Op 18 juli 2025 heeft de Vlaamse regering heeft het definitieve Vlaams Energie- en Klimaatplan (VEKP) 2021-2030 goedgekeurd. Het plan, een update van het ontwerp uit 2023, geeft invulling aan de Vlaamse bijdrage aan de Europese klimaatdoelstellingen. Centraal staat een reductie van de broeikasgasuitstoot in de ESR-sectoren met -40% tegen 2030 ten opzichte van 2005.
Kernpunten
Minder broeikasgassen: tegen 2030 moet de uitstoot met 40% dalen in transport, gebouwen, landbouw en afval, de ESR-sectoren.
Meer CO₂-opslag in bossen en natuur: tegen 2030 moet er 320.000 ton extra CO₂ uit de lucht gehaald en opgeslagen worden via bossen, natuur en bodems, het zogenaamde LULUCF-domein.
Hernieuwbare energie groeit: in 2030 moet er 34.259 GWh duurzame energie worden opgewekt.
Taks shift: de beleidskosten verschuiven van elektriciteit naar fossiele brandstoffen voor verwarming, om duurzame keuzes aantrekkelijker te maken.
Ontmantelingsplannen voor het aardgasnet: aankondiging van de uitfasering van het aardgasnet en onderzoek naar de mogelijkheid om het gasnet te verwijderen waar een warmtenet wordt aangelegd.
Sleutelrol lokale besturen
Steden en gemeenten krijgen een prominente plaats in de uitvoering:
Stadslogistiek verduurzamen: uitvoering van de Kaderovereenkomst Zero-Emissie Stadslogistiek (2024). Gemeenten krijgen beleidsvrijheid om dit lokaal vorm te geven.
Gebouwgebonden financiering onderzoeken: gemeenten zouden in de toekomst collectieve investeringen, zoals warmtenetten, kunnen voorfinancieren en laten terugbetalen via de onroerende voorheffing.
Burgemeestersconvenant versterken: er komen extra instrumenten om zowel klimaatmaatregelen als de strijd tegen energiearmoede te ondersteunen.
Aanpak energiearmoede versterken: in het kader van het Sociaal Klimaatplan voorziet Vlaanderen organisatorische en technische ondersteuning voor lokale besturen. Omdat gemeenten het dichtst bij de inwoners staan en via sociaal, woon- en economisch beleid veel betekenen, spelen ze een sleutelrol. Succesvolle lokale praktijken worden opgeschaald naar Vlaams niveau.
Uitrol van het programma Fossielvrije Weerbare Wijken.
Vooruitblik: samenwerking via structureel dialoogplatform
Het Lokaal Energie- en Klimaatpact (LEKP) zal transformeren tot een structureel dialoogplatform en zal samen met het VEKP en het Burgemeestersconvenant, de basis vormen voor de samenwerking tussen Vlaanderen en de lokale besturen.
In het najaar van 2025 worden de nieuwe engagementen vastgelegd, met bijzondere aandacht voor klimaatmitigatie, klimaatadaptatie en de aanpak van energiearmoede.
De VVSG betreurt dat er, ondanks haar aandringen, nog steeds geen duidelijkheid bestaat over de toekomst van het LEKP, waardoor lokale besturen hun meerjarenplannen hierop niet kunnen afstemmen.
