke organisatie en het beleid.
Wat waren de uitdagingen?
De grootste uitdaging voor stad Herentals, zoals voor vele andere besturen, is de opdrachten die er liggen te verzoenen met de financiële realiteit. Topdienstverlening en duurzaamheid realiseren binnen een krap budget vraagt om creativiteit, realisme en transversale samenwerking.
De succesfactoren
- Droom groots maar hou de realisatie behapbaar en concreet.
- Vraag een duidelijk mandaat en opdracht aan het managementteam en het College van Burgemeester en Schepenen.
- Ent de SDG’s op iets dat reeds werkt binnen de stad (vb. projectmatig werken) en op de realisaties binnen het bestuursakkoord.
Tips voor andere gemeenten
Wanneer we medewerkers aan een transversale werktafel laten aansluiten, zorgen we steeds voor een SDG-begeleider. Deze collega’s zijn het duurzame gedachtengoed genegen en kennen de methodiek. Ze hebben intern een opleiding gekregen en zijn gevoed met filmpjes en lectuur. Zo kan de trekker van het strategisch project in zijn sterkte blijven, zijn inhoudelijke expertise.
De cirkeloefening nodigt je uit om met een andere bril naar de uitdaging te kijken. Je wordt als medewerker op je expertise bevraagd maar vanuit de SDG-bril trek je je blik open. De SDG’s bieden een bouwstenen voor een breed gedragen beleid.
Zorg ervoor dat iemand binnen de organisatie, die beleidsmatig werkt, verantwoordelijk is om het verhaal van SDG’s te trekken. Zo wordt duurzaamheid een strategisch thema en geen ad hoc of tijdelijk onderwerp.
Algemeen contact
Deel je eigen praktijk
Wil je actief helpen en onze praktijkendatabank aanvullen? Deel zelf een praktijkvoorbeeld en inspireer je collega’s.