Fort 4 Mortsel: Erfgoed, groen en mobiliteit in harmonie
Fort 4 in Mortsel kreeg een grondige herinrichting. De stad wilde het historische fort beter verbinden met de stadskern en tegelijk meer ruimte geven aan groen en zachte mobiliteit. Het ontwerp combineert erfgoed, recreatie en duurzaamheid. Zo ontstond een plek waar geschiedenis, natuur en beleving samenkomen.
Inhoud van deze pagina
Algemene gegevens
Fortstraat 4
2640 Mortsel
België
Wat is er gebeurd?
De stad Mortsel heeft Fort 4 en de Fortstraat heringericht. Het fort is een beschermd Brialmontfort uit 1860-1864. Sinds 2000 investeert de stad in het toegankelijk maken van het fort, het versterken van de band met de stadskern en het opwaarderen van de historische gebouwen.
De Fortstraat kreeg een nieuw ontwerp met:
een asymmetrisch straatprofiel dat het contrast tussen stad en groen benadrukt;
een breed fietspad langs de fortzijde, geflankeerd door wadi’s;
een voetpad en langsparkeren aan de kant van de woningen;
pleinvormige ruimtes die de toegangen naar het fort markeren.
Daarnaast werd een duurzaam watersysteem aangelegd: hemelwater wordt volledig afgekoppeld, via open afwatering naar wadi’s geleid, gezuiverd en vertraagd afgevoerd naar de Fortvijver. Er is maximaal onthard.
Waarom?
Het project moest:
de toegankelijkheid en doorwaadbaarheid van het fort verbeteren;
de relatie tussen fort en omgeving versterken;
een balans vinden tussen recreatie en rust, met respect voor het beschermde milieu (o.a. vleermuizen);
erfgoedwaarden behouden en combineren met hedendaagse materialen;
autoverkeer in de Fortstraat verminderen om ruimte te geven aan groen en zachte mobiliteit.
Het beoogde resultaat
Een uitnodigende, groene toegang tot Fort 4.
Een veilige en comfortabele route voor fietsers en voetgangers.
Een robuust watersysteem dat hemelwater opvangt, infiltreert en bij extreme regen overstort naar de Fortvijver.
Een erfgoedsite die beter verbonden is met de stadskern.
Wat waren de uitdagingen?
Respect voor het beschermde erfgoed bij het gebruik van moderne materialen.
Het verminderen van autoverkeer op een belangrijke doorgangsroute.
Het inpassen van een duurzaam watersysteem in een historische context.
Het bewaren van rust en biodiversiteit, terwijl het fort ook een recreatieve functie heeft.
De succesfactoren
Inspiratie uit het oorspronkelijke militaire plan (strakke lijnen, verwijzing naar de fortvijver).
Volledige afkoppeling van hemelwater en aanleg van wadi’s en infiltratiekommen.
Participatie van bewoners via infoavonden.
Een ontwerp dat erfgoed, groen en mobiliteit combineert.
Tips voor andere gemeenten
Betrek bewoners vroeg in het proces om draagvlak te creëren.
Gebruik historische elementen als inspiratie voor het ontwerp.
Voorzie een back-up in watersystemen om extreme buien op te vangen.
Kies voor extensieve beplanting die weinig onderhoud vraagt.
Algemeen contact
Afbeeldingen
Deel je eigen praktijk
Wil je actief helpen en onze praktijkendatabank aanvullen? Deel zelf een praktijkvoorbeeld en inspireer je collega’s.